Trąd u ludzi: nabrzmienia, wysypki lub plamy

13¹Pan powiedział do Mojżesza i Aarona:²„Gdyby komuś na ciele pojawiło się nabrzmienie lub wysypka albo biała plama i wyglądałoby to na trąd, należy go przyprowadzić do kapłana Aarona albo do jednego z jego synów. ³Kapłan obejrzy chore miejsce na skórze i jeżeli włosy w tym miejscu zbielały i jest ono bardziej wklęsłe niż pozostała skóra na ciele, to oznacza, że człowiek ten jest chory na trąd. Gdy kapłan to stwierdzi, uzna go za nieczystego. ⁴Jeżeli jednak plama na jego skórze jest biała, ale miejsce nie jest bardziej wklęsłe niż reszta skóry i włosy nie pobielały, to kapłan odizoluje chorego na siedem dni . ⁵Po siedmiu dniach obejrzy go ponownie, a gdy stwierdzi, że plama się nie powiększyła i nie rozszerzyła na skórze, odizoluje go jeszcze na siedem dni. ⁶Po siedmiu dniach kapłan znów go obejrzy, a gdy stwierdzi, że plama przyciemniała i nie rozszerzyła się na skórze, uzna go za czystego. Była to bowiem tylko wysypka. Ów człowiek wypierze swoje ubranie i będzie czysty. ⁷Jeżeli jednak po ostatnim pokazaniu się kapłanowi w celu oczyszczenia wysypka wyraźnie rozszerzyła się na skórze, chory stawi się u kapłana ponownie.⁸Kapłan go obejrzy, a gdy zauważy, że wysypka dalej się rozszerza, uzna go za nieczystego: jest to bowiem trąd.

Wyraźne objawy trądu

⁹Jeżeli ktoś jest już chory na trąd, ma być przyprowadzony do kapłana, ¹⁰aby on go obejrzał. Gdy kapłan stwierdzi, że na skórze jest białe nabrzmienie, włosy na nim zbielały oraz pojawiła się rana, ¹¹to znaczy, że na jego skórze jest już zastarzały trąd. Wtedy kapłan uzna go za nieczystego. Nie musi go jednak izolować, ponieważ wiadomo, że jest on już nieczysty.

¹²Jeżeli jednak trąd rozwinie się w ten sposób, że pokryje całą skórę od stóp do głów, gdziekolwiek kapłan spojrzy, ¹³w tym przypadku kapłan, który stwierdzi, że trąd pokrywa całe ciało, uzna go za czystego, bo skoro cały stał się biały, jest czysty. ¹⁴Jednak w dniu, w którym ukażą się na nim rany, będzie nieczysty. ¹⁵Kapłan je obejrzy i uzna go za nieczystego. Rany są nieczyste, bo to jest trąd.¹⁶Gdyby jednak rany się zasklepiły, wtedy przyjdzie do kapłana.¹⁷Ten go obejrzy, a gdy stwierdzi, że chore miejsca zbielały, uzna go za czystego. Jest on czysty.

Wrzody

¹⁸Jeżeli komuś pojawił się wrzód na skórze, a potem się zagoił, ¹⁹lecz na miejscu wrzodu będzie białe nabrzmienie lub biało-czerwona plama, powinien stawić się przed kapłanem, ²⁰aby on go obejrzał. Jeżeli kapłan stwierdzi, że plama jest bardziej wklęsła niż pozostała skóra, a włosy na niej zbielały, uzna go za nieczystego. To jest choroba trądu, który rozwinął się na wrzodzie. ²¹Jeżeli jednak kapłan zauważy, że nie ma tam białych włosów ani wklęśnięcia na skórze, plama zaś przyciemniała, to odizoluje go na siedem dni. ²²Jeżeli plama wyraźnie rozszerzy się na skórze, kapłan uzna go za nieczystego, bo to jest choroba trądu. ²³Jeżeli zaś pozostanie bez zmian i nie rozszerzy się, to jest to tylko blizna po wrzodzie, dlatego kapłan uzna go za czystego.

Oparzelina

²⁴Jeżeli ktoś ma na skórze oparzelinę i na niej pojawi się biało-czerwona albo biała plama, ²⁵wtedy pokaże ją kapłanowi. Jeśli kapłan stwierdzi, że włosy na niej zbielały i że jest bardziej wklęsła niż otaczająca ją skóra – to jest to trąd, który rozwinął się na oparzelinie. Kapłan uzna go za nieczystego, bo jest to choroba trądu. ²⁶Jeżeli jednak kapłan zauważy, że na plamie nie ma białych włosów ani wklęśnięcia na skórze, plama zaś przyciemniała, to odizoluje go na siedem dni. ²⁷W siódmym dniu kapłan obejrzy go ponownie. Jeśli plama wyraźnie rozszerzyła się na skórze, wtedy kapłan uzna go za nieczystego, bo to jest choroba trądu. ²⁸Jeżeli jednak plama pozostała bez zmian, nie rozszerzyła się na skórze, lecz przyciemniała, jest to nabrzmienie po oparzeniu. Kapłan uzna go za czystego, gdyż jest to blizna po oparzeniu.

