21Jozue, syn Nuna, wysłał potajemnie z Szittim dwóch zwiadowców, dając im takie polecenie: „Idźcie i obejrzyjcie ten kraj, a zwłaszcza Jerycho”. Ci wyruszyli i przybyli do domu nierządnicy o imieniu Rachab, gdzie zatrzymali się na noc. 2Tymczasem doniesiono królowi Jerycha: „Jacyś mężczyźni przyszli tutaj w nocy. Są to Izraelici, którzy chcą wybadać kraj”. 3Wtedy król Jerycha przekazał Rachab polecenie: „Wydaj mężczyzn, którzy przyszli do ciebie i weszli do twojego domu, gdyż przybyli tutaj, aby wybadać cały kraj”. 4Lecz kobieta ukryła obydwu mężczyzn, a potem powiedziała: „Tak, przyszli do mnie ci mężczyźni, lecz nie wiedziałam, skąd oni są. 5Wyszli o zmierzchu, zanim zamknięto bramę, i nie wiem, dokąd poszli. Ścigajcie ich prędko, może ich jeszcze schwytacie”.
6Potem zaprowadziła obydwu mężczyzn na dach i ukryła pod wiązkami lnu, które tam leżały. 7Pościg natomiast ruszył za nimi drogą wiodącą ku brodom Jordanu. Po wyruszeniu pościgu od razu zamknięto bramę miasta.
Układ między Rachab a zwiadowcami
8Zanim zwiadowcy ułożyli się do snu, ona wyszła do nich na dach 9i powiedziała: „Wiem, że Pan dał wam ten kraj, dlatego się was boimy. Wiem także, że wszyscy mieszkańcy tego kraju drżą przed wami.10Słyszeliśmy bowiem, jak to Pan osuszył przed wami wody Morza Czerwonego, gdy wychodziliście z Egiptu, oraz co uczyniliście za Jordanem dwóm amoryckim królom, Sichonowi i Ogowi, na których rzuciliście klątwę.11Gdy usłyszeliśmy o tym, struchlały nam serca i z waszego powodu wszystkich opuściła odwaga, ponieważ tylko Pan, wasz Bóg, jest Bogiem wysoko na niebie i nisko na ziemi.12A teraz proszę, abyście mi przysięgli na Pana, że jak ja okazałam wam życzliwość, tak i wy okażecie życzliwość rodzinie mojego ojca. Dajcie mi więc wiarygodny znak,13że darujecie życie mojemu ojcu i matce, moim braciom, siostrom i wszystkim ich bliskim oraz że uchronicie nas od śmierci”. 14Mężczyźni jej odpowiedzieli: „Ręczymy za was naszym życiem, pod warunkiem jednak, że nie zdradzicie naszych zamiarów. Gdy Pan odda nam ten kraj, okażemy ci życzliwość i dotrzymamy obietnicy”.
15Następnie pomogła im zejść po sznurze przez okno, gdyż jej dom przylegał do muru miejskiego, tak że właściwie mieszkała w murze. 16Powiedziała też do nich: „Uciekajcie w góry, żeby was nie spotkali ci, którzy was ścigają. Pozostańcie tam w ukryciu trzy dni, aż pościg wróci. Potem będziecie mogli ruszyć w drogę”. 17Zwiadowcy rzekli do niej: „Pod jednym warunkiem dotrzymamy przysięgi, którą kazałaś nam złożyć. 18Gdy już wejdziemy do tego kraju, w oknie, przez które wyszliśmy, przywiążesz sznur z purpurowych nici, a ojca, matkę, braci i całą rodzinę twojego ojca zgromadzisz w swoim domu. 19Ktokolwiek wyjdzie za drzwi domu, sam będzie winien swojej śmierci, my zaś będziemy bez winy. Winni bylibyśmy wtedy, gdyby komukolwiek, kto będzie w twoim domu, stało się coś złego. 20Gdybyś jednak zdradziła nasze zamiary, będziemy zwolnieni z przysięgi, którą nam kazałaś złożyć”. 21Ona odpowiedziała: „Będzie tak, jak powiedzieliście”. Potem ich odesłała. A gdy odeszli, przywiązała przy oknie purpurowy sznur.
