11Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, posyła radosne pozdrowienie dwunastu plemionom w diasporze.
O wartości doświadczeń i pokus
2Bracia moi! Przyjmujcie z wielką radością różne doświadczenia, jakie was spotykają. 3Wiedzcie, że próba waszej wiary rodzi wytrwałość. 4A wytrwałość niech was prowadzi ku dojrzałości, abyście byli w pełni doskonali, bez najmniejszej wady czy skazy.
W trudnościach modlić się o mądrość
5Jeśli ktoś z was potrzebuje mądrości, niech prosi o nią Boga, a na pewno ją otrzyma. On bowiem każdego chętnie obdarza, nie czyniąc nikomu wyrzutów. 6Niech prosi z wiarą i bez powątpiewania. Kto bowiem wątpi, jest jak wzburzona morska fala, którą wiatr miota w różne strony. 7Taki niech się nie spodziewa, że otrzyma cokolwiek od Pana,8skoro jest wewnętrznie rozdarty i niestały we wszystkim, co czyni.
Ubóstwo i bogactwo
9Biedny brat niech się szczyci swym wyróżnieniem, 10bogaty zaś – swym upokorzeniem, bo uschnie jak zielona trawa. 11Wzeszło słońce i swym żarem wypaliło trawę; jej kwiat opadł, a piękno zginęło. Tak samo zmarnieje bogaty ze swoimi dziełami.
Wytrwałość w pokusach
12Szczęśliwy człowiek, który mimo pokusy wytrwa w dobrym, bo gdy będzie wypróbowany, otrzyma od Boga wieniec życia, obiecany tym, którzy Go miłują. 13Ten, kto doznaje pokusy, niech nie mówi, że Bóg go kusi. Bóg bowiem ani sam nie jest kuszony, ani też nie kusi nikogo. 14Każdego bowiem kusi jego własna pożądliwość, która odwodzi od dobra i nakłania do zła. 15Gdy pożądliwość pocznie, rodzi grzech. A gdy grzech jest dojrzały, płodzi śmierć.
Niezmienny Bóg sprawcą dobra
16Bracia moi najmilsi, nie dajcie się zwodzić. 17Każde otrzymane dobro i dary doskonałe pochodzą z góry, od Ojca światłości, w którym nie dochodzi do żadnych zmian ani zaćmień.18On zgodnie ze swym postanowieniem zrodził nas przez słowo prawdy, abyśmy byli jakby pierwocinami Jego stworzeń.
Wielomówstwo i gniew
19Bracia moi umiłowani! Wiedzcie, że każdy człowiek powinien być chętny do słuchania, a powściągliwy w mówieniu i nieskory do gniewu. 20Człowiek zagniewany nie postępuje bowiem według Bożej sprawiedliwości. 21Dlatego porzućcie wszelką nieczystość i bezmiar zła; z pokorą przyjmijcie dane wam słowo, które ma moc was zbawić.
Słuchać i działać
22Wprowadzajcie słowo w czyn, a nie bądźcie jedynie słuchaczami, którzy oszukują samych siebie. 23Tego bowiem, kto tylko słucha słowa, lecz według niego nie żyje, można porównać do człowieka, który przygląda się swej twarzy w lustrze. 24Oglądał on wprawdzie samego siebie, ale po odejściu od lustra zaraz zapomniał, jaki był. 25Kto jednak wnika w doskonałe prawo wolności i według niego postępuje, nie jest już jedynie skłonnym do zapominania słuchaczem, lecz wykonawcą dzieła. Będzie on szczęśliwy, dzięki wypełnianiu go.
