Dalsi potomkowie Abrahama. Jego śmierć

251Abraham pojął jeszcze za żonę kobietę imieniem Ketura. 2Ona urodziła mu Zimrana, Jokszana, Medana, Midiana, Jeszbaka i Szuacha.

3Jokszan był ojcem Saby i Dedana. Synami zaś Dedana byli: Assurim, Letuszim i Leummim.

4Synami Midiana byli: Efa, Efer, Henoch, Abida i Eldaa. Wszyscy ci byli potomkami Ketury.

5Abraham całe swoje mienie przekazał Izaakowi. 6Pozostałych synów, których urodziły mu jego inne żony, obdarował i jeszcze za swojego życia kazał im odejść od Izaaka na obszar wschodni.

7A gdy Abraham dożył stu siedemdziesięciu pięciu lat, 8zbliżył się do kresu życia i umarł, osiągnąwszy sędziwy wiek. Syty życia został przyłączony do swoich przodków. 9Jego synowie, Izaak i Izmael, pochowali go w grocie Makpela, na polu Efrona, syna Sochara Chetyty, w pobliżu Mamre.10Abraham nabył to pole od Chetytów. Tam spoczął Abraham obok swojej żony Sary. 11Po śmierci Abrahama Bóg błogosławił jego synowi Izaakowi, który zamieszkał w pobliżu studni Lachaj-Roj.

Potomkowie Izmaela

12A oto potomkowie Izmaela, syna Abrahama, którego mu zrodziła Egipcjanka Hagar, służąca Sary, żony Abrahama.

13Synowie Izmaela i ich potomkowie nosili następujące imiona: Nebajot – pierworodny syn Izmaela, Kedar, Adbeel, Mibsam, 14Miszma, Duma, Massa, 15Chadad, Tema, Jetur, Nafisz i Kedma.

16To są synowie Izmaela, którzy dali początek dwunastu ludom i od nich pochodzą nazwy ich miejscowości i osiedli.

17Gdy Izmael miał sto trzydzieści siedem lat, doszedł do kresu swojego życia, umarł i został przyłączony do swoich przodków. 18Jego potomkowie mieszkali od Chawila do Szur, naprzeciw Egiptu, na drodze do Assuru. Osiedlili się tam blisko siebie.

Potomkowie Izaaka: Ezaw i Jakub

19A oto potomkowie Izaaka, syna Abrahama. Abraham był ojcem Izaaka. 20Izaak miał czterdzieści lat, gdy poślubił Rebekę, córkę Betuela Aramejczyka z Paddan-Aram, siostrę Labana Aramejczyka.

21Izaak modlił się do Pana za swoją żonę, ponieważ była niepłodna. Pan go wysłuchał i jego żona Rebeka zaszła w ciążę.22A gdy dzieci walczyły w jej łonie, myślała: „Jeśli tak się zdarza, to dlaczego akurat mnie to spotyka?”. Poszła więc zapytać Pana.23Pan jej odpowiedział:

„W twoim łonie są dwa narody

i dwa ludy wyjdą z twojego wnętrza.

Jeden będzie górował nad drugim,

starszy będzie służył młodszemu”.

24Gdy nadszedł czas porodu, okazało się, że będzie miała bliźnięta. 25Pierwszy chłopiec, który się urodził, był czerwony i cały pokryty owłosieniem jak płaszczem. Dlatego dano mu imię Ezaw. 26Potem urodził się jego brat, który trzymał Ezawa za piętę, dlatego dano mu imię Jakub. Izaak miał sześćdziesiąt lat, gdy mu się oni urodzili.

27Gdy chłopcy urośli, Ezaw stał się zdolnym myśliwym i wędrował po polach. Jakub natomiast był człowiekiem spokojnym i mieszkał w namiocie. 28Izaak kochał Ezawa, ponieważ polował dla niego, Rebeka natomiast kochała Jakuba.