Trąd na głowie lub na brodzie

²⁹Jeżeli jakiemuś mężczyźnie lub kobiecie pojawi się rana na głowie lub na brodzie, ³⁰to obejrzy ją kapłan. Jeśli stwierdzi, że jest ona bardziej wklęsła niż otaczająca ją skóra, a włosy na niej są żółte i cienkie, uzna tego człowieka za nieczystego. To jest grzybica, trąd głowy i brody. ³¹Jeżeli jednak kapłan zauważy u dotkniętego grzybicą, że rana nie jest bardziej wklęsła niż otaczająca ją skóra, lecz nie ma na niej czarnych włosów, to odizoluje go na siedem dni. ³²W siódmym dniu obejrzy go ponownie. Jeżeli stwierdzi, że grzybica się nie rozszerzyła, że nie ma na niej żółtych włosów i że rana nie jest wklęsła, ³³wtedy każe mu się ogolić, ale chore miejsce zostawić nieogolone. Potem kapłan odizoluje go jeszcze na siedem dni. ³⁴Siódmego dnia kapłan znów obejrzy chore miejsce. Jeżeli stwierdzi, że grzybica nie rozszerzyła się na skórze i że rana nie jest bardziej wklęsła niż otaczająca ją skóra, uzna go za czystego. On zaś wypierze swoje szaty i będzie czysty. ³⁵Jeżeli jednak po jego oczyszczeniu grzybica będzie się wyraźnie rozszerzać na skórze,³⁶kapłan znów go obejrzy. Jeżeli zauważy, że grzybica rozprzestrzenia się po skórze, nie musi już szukać żółtych włosów, bo jest on nieczysty. ³⁷Jeżeli jednak stwierdzi, że grzybica się nie rozszerza i że rosną w tym miejscu czarne włosy, to znaczy, że grzybica została wyleczona. Jest on czysty i kapłan uzna go za czystego.

Liszaje

³⁸Jeżeli u mężczyzny lub kobiety pojawi się na skórze wiele białych plam, ³⁹kapłan je obejrzy. Jeśli stwierdzi, że te białe plamy na skórze są przyciemnione, to jest to liszaj i ta osoba jest czysta.

Trąd na łysinie

⁴⁰Jeżeli komuś wyłysieje głowa, to jest on łysy, ale czysty. ⁴¹Jeżeli ktoś wyłysiał nad czołem, to jest łysy z przodu, ale jest czysty. ⁴²Jeżeli jednak na łysej głowie lub nad wyłysiałym czołem pojawi się biało-czerwonawa plama, to jest to trąd, który rozwinął się na łysinie lub na łysiejącym czole. ⁴³Gdy kapłan go obejrzy i stwierdzi, że powstałe nabrzmienie na jego łysinie lub nad czołem jest biało -czerwonawe i że przypomina trąd na skórze innych części ciała, ⁴⁴jest on trędowaty i nieczysty. Kapłan ogłosi go nieczystym, bo na jego głowie jest ognisko trądu.

Przepisy dla trędowatych

⁴⁵Człowiek dotknięty trądem będzie nosił podarte ubranie, włosy będzie miał w nieładzie, zasłoni sobie brodę i będzie wołał: « Nieczysty! Nieczysty!». ⁴⁶Przez cały czas trwania tej choroby będzie nieczysty. Będzie mieszkał sam, za obozem.