Prawdziwa pobożność
26Jeżeli ktoś się uważa za człowieka religijnego, a nie panuje nad swoim językiem, oszukuje samego siebie, a jego religijność jest jałowa. 27Człowiekiem religijnym i nieskazitelnie czystym przed Bogiem Ojcem jest ten, kto sierotom i wdowom przychodzi z pomocą w ich utrapieniu, a siebie samego zachowuje czystym od skazy świata.
dwanaście plemion w diasporze – judeochrześcijańska nazwa wyznawców Chrystusa nawróconych z judaizmu. Chrześcijanie są bowiem Nowym Izraelem (Rz 9,6-8; Ga 6,16). Mieszkając pomiędzy tymi, którzy nie wierzą w Chrystusa, przypominają wspólnoty Żydów wśród pogan, czyli tzw. diaspory (J 7,35; zob. Słownik).
we wszystkim, co czyni – dosł. na wszystkich swych drogach (Ps 1,1+).
Nietrwałość bogactwa ukazana w częstym obrazie więdnięcia trawy pod wpływem gorącego wiatru wiejącego od pustyni (Ps 102,5.12; Iz 40,6n).
wieniec życia – chodzi o nagrodę za zwycięstwo odniesione w czasie doświadczeń i pokus; będzie nią życie wieczne (Ap 2,10).
śmierć – jest skutkiem grzechu (Rdz 2,17; 3,16; Rz 5,12; 6,23; Ga 6,8). Jeśli więc człowiek świadomie i dobrowolnie trwa w grzechu, naraża się na utratę życia wiecznego (Mt 25,40-46).
przez słowo prawdy – czyli przez Ewangelię, naukę Jezusa Chrystusa (Ef 1,13).
prawo wolności – wcześniej nazwane słowem prawdy (Jk 1,18). Jest to Ewangelia rozumiana jako norma postępowania ludzi wolnych w Chrystusie (Rz 8,2.21; Ga 5,13n).
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
JEZUS (hebr. Jehoszua, Jeszua - ‘Bóg zbawia’ lub ‘Bóg jest moim zbawieniem’) - imię wybrane przez Boga dla swojego Syna. Archanioł Gabriel, oznajmiając Maryi, że Bóg wybrał Ją na matkę Zbawiciela, polecił Jej, aby mającemu urodzić się dziecku nadano imię Jezus ( Łk 1,31). W ST imię to nosili: następca Mojżesza (Wj 17,8nn) oraz autor Mądrości Syracydesa, jednak przez szacunek do Zbawiciela, sukcesora Mojżesza nazywa się Jozuem, a księga Mądrość Syracydesa wzięła swoją nazwę od imienia ojca jej autora. Często w NT Jezus jest nazywany Chrystusem, co wynika z Jego mesjańskiego posłannictwa. Zob.
CHRYSTUS.
CHRYSTUS (gr. christos - ‘namaszczony’, odpowiednik hebr. masziach - ‘mesjasz’, ‘pomazaniec’) - w ST w ten sposób określano królów Izraela, którym przekazywano władzę w obrzędzie namaszczenia oliwą (Sdz 9,8-15; 2Sm 5,3; 1Krl 1,39; Ps 89,21; Syr 43,13), a także kapłanów, których takim obrzędem wprowadzano w urząd (Wj 29,7; Kpł 4,3.5.16; Syr 45,15). Pismo Święte używa tego terminu w odniesieniu do Dawida i jego sukcesorów, kontynuujących zapoczątkowaną przez niego dynastię (2Sm 7,12nn). Z czasem utrwaliła się w Izraelu wizja króla-kapłana, który miał być idealnym władcą czasów ostatecznych. Miał on zamknąć dynastię królów i utrwalić królestwo Boże na ziemi. Jego panowanie miało mieć charakter duchowy i powszechny. W NT tytuł pomazaniec prawie wyłącznie występuje w greckiej formie christos i odnosi się jedynie do osoby Jezusa z Nazaretu jako Zbawiciela namaszczonego i objawianego światu przez Ojca, który Go posyła na ziemię, aby wypełnił dzieło odkupienia (Mt 16,16n). W Kościele pierwotnym powszechnie posługiwano się tym określeniem w odniesieniu do Jezusa i dlatego zaczęło ono funkcjonować jako Jego imię własne. Zob.
NAMASZCZENIE.