29Pewnego razu, gdy Jakub przyrządzał jakąś potrawę, Ezaw wrócił z pola zmęczony i głodny. 30Rzekł więc do Jakuba: „Daj mi tej czerwonej potrawy, bo jestem bardzo głodny”. Dlatego to nazwano go Edomem. 31Jakub mu powiedział: „Odstąp mi za to twoje pierworództwo”.32Ezaw odparł: „Skoro jestem śmiertelnie wyczerpany, na cóż mi pierworództwo?”. 33Wtedy Jakub rzekł: „Przysięgnij mi teraz”. Ezaw przysiągł i oddał mu swoje pierworództwo. 34Jakub dał Ezawowi chleb i potrawę z soczewicy. Ezaw zjadł to i wypił, a potem wstał i się oddalił. W ten sposób Ezaw zlekceważył swoje pierworództwo.


sto siedemdziesiąt pięć lat – zob. Rdz 5,5+.


Mamre – zob. Rdz 12,6+.


sto trzydzieści siedem lat – zob. Rdz 5,5+.


Szur – zob. Rdz 20,1+.


Assur – starożytna nazwa Asyrii.


Osiedlili się tam blisko siebie – oryginał niejasny, różnie tłumaczony (np. Osiedlili się tam mimo sprzeciwu wszystkich swoich braci).


Ezaw – znaczenie tego imienia jest niepewne. Wzmianka, że dziecko było czerwone i owłosione jest w oryginale aluzją do Edomu i Seiru (inna nazwa Edomu; Rdz 32,4+). Edom znaczy ‘czerwony’, ‘rdzawy’. Seir znaczy ‘owłosiony’.


Jakub – to skrócona forma imienia znaczącego: ‘Niech Bóg chroni’. W oryginale występuje gra słów pomiędzy imieniem Jakub a piętą.


nazwano go Edomem – kolejne wyraźne utożsamienie Edomitów z Ezawem, od którego, według tradycji, się wywodzą.


soczewica – nazwa rośliny strączkowej z rodziny motylkowatych oraz jej nasion, które są okrągłe, spłaszczone, obustronnie wypukłe, o średnicy 3-9 mm. Soczewica jest jedną z najstarszych roślin uprawnych. Znano ją już cztery tysiące lat temu m.in. w Azji Mniejszej, Zakaukaziu, Grecji, Rzymie. Uchodziła za pokarm ubogich. Posiada dużą wartość odżywczą.


CHETYCI - indoeuropejski lud zamieszkujący wschodnią część środkowej Anatolii. Od XVII w. przed Chr. zaczęła się ekspansja Chetytów, którzy m.in. zdobyli Aleppo i złupili Babilon. W okresie rozkwitu, w XIV w. przed Chr. podporządkowali sobie ludy zamieszkujące północną Syrię i terytoria Libanu. Kres potędze Chetytów położyły tzw. Ludy Morza, które ok. XIII w. przed Chr. przybyły z rejonów Morza Egejskiego. Nie ma dowodów na to, że Chetyci kiedykolwiek zamieszkiwali Kanaan. Wymienia się ich wśród mieszkańców tego regionu być może dlatego, że Asyryjczycy i Babilończycy w taki sposób nazywali żyjące tam ludy.