Powrót zwiadowców
22Po odejściu zwiadowcy udali się w góry, gdzie ukrywali się przez trzy dni, aż powrócił wysłany za nimi pościg. Ścigający szukali ich po wszystkich drogach, lecz nie znaleźli. 23Wtedy obydwaj zwiadowcy zawrócili i zeszli z gór. Przeprawili się przez rzekę, przybyli do Jozuego, syna Nuna, i opowiedzieli mu wszystko, co ich spotkało. 24Powiedzieli też Jozuemu: „Pan oddał w nasze ręce cały kraj, a wszyscy mieszkańcy tego kraju drżą przed nami”.
Szittim – miejscowość leżąca na Zachód od Jordanu, 11 km od Jerycha.
Jerycho – miasto położone w tropikalnej dolinie Jordanu, ok. 10 km na północ od Morza Martwego. Nazywano je również „miastem palm” (Sdz 1,16). Uważa się je za najstarsze z istniejących miast świata. W jego okolicach Izraelici weszli do Ziemi Obiecanej (Joz 3,16). W czasach NT ponownie nabrało znaczenia, gdyż Herod zbudował w nim swój pałac zimowy.
dach – był płaski i można było używać go jako tarasu.
Sichon i Og – amoryccy władcy krain leżących po wschodniej stronie Jordanu, których pokonały oddziały prowadzone przez Mojżesza (Lb 21,21-35; Pwt 2,24-37; 3,1-17). Amoryci – zob. Słownik.
w góry – prawdopodobnie chodzi o góry leżące po zachodniej stronie Jerycha.
JORDAN - najdłuższa i największa rzeka Palestyny, a także najniżej położona rzeka świata. Znaczna część koryta Jordanu znajduje się poniżej poziomu morza. Swój początek bierze z czterech Źródeł znajdujących się u stóp Hermonu, których wody łączą się ze sobą w północnej części doliny Hule. Jordan wpada do Jeziora Galilejskiego, a następnie meandrycznymi zakolami płynie na południe, by znaleŹć swoje ujście w Morzu Martwym (np. Rdz 14,3). Na odcinku , który w linii prostej łączy Jezioro Galilejskie i Morze Martwe, Jordan ma długości. Rzeka ta stanowi główne Źródło życiodajnej wody i centralny element palestyńskiego krajobrazu. Nad Jordanem rozegrało się wiele wydarzeń istotnych dla historii zbawienia, z których najważniejsze to wejście do Ziemi Obiecanej Izraelitów wracających z niewoli egipskiej (Joz 3 - 4) oraz chrzest Jezusa, który oznaczał rozpoczęcie przez Niego publicznej działalności (np. Mt 3,13-17).
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
JORDAN - najdłuższa i największa rzeka Palestyny, a także najniżej położona rzeka świata. Znaczna część koryta Jordanu znajduje się poniżej poziomu morza. Swój początek bierze z czterech Źródeł znajdujących się u stóp Hermonu, których wody łączą się ze sobą w północnej części doliny Hule. Jordan wpada do Jeziora Galilejskiego, a następnie meandrycznymi zakolami płynie na południe, by znaleŹć swoje ujście w Morzu Martwym (np. Rdz 14,3). Na odcinku , który w linii prostej łączy Jezioro Galilejskie i Morze Martwe, Jordan ma długości. Rzeka ta stanowi główne Źródło życiodajnej wody i centralny element palestyńskiego krajobrazu. Nad Jordanem rozegrało się wiele wydarzeń istotnych dla historii zbawienia, z których najważniejsze to wejście do Ziemi Obiecanej Izraelitów wracających z niewoli egipskiej (Joz 3 - 4) oraz chrzest Jezusa, który oznaczał rozpoczęcie przez Niego publicznej działalności (np. Mt 3,13-17).