BRAT - słowo ‘brat’ (siostra) w Piśmie Świętym może oznaczać brata rodzonego, współmałżonka lub narzeczonego (Tb 7,12; por. Pnp 4,9), dalszego krewnego, przyjaciela, rodaka, a nawet sojusznika. ST, obok braterstwa opartego na więzach krwi, wyraźnie podkreśla sens tego pojęcia w odniesieniu do wspólnoty i więzi duchowej ufundowanej na współodczuwaniu (1Sm 1,26) lub na mocy tego samego przymierza (Am 1,9; 1Mch 12,10). W NT pojęcie to odnosi się przede wszystkim do braci w wierze (Mt 18,15). Członkowie pierwszych wspólnot chrześcijan samych siebie określali mianem braci (np. 1Kor 6,6; Ef 6,21; Kol 1,1; Ap 1,9) i sióstr (np. Rz 16,1; 1Kor 9,5); takie braterstwo ma swoje Źródło we wspólnym dziecięctwie Bożym (Rz 8,14-17). Jako dzieci jednego Ojca wszyscy wierzący stają się dziedzicami Jego obietnic.
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
BRAT - słowo ‘brat’ (siostra) w Piśmie Świętym może oznaczać brata rodzonego, współmałżonka lub narzeczonego (Tb 7,12; por. Pnp 4,9), dalszego krewnego, przyjaciela, rodaka, a nawet sojusznika. ST, obok braterstwa opartego na więzach krwi, wyraźnie podkreśla sens tego pojęcia w odniesieniu do wspólnoty i więzi duchowej ufundowanej na współodczuwaniu (1Sm 1,26) lub na mocy tego samego przymierza (Am 1,9; 1Mch 12,10). W NT pojęcie to odnosi się przede wszystkim do braci w wierze (Mt 18,15). Członkowie pierwszych wspólnot chrześcijan samych siebie określali mianem braci (np. 1Kor 6,6; Ef 6,21; Kol 1,1; Ap 1,9) i sióstr (np. Rz 16,1; 1Kor 9,5); takie braterstwo ma swoje Źródło we wspólnym dziecięctwie Bożym (Rz 8,14-17). Jako dzieci jednego Ojca wszyscy wierzący stają się dziedzicami Jego obietnic.
GRZECH - postawa człowieka przeciwna woli, jaką Bóg ma wobec swojego stworzenia, którą przekazał człowiekowi w prawie naturalnym i objawił w ustanowionych przez siebie przykazaniach. Autorzy ksiąg biblijnych stosują wiele pojęć, za pomocą których opisują rzeczywistość grzechu. Grzech jest rozumiany przede wszystkim jako akt buntu przeciwko Bogu, wyrażający się w świadomym i dobrowolnym zanegowaniu Jego panowania (Rdz 3,1-7). Zawsze towarzyszy mu próba postawienia kogoś lub czegoś na miejscu Boga. Dlatego każdy przejaw grzechu w swojej istocie jest aktem bałwochwalstwa (Rz 1,18 - 3,20). Konsekwencją buntu przeciwko Bogu jest pogwałcenie Jego praw, co księgi Pisma Świętego oddają obrazowym wyrażeniem: chybienie celu. Inny sposób opisywania rzeczywistości grzechu w Piśmie Świętym polega na przedstawianiu go w kategoriach obrazy Boga, przestępstwa, które pociąga za sobą winę i karę. Autorzy NT rozumieją grzech również jako dług, który człowiek zaciąga względem Boga (np. Mt 6,12-15; Łk 7,40-43; Kol 2,14). Apostoł Paweł, omawiając w Liście do Rzymian (Rz 5 - 7) genezę grzechu i śmierci, odwołuje się do obrazów zawartych w Księdze Rodzaju (Rdz 3,1nn). Powszechne nieposłuszeństwo ludzi, ukazane w grzechu Adama, zostało odkupione Męką i Śmiercią Jezusa. Tryumf Chrystusa nad grzechem i śmiercią otworzył ludziom drogę do Boga i życia wiecznego. Zob.