BŁOGOSŁAWIĆ, BŁOGOSŁAWIEŃSTWO, BŁOGOSŁAWIONY - w ST rzeczywistość błogosławieństwa wyraża więź między Bogiem i Jego ludem albo między poszczególnymi ludźmi. Podmiotem udzielającym błogosławieństwa może być zarówno Bóg, jak i człowiek. Gdy Bóg udziela błogosławieństwa, oznacza to, że okazuje On człowiekowi swoją łaskę, przychylność i pozwala mu nawiązać ze sobą więź. Człowiek natomiast, błogosławiąc Boga, uznaje Go za swojego Pana i wyraża pragnienie podporządkowania Jemu całego swojego życia. W ten sposób oddaje Mu również cześć i składa dziękczynienie za Jego opiekę. W relacjach międzyludzkich błogosławieństwo wyrasta z tradycji plemiennych. Wyraża ono nie tylko akceptację człowieka, lecz pociąga za sobą konieczność przyjęcia przez niego praw i obowiązków rodowych (np. Rdz 49,1-28). Niektórzy autorzy biblijni stwierdzali, że błogosławieństwo Boga odnosi się tylko do relacji między Nim a Jego ludem. Warunkiem otrzymania przez naród wybrany błogosławieństwa jest posłuszeństwo Bogu. Brak posłuszeństwa skutkuje przekleństwem, którego wyrazem są różnego rodzaju klęski i nieszczęścia w życiu narodu (Kpł 26,14-39; Pwt 28,15-68). Inni autorzy biblijni uważali, że błogosławieństwo wiąże się ściśle z kultem. W NT są liczne świadectwa potwierdzające udzielanie ludziom błogosławieństwa przez Jezusa (np. Mk 10,16; Łk 24,50; Dz 3,26). Skutkiem błogosławieństwa udzielonego przez Jezusa jest doświadczenie szczęścia, które wypełnia wszystkie sfery ludzkiego życia. W pełni szczęśliwy jest człowiek, który z wiarą przyjmuje błogosławieństwo i uznaje, że Jezus jest Synem Bożym i Zbawcą świata (np. Mt 16,17; por. Mt 5,3-12).


PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.


ARAM, ARAMEJCZYCY - silne państwo (lub federacja państw), które nabrało wielkiego znaczenia na początku I tysiąclecia przed Chr. i walczyło z Izraelem o władzę nad terytorium Palestyny. O Aramie, jako terytorium nad górnym Eufratem, znajdujemy wzmianki już na tabliczkach klinowych z Aram-Sin (z ok. 2300 r. przed Chr.) oraz z Drehem (z ok. 2000 r. przed Chr.). Hebrajski termin aram występuje w Piśmie σwiętym zarówno w odniesieniu do obszaru, jak i osób. W Źródłach biblijnych i pozabiblijnych termin ten oznaczał ziemię zamieszkałą przez ludy mówiące po aramejsku (język semicki półno cno-zachodni, którym posługiwano się w Syrii w I tysiącleciu przed Chr.). Autorzy biblijni określają tym słowem nie tylko duże państwo ze stolicą w Damaszku, obejmujące tereny południowej Syrii, lecz również mniejsze państwa graniczące na północy z Izraelem (Aram-Maaka, Aram-Soba). W Septuagincie (greckim przekładzie ST) hebr. termin aram został oddany jako ‘Syria’, a mieszkańców tych ziem (hebr. arami) określono mianem ‘Syryjczyków’. Według Księgi Rodzaju Aram to jeden z pięciu synów Sema (Rdz 10,22n). Według innej tradycji był on wnukiem Nachora (brata Abrahama) i synem Kemuela (Rdz 22,20n). Pokrewieństwo Izraelitów z Aramejczykami podkreśla również fakt, że Izaak poślubił Rebekę, wnuczkę Nachora a córkę Betuela, której bratem był Aramejczyk Laban (Rdz 25,20). Żonami patriarchy Jakuba, syna Izaaka, były natomiast Rachela i Lea, córki Labana (Rdz 28 - 30). W czasach monarchii izraelskiej Aramejczycy z Damaszku byli jednym z największych wrogów Izraela. W VIII w. przed Chr., pomimo koalicji z Izraelem, państwo aramejskie zostało zdobyte przez Asyryjczyków i włączone do ich imperium (Iz 17,1-3; Jr 49,23-27; Am 1,2-5).


PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).