KLĄTWA - w Piśmie Świętym określenie ”obłożyć klątwą” oznacza m.in. wykluczenie ze świeckiego użytku osób, zwierząt i przedmiotów, by oddać je na własność Bogu (np. Kpł 27,28). Badania archeologiczne potwierdzają, że wśród ludów starożytnego Bliskiego Wschodu stosowano w czasie wojen tzw. prawo klątwy, polegające na eksterminacji przeciwnika i na zniszczeniu jego majętności (np. 1Mch 5,4n). Klątwa oznaczała wówczas ofiarę dla bogów, którym zawdzięczano powodzenie i zwycięstwo. W ST pojęcie klątwy służy głównie do ukazania sądu Bożego nad Kananejczykami, którego wykonawcami byli Izraelici. Przejęcie przez nich Kanaanu zostało przedstawione jako kara wymierzona zamieszkującym go ludom za ich przestępstwa (Kpł 18,24-25; Pwt 9,4n; 18,12). Opis postawy, do której Izraelici byli zobowiązani (Pwt 7,16), nawiązuje do sformułowań ukazujących zadanie sędziego, który nie może układać się z przestępcą, ale ma skrupulatnie wypełnić ciążący na nim obowiązek przywrócenia sprawiedliwości. Biblijne opisy nakładania klątwy przez Izraelitów na poszczególne ludy czy miejscowości nie mają charakteru historycznego, ale służą do przekazania prawdy o tym, że Bóg nie toleruje zła (Joz 24,19) i oczekuje od wszystkich ludzi wierności Jego prawu i zachowywania Jego nakazów. Zob.
GNIEW BOŻY,
KARA BOŻA,
POŚWIĘCENIE.
SERCE - w Piśmie σwiętym oznacza najczęściej siedlisko myśli (Iz 6,10; Mk 7,21-23). Uważano je również za ośrodek uczuć, namiętności, nastrojów, emocji. Z nim wiązano różne stany psychiczne człowieka, np. radość (Pwt 28,47), smutek (Ps 13,3), miłość (Flp 1,7). Serce wypełnione pychą prowadzi do przyjmowania postaw sprzeciwiających się Bogu (Iz 6,10) i stoi w opozycji do serca Jezusa, które charakteryzuje się pokorą i łagodnością (Mt 11,29). Dzięki mądremu sercu można odróżniać dobro od zła oraz roztropnie i sprawiedliwie rządzić (1Krl 3,12). Serce utożsamiane jest również z podstawowymi władzami człowieka: wolą i sumieniem (2Sm 24,10). To ono podejmuje decyzje (2Sm 7,21), stanowi centrum posłuszeństwa, świadomego działania i jako takie reprezentuje całą osobę. Jest miejscem spotkania człowieka ze słowem Bożym i dlatego w nim musi dokonać się nawrócenie (Ps 51,12). Zob.
NERKI.
BRAT - słowo ‘brat’ (siostra) w Piśmie Świętym może oznaczać brata rodzonego, współmałżonka lub narzeczonego (Tb 7,12; por. Pnp 4,9), dalszego krewnego, przyjaciela, rodaka, a nawet sojusznika. ST, obok braterstwa opartego na więzach krwi, wyraźnie podkreśla sens tego pojęcia w odniesieniu do wspólnoty i więzi duchowej ufundowanej na współodczuwaniu (1Sm 1,26) lub na mocy tego samego przymierza (Am 1,9; 1Mch 12,10). W NT pojęcie to odnosi się przede wszystkim do braci w wierze (Mt 18,15). Członkowie pierwszych wspólnot chrześcijan samych siebie określali mianem braci (np. 1Kor 6,6; Ef 6,21; Kol 1,1; Ap 1,9) i sióstr (np. Rz 16,1; 1Kor 9,5); takie braterstwo ma swoje Źródło we wspólnym dziecięctwie Bożym (Rz 8,14-17). Jako dzieci jednego Ojca wszyscy wierzący stają się dziedzicami Jego obietnic.