ADAM.
BRAT - słowo ‘brat’ (siostra) w Piśmie Świętym może oznaczać brata rodzonego, współmałżonka lub narzeczonego (Tb 7,12; por. Pnp 4,9), dalszego krewnego, przyjaciela, rodaka, a nawet sojusznika. ST, obok braterstwa opartego na więzach krwi, wyraźnie podkreśla sens tego pojęcia w odniesieniu do wspólnoty i więzi duchowej ufundowanej na współodczuwaniu (1Sm 1,26) lub na mocy tego samego przymierza (Am 1,9; 1Mch 12,10). W NT pojęcie to odnosi się przede wszystkim do braci w wierze (Mt 18,15). Członkowie pierwszych wspólnot chrześcijan samych siebie określali mianem braci (np. 1Kor 6,6; Ef 6,21; Kol 1,1; Ap 1,9) i sióstr (np. Rz 16,1; 1Kor 9,5); takie braterstwo ma swoje Źródło we wspólnym dziecięctwie Bożym (Rz 8,14-17). Jako dzieci jednego Ojca wszyscy wierzący stają się dziedzicami Jego obietnic.
DAR - zob.
CHARYZMAT.
BRAT - słowo ‘brat’ (siostra) w Piśmie Świętym może oznaczać brata rodzonego, współmałżonka lub narzeczonego (Tb 7,12; por. Pnp 4,9), dalszego krewnego, przyjaciela, rodaka, a nawet sojusznika. ST, obok braterstwa opartego na więzach krwi, wyraźnie podkreśla sens tego pojęcia w odniesieniu do wspólnoty i więzi duchowej ufundowanej na współodczuwaniu (1Sm 1,26) lub na mocy tego samego przymierza (Am 1,9; 1Mch 12,10). W NT pojęcie to odnosi się przede wszystkim do braci w wierze (Mt 18,15). Członkowie pierwszych wspólnot chrześcijan samych siebie określali mianem braci (np. 1Kor 6,6; Ef 6,21; Kol 1,1; Ap 1,9) i sióstr (np. Rz 16,1; 1Kor 9,5); takie braterstwo ma swoje Źródło we wspólnym dziecięctwie Bożym (Rz 8,14-17). Jako dzieci jednego Ojca wszyscy wierzący stają się dziedzicami Jego obietnic.
Pozdrowienie
Krótkie i ogólne pozdrowienie, zupełnie różne od stosowanych przez Pawła Apostoła, może wypływać z faktu, że list skierowany jest do szerokiego kręgu odbiorców. Jakub przedstawia się tytułem przypisywanym wybitnym postaciom ST, jak Mojżesz, Jozue, Abraham, Jakub, prorocy (Pwt 9,27; Joz 24,39; 1Krl 8,53; Iz 20,3). Jako sługa wypełnia więc wolę Pana, kierując do wierzących swoje pouczenia. Sługa Boga (dosł. niewolnik; np. Rz 1,1; Tt 1,1; 2P 1,1) to tytuł świadczący o szacunku, posłuszeństwie i dyspozycyjności względem Boga. W wiernej służbie Bogu spełnia się powołanie każdego chrześcijanina do wiary (2Kor 6,4-10; 1P 2,16).
O wartości doświadczeń i pokus
Już w czasach apostolskich chrześcijanie doświadczali wielu przeciwności ze strony środowisk żydowskich, pogańskich i od władz rzymskich. Także wewnątrz wspólnoty kościelnej pojawiały się różne trudności. Autor zachęca, aby wszystkie je przyjmować z radością, gdyż służą one umocnieniu wiary, wiodą do dojrzałości i doskonałości chrześcijańskiej (Jk 5,10n+). Do takiego owocnego przeżywania cierpień potrzeba wytrwałości na wzór Chrystusa. Dzięki niej każde doświadczenie może stać się cenne, gdyż wytrwałość jest podstawą cnót.