Trąd na odzieży

⁴⁷Jeżeli na ubraniu z wełny albo z lnu pojawi się wykwit trądu, ⁴⁸czy to na wątku, czy to na osnowie tkaniny z lnu lub wełny, albo też na jakimkolwiek wyrobie skórzanym, ⁴⁹i jeżeli ta plama będzie miała kolor zielonkawy lub biało-czerwonawy na ubraniu lub na skórze, na wątku lub osnowie tkaniny, bądź też na jakimkolwiek przedmiocie skórzanym – to jest to trąd i kapłan powinien go zobaczyć. ⁵⁰Gdy kapłan obejrzy rzecz skażoną, każe trzymać ją osobno przez siedem dni. ⁵¹Siódmego dnia ponownie ją obejrzy. Jeżeli plama rozprzestrzeniła się na ubraniu, na wątku tkaniny lub na osnowie, bądź też na jakimś przedmiocie skórzanym używanym do różnych celów – to jest to trąd złośliwy, a ta rzecz jest nieczysta. ⁵²Spali więc to ubranie, tkaninę z wełny lub lnu skażoną na wątku lub na osnowie i każdy zarażony przedmiot skórzany. Jest to trąd złośliwy, dlatego ta rzecz ma być spalona w ogniu. ⁵³Jeżeli kapłan zauważy, że plama nie rozprzestrzeniła się na ubraniu ani na wątku tkaniny, ani na osnowie, ani też na jakimś przedmiocie skórzanym, ⁵⁴to każe skażoną rzecz wyprać i trzymać osobno jeszcze przez siedem dni. ⁵⁵Gdy później kapłan obejrzy tę wypraną rzecz i zauważy, że plama nie zmieniła koloru, to – chociaż nie rozprzestrzeniła się dalej – rzecz ta jest jednak nieczysta i masz ją spalić w ogniu, gdyż jest zniszczona z jednej lub drugiej strony. ⁵⁶Jeżeli jednak kapłan stwierdzi, że po wypraniu plama przyciemniała, oderwie to miejsce z ubrania, ze skóry, z wątku tkaniny lub osnowy. ⁵⁷Jeżeli później plama znowu się ukaże na ubraniu, na wątku, na osnowie lub innym przedmiocie skórzanym, to jest to wykwit trądu. W ogniu spalisz tylko to miejsce skażone. ⁵⁸Ubranie natomiast, wątek tkaniny, osnowę lub wszelki przedmiot skórzany, który został wyprany i usunięto z niego zarażone miejsce, należy wyprać po raz drugi i będzie czysty. ⁵⁹To jest prawo dotyczące zarazy trądu na ubraniu wełnianym albo lnianym, na wątku tkaniny lub na osnowie, bądź też na jakimkolwiek przedmiocie skórzanym, by określić, co jest czyste, a co nieczyste”.

na siedem dni – kwarantanna miała przede wszystkim znaczenie rytualne, ale zapobiegała również rozprzestrzenianiu się choroby.

cały… jest czysty – objawy stwierdzone przez kapłana wskazują na inne, niegroźne schorzenie, które tylko początkowo przypomina trąd. Trąd prowadzi bowiem do powstawania otwartych ran.

wykwit trądu – chodzi tu raczej o pleśń lub grzyb.

PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).

CZYSTOŚĆ, CZYSTY - biblijne pojęcie określające stan, który pozwala człowiekowi nawiązać kontakt z Bogiem (np. Rdz 35,2n; Joz 3,5; Jk 4,8). W kulturach Bliskiego Wschodu powszechnie stosowano różne praktyki mające na celu uzyskanie rytualnej czystości. Wśród Izraelitów również istniało przekonanie, że świętość Boga domaga się, aby człowiek, który pragnie nawiązać z Nim kontakt, był wolny od wszystkiego, co mogło go uczynić nieczystym. Nieczystość człowieka, według ówczesnej wiedzy, mogła być spowodowana np. przez kontakt ze zmarłym (np. Kpł 21,1n) lub przez kontakt z przedmiotami albo zwierzętami, które zawierały w sobie niebezpieczne siły (np. Kpł 11). Mogła też być związana z pewnymi stanami człowieka (np. menstruacją u kobiet, polucją u mężczyzn, chorobami itp.). Za nieczyste uważano również terytoria zajmowane przez pogan, dlatego łupy tam zdobyte były obłożone klątwą i najczęściej je niszczono (np. Joz 6,18.21; 7,1; 8,26n). Czystość rytualna pozwalała Izraelitom uczestniczyć w kulcie i w życiu społecznym. W stosowaniu przepisów odnoszących się do czystości, Izraelici popadali często w formalizm religijny, któremu ostro sprzeciwiali się prorocy ST. Według ich nauczania (np. Iz 10,1-17; Oz 6,6; Am 5,21-25) praktyki oczyszczające nie mogą ograniczać się do odprawiania zewnętrznych rytuałów, lecz powinny prowadzić do posłuszeństwa Bożym przykazaniom, czego wyrazem jest pełnienie uczynków miłosierdzia, p obożność i sprawiedliwość. Myśl proroków została podjęta i rozwinięta w NT. Według Jezusa, jedynie czystość moralna ma wartość religijną (np. Mk 7,1-23). Zob.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