NIEPŁODNOŚĆ - stan wiążący się najczęściej z brakiem potomstwa. W Izraelu rozumiano ją jako oznakę braku Bożego błogosławieństwa. W Piśmie Świętym wspomina się tylko o niepłodności kobiet (np. Rdz 11,30; 25,21; 29,31; Sdz 13,2; Łk 1,7). Posiadanie potomstwa było najważniejszym zadaniem każdego Izraelity, dlatego jego brak był powodem wielkiego wstydu i hańby. Cudowne interwencje Boga, przywracające płodność kobiecie w podeszłym wieku, jak w przypadku Sary (Rdz 21,1-7) czy Elżbiety (Łk 1,5-25), ukazują, że to Bóg jest Panem ludzkiej płodności, ale także świadczą o tym, iż niepłodność nie jest przejawem kary Bożej.


PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.


Dalsi potomkowie Abrahama. Jego śmierć
Opowiadanie o ostatniej żonie Abrahama i sześciu synach, których mu ona dała, jest okazją, by wspomnieć o jego rozporządzeniach przed śmiercią i o samej śmierci. Jest to też podsumowanie życia Abrahama, które można uznać za szczęśliwe i udane, na co wskazuje osiągnięcie sędziwego wieku, liczni potomkowie oraz zabezpieczenie ich przyszłości. Dziedzicem Abrahama jest tylko syn obietnicy, Izaak, dlatego synowie Ketury otrzymują nakaz odejścia od Izaaka. Imiona synów Ketury (w. 2) to nazwy plemion arabskich. Sabejczycy (w. 3) mieszkali w południowo‑zachodniej Arabii, Dedan (w. 3) zaś graniczył z Edomem. Według Rdz 10,7 byli oni potomkami Chama. Imiona synów Midiana (w. 4) występują jako nazwy rodów wśród potomków Judy, Manassesa i Rubena. Mówiąc o pogrzebie Abrahama, wymienia się tylko Izaaka i Izmaela, czyli chronologicznie drugiego i pierwszego. Pochówek przy zmarłej Sarze i błogosławieństwo, którym Bóg darzy Izaaka, jest dla Abrahama ukoronowaniem jego spełnionego życia.


Potomkowie Izmaela
Choć tylko Izaak jest wybrany, syn Abrahama i Hagar został uwzględniony w podsumowaniu życia Abrahama. Fakt, że ma potomków, osiągnął sędziwy wiek i został godnie pogrzebany świadczy o tym, iż nie był pozbawiony Bożego błogosławieństwa.


Potomkowie Izaaka: Ezaw i Jakub
W Rdz 25,19 rozpoczyna się opowieść o Izaaku, która kończy się wzmianką o jego śmierci w Rdz 35,29. Historia Izaaka jest jednak zdominowana opowieścią o jego synu Jakubie. Podobnie jak wcześniej Abraham i Sara, także Izaak i Rebeka długo oczekiwali na potomstwo (por. ww. 20 i 26). Wstawiennictwo Izaaka za niepłodną Rebeką okazało się równie skuteczne jak niegdyś wstawiennictwo Abrahama za kobietami na dworze Abimeleka (Rdz 20,17n). Opis narodzin bliźniaków i inne zdarzenia z ich życia podporządkowane są tematowi Bożego błogosławieństwa. Ten bowiem, kto otrzyma błogosławieństwo, będzie przewodził i panował. Możliwe, że opowieść o narodzinach Ezawa i Jakuba czerpie motywy z ludowych legend, którymi tłumaczono konflikt pomiędzy Edomitami a Izraelitami i uzasadniano okresy podporządkowania Edomitów Izraelowi. Opis ten może też być odbiciem zatargów pomiędzy myśliwymi a pasterzami. W świetle opowiadania Jakub jawi się jako człowiek, który wie, czego chce, i który umie to osiągnąć, Ezaw natomiast okazuje się głupcem, który nie docenia tego, co ma. Cechy te przesądzają, że młodszy bierze górę nad starszym. Według prawa błogosławieństwo należy się Ezawowi, Jakub jednak czyni wszystko, aby odwrócić istniejący porządek i uzyskać Boże błogosławieństwo.