W trudnościach modlić się o mądrość
W wytrwałym kroczeniu drogą chrześcijańskiego powołania konieczna jest życiowa mądrość i roztropność. Nie zdobywa się jej wyłącznie ludzkim staraniem, gdyż jest ona darem Boga. Trzeba więc o nią prosić w ufnej modlitwie. Przykład modlitwy o dar mądrości posłużył Jakubowi do wskazania niebezpieczeństwa, jakie niesie ze sobą powątpiewanie. Człowiek niepewny, doświadczając niepowodzeń, zaczyna się chwiać. Posiada jakby dwa serca, które toczą w nim walkę; raz zwraca się ku światu, raz ku Bogu. Stąd już niedaleko do utraty wiary. Ufna modlitwa, płynąca z niewzruszonej wiary w dobroć Boga, jest konieczną i najlepszą pomocą w życiu pełnym przeciwności.
Ubóstwo i bogactwo
Pochwała ubóstwa i ukazywanie przemijalności bogactwa są charakterystyczne tak w ST, jak i w NT (np. Ps 49,16.20; 72,4.12-15; Mdr 5,8n; Syr 11,20; Iz 29,18n; 40,6; 61,1; Łk 4,18; 8,13nn). Wyróżnienie i uprzywilejowanie ubogich, skromnych, uniżonych, pokornych wynika z ich postawy wobec Boga. Ubodzy, świadomi swego niedostatku, niczego nie oczekują od świata, a wszystkiego od Boga. W Nim pokładają całą nadzieję i doznają Jego szczególnej troski. Ponadto zwycięsko przechodząc czas próby, zyskują doskonałość moralną. W tym sensie być biednym to zaszczyt. Bogactwo zaś upokarza, bo nie zapewnia wiecznego szczęścia i może stanowić utrudnienie w osiągnięciu zbawienia. Jednak także ludzi bogatych Bóg powołał do świętości, wzywając ich do ubóstwa (np. Mt 19,21) i korzystania z powierzonych im dóbr w sposób zgodny z tym powołaniem (np. Mt 5,42). Świadomość przemijalności ludzkiego życia i ziemskich bogactw pozwala skupić uwagę na doskonałości i bogactwie duchowym, które są źródłem prawdziwej i trwałej radości człowieka. Biblijna koncepcja dotycząca ubóstwa i bogactwa jest odmienna od tej, jaka powszechnie panuje wśród ludzi. Dlatego ludzie z trudem przyjmują prawdę o tym, że bogactwo tak może zaślepić człowieka, iż z pogardą odrzuci ewangeliczne prawdy o potrzebie pokory i umartwienia, które jednak są nieodzowne, aby przyjąć Boży dar zbawienia.
Wytrwałość w pokusach
Pokusa nie musi mieć władzy nad człowiekiem. Można wytrwać w dobrym pomimo skłonności przeciwnych prawu Bożemu. Wtedy pokusa staje się ogniem, który hartuje, a wytrwałość w tym doświadczeniu – zasługą na nagrodę wieczną. Ponieważ jednak pokusa może sprowadzić człowieka na złą drogę, grożąc upadkiem, powrotem do zła i odejściem od Boga, boleśnie odczuwamy wewnętrzne zmaganie się z nią (Rz 7,15-25). Pojawia się wtedy pytanie: Dlaczego Bóg dopuszcza pokusę? Ważne jest wskazanie Jakuba, że każdy nosi w sobie przyczynę pokus, którą są nieuporządkowane pragnienia, złe nawyki i wady. Z nich rodzi się grzech, który może prowadzić do śmierci wiecznej (Rz 5,12-17). Dlatego najskuteczniejszą walką z pokusą jest umacnianie się w dobru, pielęgnowanie i pogłębianie więzi z Bogiem.