OCZYSZCZENIE - usunięcie różnego rodzaju nieczystości, przez oddzielenie ich od tego, co czyste. Prawo nakładało na Izraelitów stosowanie praktyk oczyszczenia, mających przywrócić im rytualną czystość, która dawała człowiekowi prawo do uczestnictwa w kulcie i życiu społecznym. Najczęstszym sposobem oczyszczenia były ablucje, czyli obmycia. Szczegółową wiedzę na temat sposobów oczyszczenia, a także przepisów regulujących ich stosowanie podają Kpł i Pwt. Znak oczyszczenia symbolizuje pokutę za grzechy (np. Ml 3,3) lub oczyszczenie wiary, która umacnia się wśród prześladowań (1P 1,7; por. Rz 12,2). Zob.

CZYSTOŚĆ,

OBMYCIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

CZYSTOŚĆ,

OBMYCIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

Trąd u ludzi: nabrzmienia, wysypki lub plamy
Zasady podane w rozdziale 13 służyły do odróżnienia przejściowych chorób skóry od trądu, który budził grozę jako choroba nieuleczalna i zaraźliwa. Przepisy dotyczące trądu obejmują wszelkiego rodzaju choroby skórne i podają wskazania pomagające odróżnić lżejszych dolegliwości, takie jak egzema, łuszczyca czy grzybica, od trądu właściwego. Ogólnym mianem trądu określa się w nich także różnego rodzaju pleśni lub grzyby pojawiające się np. na ubraniach lub domostwach. Do stwierdzania rodzaju choroby wyznaczony był kapłan i jego orzeczenie było dla chorego wiążące. Jeśli choroba nie ustępowała, chory musiał przebywać poza wspólnotą do końca życia (2Krl 15,5). Wyznaczenie kapłana do stwierdzania, czy ktoś jest chory, czy zdrowy wynikało z funkcji, jaką w starożytnym społeczeństwie Izraela piastowali kapłani jako znawcy tradycji i pisma oraz nosiciele wiedzy i kultury. Także sama choroba traktowana była w sposób religijny. Patrzono na nią jako na skutek grzechu i dopust Boga, a nawet jako na karę Bożą. Dlatego choroba eliminowała człowieka z życia społecznego, a przede wszystkim ze wspólnoty kultowej. Gdy chory – szczególnie trędowaty – wrócił do zdrowia, miał obowiązek złożyć oﬁarę za swoje grzechy i oﬁarę dziękczynną (Kpł 14). Jezus nie stosował się do przepisów zakazujących ﬁzycznego kontaktu z chorymi na trąd (np. Mt 8,1-4) i nie pozwalał oceniać grzeszności człowieka na podstawie jego choroby (np. J 9,1nn).

Księga Kapłańska

Wprowadzenie

Okoliczności powstania

W Biblii hebrajskiej księga ta wzięła swoją nazwę od pierwszego słowa tekstu: Wajjiqra’ – ‘zawołał’ (Bóg). Greccy tłumacze w III w. przed Chr. nadali jej tytuł Leuitikon, czyli Księga lewitów (podobnie jest w łac. Wulgacie – Leviticus). Grecka nazwa jest jednak mało precyzyjna, ponieważ w Księdze Kapłańskiej są zaledwie dwie wzmianki o lewitach (Kpł 25,32-33). Często mówi się natomiast o prawach dotyczących kapłanów (np. Kpł 8 – 10; 16,1-28; 21,1 – 22,16). Dlatego nazwa stosowana w polskich przekładach jest bardziej adekwatna do treści księgi. Żydowscy komentatorzy Tory (Tannaici) nazwali Księgę Kapłańską Torat Kohanim, czyli Prawo kapłanów. Księga ta miała pełnić funkcję „podręcznika” dla kapłanów, na podstawie którego dawali Izraelitom pouczenia dotyczące sprawowania kultu w świątyni oraz przekazywali im podstawowe normy moralne.

Księga Kapłańska znajduje się w Pięcioksięgu na trzecim miejscu. Nie świadczy to o kolejności jej powstania, gdyż zredagowano ją najpóźniej. Przyjmuje się, że ostateczna redakcja Księgi Kapłańskiej nastąpiła w VI lub V w. przed Chr., w środowisku kapłańskim.

W Pięcioksięgu spotykamy liczne teksty, których autorami są kapłani. Teksty te ogólnie określa się mianem tradycji kapłańskiej. Tradycja ta została zebrana i rozwinięta po roku 586 przed Chr., na wygnaniu w Babilonii, gdzie zostali deportowani niemal wszyscy kapłani. Owocem ich działalności było spisanie tego, co stanowi fundament religii Izraela. Kapłani przyczynili się więc do tego, że Izraelici nie zatracili swojej religijnej tożsamości.