Księga Rodzaju
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Pierwsza księga Pisma Świętego nazywana jest tradycyjnie Księgą Rodzaju, co w języku staropolskim oznaczało Księga Narodzin albo Księga Początków. Jej hebrajska nazwa: Bereszit pochodzi od pierwszych jej wyrazów: Na początku. W innych językach używana jest grecka nazwa: Genesis, co oznacza ‘źródło życia’, ‘początek życia’, ‘pochodzenie’, ‘narodziny’ (Rdz 5,1). Wszystkie te nazwy wskazują na tematykę księgi, która poświęcona jest prehistorii narodu wybranego, począwszy od stworzenia świata aż po dzieje Jakuba, zwanego Izraelem, oraz jego synów, którzy dali początek dwunastu plemionom Izraela.
Powstanie Księgi Rodzaju wiąże się z koniecznością nowego zdefiniowania tożsamości ludu Izraela po utracie niezależności politycznej (586 r. przed Chr.) i w sytuacji przymusowych przesiedleń, które doprowadziły do rozproszenia Izraelitów pośród obcych narodów. W świetle dawnych przekazów i tradycji jej autorzy starali się ukazać wspólne pochodzenie wszystkich plemion Izraela, ich szczególną relację z Bogiem i niezwykłe powołanie do bycia znakiem Bożej woli i błogosławieństwem dla wszystkich narodów (Rdz 12,1-3). Izraelici nie muszą wstydzić się swojej słabości i klęski. Wobec pychy Babilonii (Rdz 11,1-9) powinni odwołać się do wiary swojego wspólnego przodka Abrahama, aby tak jak on stawać się książętami Boga (Rdz 23,6) i źródłem błogosławieństwa (Rdz 22,17-18).
Izraelici żyjący w obcej ziemi mogli znaleźć w tej księdze źródło nadziei i zachętę do uczciwego życia. Dla Izraelitów powracających z przesiedlenia do swojego kraju Księga Rodzaju była także manifestem, potwierdzającym ich prawa do tej ziemi. Genealogie tłumaczące pochodzenie ludów dawały jednocześnie wskazania na temat wzajemnych relacji z ludźmi zamieszkującymi te regiony.
Autorzy Księgi Rodzaju obficie korzystali ze znanych im starożytnych przekazów swojego narodu. W Księdze Rodzaju możemy wyróżnić opowiadania, charakteryzujące się specyficznym językiem oraz koncepcjami społecznymi i teologicznymi, które pozwalają przypisać je do odrębnych nurtów tradycji, jakie znajdujemy także w innych księgach Pisma Świętego. Z całą pewnością autorzy Księgi Rodzaju korzystali z dokumentów, które powstały jeszcze w czasach istnienia niezależnych państw Izraela i Judy. Ale nie ograniczali się tylko do tych źródeł. Sięgali też do literatury i wiedzy Babilonii, a także Egiptu, Fenicji i innych krajów starożytnego Bliskiego Wschodu. Pogańskie tradycje zostały jednak dostosowane w taki sposób, żeby wyrażały przekonania wypływające z wiary Izraelitów. Widać to np. w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju, w których autorzy nawiązali do babilońskich opisów stworzenia świata i najstarszych dziejów człowieka, ale przede wszystkim wyrazili wiarę w to, że stwórcą świata i obrońcą jego porządku jest Bóg. Ukazali też człowieka jako najdoskonalsze ze stworzeń. Ludzie są więc prawdziwymi podmiotami swoich działań, odpowiedzialnymi za dobro lub zło swoich uczynków, a nie tylko marionetkami zdanymi na kaprysy przerastających ich sił demonicznych.
Treść i teologia