Niezmienny Bóg sprawcą dobra
Bóg jest źródłem dobra. Dary, którymi nas obdarza, są niezmiennie dobre, jak On sam jest niezmienny i zawsze pełen światła (1J 1,5). Jego wolą jest, aby człowiek przez przyjęcie prawdy Ewangelii stał się uczestnikiem nowego, wiecznego życia. Jak świat został powołany do istnienia słowem Boga (Rdz 1), tak chrześcijanin został powołany do życia wiecznego, mocą słowa Ewangelii. Zgodnie z żydowskim prawem wszelkie pierwociny należały do Boga i Jemu miały być ofiarowane: pierwsze płody ziemi i hodowli, a także pierworodni synowie (Wj 13,2; 23,19; Ne 10,36). Pierwocinami, tj. wyłączną własnością Boga, są także wszyscy powołani (zrodzeni) do życia Ewangelią (Rz 16,5; 1Kor 16,15). Jakub, mówiąc o rodzeniu nas przez Boga, przypisuje Mu cechy matki (Iz 1,2; 49,15; 66,13; Oz 11,3n). Bóg jest źródłem życia.
Wielomówstwo i gniew
Przeciwstawienie: słuchać – mówić jest charakterystyczne dla pouczeń mądrościowych (Syr 5,11). Umiejętność słuchania świadczy o mądrości człowieka (Prz 10,19). Gadatliwość natomiast może wywoływać gniew (Prz 29,20.22), który sprzeciwia się sprawiedliwości (Ps 11,7+). A to sprawiedliwość właśnie powinna być normą postępowania człowieka, gdyż jest naśladowaniem doskonałości Boga. Dlatego autor zachęca, aby wszelkie zło zastąpić pokornym przyjmowaniem słowa Bożego, które wychowuje i zbawia człowieka.
Słuchać i działać
Samo słuchanie słowa Bożego jest niewystarczające. Potrzebne są jeszcze czyny wypływające z przyjętego Bożego słowa (Pwt 30,8; Ez 33,32; Łk 6,47; Rz 2,13; 1J 3,18). W przeciwnym razie chrześcijanin oszukuje sam siebie: mimo że poznał swe braki i niedoskonałości, przeglądając się w lustrze Ewangelii, nie wyciąga z tego praktycznych wniosków i nie poprawia się. Być uczniem Jezusa oznacza żyć nauką Mistrza.
Prawdziwa pobożność
Prawdziwa religijność nie dotyczy jedynie przyjmowania prawd wiary czy udziału w obrzędach. Należy ją rozumieć także jako praktykę życia chrześcijańskiego. Dotyczy ona całego człowieka i wyraża się w aktach całego człowieka: w jego myślach, pragnieniach, słowach i czynach miłości. Chrześcijanie realizują swoją wiarę w świecie, który jest pełen zła i grzechu. Troska o to, aby nie ulegać złym wpływom świata, okazuje się także przejawem zdrowej religijności. Świat rozumiany jest tutaj w sensie moralnym jako siedlisko zła i grzechu; taki świat sprzeciwia się Bogu (J 15,19; 17,15; 1J 2,16). W obliczu różnych negatywnych zjawisk i tendencji obecnych w świecie łatwo jest popaść w stan narzekania, który zawsze przejawia się w niepohamowanej mowie. Prawdziwa religijność wyraża się także w mądrym powstrzymywaniu się od krytyki, która nic nie wnosi, a jedynie podsyca wzburzenie. Człowiek, który nie czuwa nad swoją mową, nie ustrzeże się do zła.
List świętego Jakuba
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Pozdrowienie zawarte w pierwszym zdaniu Listu św. Jakuba (Jk 1,1) sugeruje, że jego autorem jest Jakub, zgodnie z tradycją utożsamiany z apostołem, synem Alfeusza (Mt 10,3), bratem Pańskim (Mt 13,55; Mk 6,3; Ga 1,19), przełożonym pierwotnego Kościoła w Jerozolimie (Dz 12,17; 15,13; 1Kor 15,7; Ga 2,9.12). Chociaż nie ma zupełnej pewności co do jego autorstwa tego pisma, list jest świadectwem wielkiego autorytetu, jakim Jakub cieszył się w środowisku pierwszych pokoleń chrześcijan. Treść listu wskazuje, że jego redaktorem był ktoś, kto – zanim przyjął wiarę w Chrystusa – był mocno związany z judaizmem i działał na terenie Palestyny. Świadczy o tym bardzo dobra znajomość ST, zwyczajów żydowskich oraz klimatu i przyrody tego kraju (np. Jk 1,6.11; 3,4.11n; 5,7).