Treść i teologia

Dzięki Księdze Kapłańskiej można poznać różne formy kultu praktykowane w ST oraz święta, w których upamiętniano zbawcze dzieła Boga. Celem Księgi Kapłańskiej było regulowanie spraw dotyczących kultu i życia moralnego w Izraelu. Przede wszystkim miała jednak służyć temu, aby pobudzać ludzi do oddawania prawdziwej czci Bogu i pielęgnowania miłości między ludźmi (Kpł 19,18.33-34). Księga została napisana językiem prawniczym. Jej styl jest oschły i nie odzwierciedla radości oraz uniesienia towarzyszącego świętom pielgrzymkowym, modlitwom i składanym oﬁarom połączonym z ucztą oﬁarną. Wiele praw zawartych w księdze (np. Kpł 18 – 19) wyrażono w formie apodyktycznej i traktowano jako „dekalogi” kapłańskie. Bardzo możliwe, że podczas uroczystości religijnych kapłani nauczali wiernych tych „dekalogów”.

Treść Księgi Kapłańskiej daje się podzielić na zwarte traktaty: 1) Prawa dotyczące oﬁar (Kpł 1 – 7); 2) Kapłaństwo w Izraelu (Kpł 8 – 10); 3) Przepisy o czystości rytualnej (Kpł 11 – 15); 4) Rytuał na święty Dzień Przebłagania (Kpł 16); 5) Prawo świętości (Kpł 17 – 26); 6) Dodatek: Oszacowanie oﬁar i zasady ich wykupu (Kpł 27). Charakterystycznym zbiorem w Księdze Kapłańskiej jest tzw. Prawo świętości (Kpł 17 – 26) zawierające pouczenia na temat życia rodzinnego, małżeńskiego i społecznego. Prawo świętości stanowi najstarszą część księgi. W zbiorze tym zwrócono szczególną uwagę na „świętość”, która ma się wyrażać w czystości rytualnej i moralnej. Pełnię świętości posiada Bóg, który żąda: Świętymi bądźcie, bo Ja jestem święty, Pan, Bóg wasz! (Kpł 19,2; 20,7.8.26; 21,6.8.15. 23; 22,9.16.32). Izrael przez swoją niewierność wiele razy zawiódł Boga, za co spotkały go kara wygnania i prześladowanie ze strony pogan (Kpł 26,14-39). Bóg jednak nie odrzucił swojego ludu, a pokutującym i przestrzegającym Jego praw ciągle okazuje miłosierdzie (Kpł 26,40-46). Prawo świętości zostało spisane podczas pobytu Izraelitów na wygnaniu w Babilonii (586-538 przed Chr.). Pozostałe prawa dotyczące kultu i czystości rytualnej (Kpł 1 – 16; 27) spisano po roku 538 przed Chr., gdy religijne życie Izraelitów koncentrowało się wokół odbudowanej świątyni, zwanej drugą świątynią. W prawach tych podkreślono pozycję kapłanów, a szczególnie najwyższego kapłana, nie wspominając o roli króla ani lewitów. Daje się również zauważyć, że duże znaczenie nadano w nich Świętu Przebłagania (Kpł 16; 23,26-32) i oﬁarom pokutnym.

W NT zamieszczono liczne cytaty z Księgi Kapłańskiej: np. Mt 5,43; 19,19; 22,39; Mk 12,31; Łk 2,24; 10,27; Rz 10,5; 13,9; Ga 3,12; 5,14; Jk 2,8; 1P 1,16. Autor Listu do Hebrajczyków (Hbr 9), odwołując się do obrzędu Dnia Przebłagania (Kpł 16), ukazał, że cel religijny tego święta spełnił się raz na zawsze w Jezusie Chrystusie, który jest jedynym i najwyższym kapłanem Nowego Przymierza. On złożył za ludzi oﬁarę z samego siebie, oczyścił ich sumienia przez Ducha Świętego, a następnie wszedł do miejsca świętego w niebie, aby otworzyć im drogę do niego. Dla chrześcijan cel kultu starotestamentowego spełnił się w oﬁerze Chrystusa. Chrześcijanie muszą jednak zawsze pamiętać, że kult, który obecnie sprawują, nie może być pozbawiony żywej wiary oraz miłości Boga i bliźniego. Źle pojęty kult byłby jedynie zbiorem martwych słów i gestów, tymczasem ma się on przyczyniać do tego, że człowiek w nim uczestniczący coraz bardziej otwiera się na zbawcze dary Boga.