Księga Rodzaju łączy w sobie różne teksty, ale charakteryzuje się doskonale przemyślaną kompozycją. Dzieli się wyraźnie na dwie części: opowiadanie o stwórczym dziele Boga (Rdz 1 – 11) i dzieje patriarchów (Rdz 12 – 50). Możliwe jest, że wcześniej została zredagowana część opowiadająca o przodkach Izraela, gdyż ideowo była bliższa pokoleniu wygnańców, do których pierwotnie ją adresowano. Patriarchowie mają być wzorami wiary dla swoich potomków, a ich losy mają im pomóc podtrzymać nadzieję odrodzenia. W tym sensie ta druga część jest mniej uniwersalna od części pierwszej (Rdz 1 – 11), która dotyczy świata i ludzkości w ogóle.
Opisy zawarte w pierwszych jedenastu rozdziałach Księgi Rodzaju nie mogą być traktowane jako informacja o tym, jakie były początki wszechświata i jakie wydarzenia miały miejsce przy jego powstawaniu. Autor sięgnął do powszechnie znanych w jego czasach opowiadań o początkach świata i posłużył się nimi, aby wyjaśnić czytelnikowi sens i cel stwórczego aktu, dokonanego przez Boga. Istotą tych tekstów jest przesłanie zawarte w poszczególnych obrazach. W przesłaniu tym znajdujemy pełną wiary odpowiedź na podstawowe pytania związane z pochodzeniem świata i człowieka, a także z celem, dla którego istnieją wszelkie stworzenia. Drugi ważny wątek tej części dotyczy natury i skutków ludzkiego grzechu (Rdz 3). Chociaż zło wprowadza chaos w harmonię stworzenia, nie niweczy Bożego planu. Człowiek dopuszczający się zła jest wprawdzie osłabiony i zaślepiony, Bóg jednak, zamiast tylko karać, wychodzi mu naprzeciw. Historia o Noem pokazuje, że Bóg w swoich wymaganiach i sądzie bierze pod uwagę ludzką słabość i napełnia ludzi nadzieją na ostateczne przezwyciężenie grzechu i śmierci (Rdz 9,1-17). Opowiadanie o wieży Babel, które podsumowuje tę cześć Księgi Rodzaju (Rdz 11,1-9), ukazuje, że ludzie, którzy pragną budować swoją wielkość bez Boga, skazani są na ostateczną klęskę i rozproszenie.
Powołanie Abrahama (Rdz 12,1-3) rozpoczyna drugi etap dziejów ludzkości. W przeciwieństwie do budowniczych wieży Babel nie dąży on do tego, aby budować swoją wielkość, ale przyjmuje Bożą obietnicę i wyrusza w podróż do kraju, który jest mu nieznany. Choć dzieje patriarchów dotyczą początków Izraela, redaktorzy Księgi Rodzaju nie pomijają reszty ludzkości. Widać to już w obietnicach danych Abrahamowi, a szczególnie w tej, która dotyczy błogosławieństwa wszystkich ludów ziemi (Rdz 12,3). Powiązanie przodków Izraela z innymi ludami widoczne jest m.in. w Rdz 25,1-18, gdzie zostało ukazane pochodzenie różnych ludów od Abrahama. Widać je także w jego modlitwie wstawienniczej za Sodomę i Gomorę (Rdz 18), w ocaleniu za jego przyczyną miasta Soar (Rdz 19), jak również w dziejach Józefa, który stał się dobroczyńcą Egiptu. Obok dziejów Abrahama Księga Rodzaju ukazuje losy innych patriarchów: Izaaka, Jakuba, Józefa. W ich życiu zaczynają się spełniać obietnice dane Abrahamowi. Oni też, mimo swoich wad i błędów, okazują się ludźmi wielkiej wiary. Najwięcej uwagi zostało poświęcone Jakubowi, najmniej Izaakowi. Opowiadanie o Józefie ukazuje głównie rolę Bożej opatrzności w ludzkim życiu. Doświadczenia patriarchów są zapowiedzią i gwarancją całkowitego zbawienia, które urzeczywistni się w Jezusie Chrystusie. On, przychodząc na świat, spełnił ostatecznie wszystko, co Bóg obiecał ludzkości przez patriarchów. Księga Rodzaju na przykładach Sary, Rebeki i Racheli ukazuje również ważną rolę kobiet. Bóg objawił w ich życiu swoją łaskę i miały one udział w realizowaniu Jego obietnic.