Rozwinięta w liście nauka o odpowiedzialności za swoje postępowanie, sądzie oraz Paruzji, czyli powtórnym przyjściu Chrystusa (Jk 5,9), jak również świadectwa o praktyce udzielania sakramentu namaszczenia chorych i wyznawania grzechów kapłanom (Jk 5,14-16), pozwalają przypuszczać, że pismo to powstało w ostatnich latach I w. Jeśli przyjąć autorstwo Jakuba, byłoby to ok. 60 r.
Autor zwraca się do chrześcijan wywodzących się z judaizmu, żyjących w różnych częściach ówczesnego świata (Jk 1,1). Adresaci Listu św. Jakuba z pewnością znali wymagania moralne stawiane przez Jezusa. We wspólnotach chrześcijan widoczne były zaniedbania miłości braterskiej i brak zgodności postępowania z zasadami wyznawanej wiary. Dlatego należało w zdecydowany sposób przypomnieć im zasady moralne podane przez Jezusa.
Treść i teologia
List św. Jakuba pod względem treści i formy różni się od innych listów NT. Mimo licznych, typowych dla języków semickich, form wyrażania myśli, łatwo zauważyć w nim wyjątkową poprawność, a także literacki kunszt języka greckiego: List ten ma charakter pouczenia i odnosi się przede wszystkim do spraw moralnych. Autor uczy, jak chrześcijanie powinni wcielać w życie zasady przyjętej wiary. Jego pouczenia dotyczą cierpliwości w doświadczeniach, modlitwy, pobożności, ubóstwa i bogactwa, wiary i uczynków, troski o potrzebujących i chorych, stronniczości, przestrzegania przykazań, prawdziwej mądrości, przyjaźni z Bogiem, zawodności ludzkich planów, chciwości, pychy oraz grzechów języka. Autor daje również wskazówki duszpasterskie dotyczące upominania grzeszników, cierpliwego oczekiwania powrotu Chrystusa, namaszczania chorych i wyznawania grzechów. Odwołując się do nauki głoszonej przez Jezusa, szczególnie do Kazania na Górze (Mt 5 – 7), Jakub wyjaśnia ją i ukazuje jej związki z życiem adresatów. Wyznawana wiara musi wyrażać się w dziełach miłości (Jk 2,24). Jakubowe rozumienie wiary w niczym nie sprzeciwia się nauce Pawła Apostoła o usprawiedliwieniu otrzymywanym dzięki wierze (zob. List do Rzymian i List do Galatów), lecz poprawia błędne rozumienie nauki Jezusa.
Krótkie i ogólne pozdrowienie, zupełnie różne od stosowanych przez Pawła Apostoła, może wypływać z faktu, że list skierowany jest do szerokiego kręgu odbiorców. Jakub przedstawia się tytułem przypisywanym wybitnym postaciom ST, jak Mojżesz, Jozue, Abraham, Jakub, prorocy (Pwt 9,27; Joz 24,39; 1Krl 8,53; Iz 20,3). Jako sługa wypełnia więc wolę Pana, kierując do wierzących swoje pouczenia. Sługa Boga (dosł. niewolnik; np. Rz 1,1; Tt 1,1; 2P 1,1) to tytuł świadczący o szacunku, posłuszeństwie i dyspozycyjności względem Boga. W wiernej służbie Bogu spełnia się powołanie każdego chrześcijanina do wiary (2Kor 6,4-10; 1P 2,16).