SIOSTRA - zob.
BRAT.
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
Zwiadowcy Jozuego w Jerychu
Podbój Kanaanu rozpoczyna się od wysłania zwiadowców. Ich misja nie ma jednak charakteru wojskowego. Chodziło głównie o przekonanie samych Izraelitów do podjęcia działania, którego żąda od nich Bóg (Lb 13 – 14). Kiedy zwiadowcy powrócą z misji zwiadowczej, przekażą Izraelitom swoją pewność, że Pan oddał w ich ręce cały ten kraj i że nikt nie jest w stanie im się oprzeć (Joz 2,24). Spotkanie zwiadowców z kananejską prostytutką Rachab ukazuje, że Bóg nie działa tylko przez wybitne postaci, jak Mojżesz czy Jozue, ale przemawia i działa także przez osoby, od których nikt nie spodziewałby się Bożego przesłania. Rachab uznaje w Bogu Izraela Pana nieba i ziemi (Joz 2,11), a dzięki swojej wierze ocala życie zwiadowców i swoje. Przede wszystkim jednak jej słowa, przekazane Jozuemu, stają się hasłem do wymarszu dla całego ludu Bożego. Wiara Rachab ukazywana jest w NT jako przykład zawierzenia, które wyraża się w konkretnych czynach, i stawiana jest zaraz obok przykładu wiary Abrahama (Jk 2,20-26; por. Hbr 11,31).
Układ między Rachab a zwiadowcami
W swoich słowach skierowanych do zwiadowców Rachab wspomina zwycięstwo Izraelitów nad dwoma amoryckimi królami, Sichonem i Ogiem, na których Izraelici rzucili klątwę. Stosowanie klątwy, polegającej na całkowitej zagładzie przeciwnika i na zniszczeniu jego majętności, potwierdzone jest przez badania archeologiczne jako praktyka stosowana wśród ludów starożytnego Bliskiego Wschodu. Rozumiano ją jako ofiarę dla czczonych przez nich bogów. ST używa natomiast pojęcia klątwy, przedstawiając Izraelitów jako wykonawców Bożego sądu wobec Kananejczyków. Przejęcie Kanaanu przez Izraelitów zostaje ukazane jako kara wymierzona zamieszkującym go ludom za ich przestępstwa (Kpł 18,24n; Pwt 9,4n; 18,12). Opis postawy, do której są zobowiązani Izraelici (Pwt 7,16), nawiązuje do sformułowań opisujących zadanie sędziego, który nie może układać się z przestępcą, ale ma skrupulatnie wypełnić ciążący na nim obowiązek przywrócenia sprawiedliwości. Powtarzające się w Księdze Jozuego relacje o nakładaniu przez Izraelitów klątwy na poszczególne miasta kananejskie nie mają charakteru historycznego (zob. Wprowadzenie). Autor księgi posługuje się nimi dla podkreślenia wagi kierowanego do Izraelitów wezwania do wierności Bogu oraz do zachowywania Jego praw i nakazów. Los Kananejczyków ma przypominać, że Bóg, który wypełnił wszystkie swoje obietnice, nie toleruje zła (Joz 24,19). Także Izraelici nie mogą czuć się pewni darów, które otrzymali, ale powinni wciąż podejmować wysiłek podążania drogami wskazanymi przez Boga (Joz 23,15n; 24,20).
Powrót zwiadowców
Postanowienie Jozuego o wyruszeniu w stronę Ziemi Obiecanej (Joz 1,10) zostaje potwierdzone przez relację zwiadowców. Przekazują oni przesłanie, które jest owocem ich własnego doświadczenia, a także wyznania wiary w Bożą moc, jakie usłyszeli od Rachab. Ziemia Obiecana jest darem Pana (w. 24), ale przyjęcie tego daru wymaga odważnej decyzji wyruszenia w drogę, a ta możliwa jest tylko dzięki wierze w moc Boga. To, że Bóg oddał Izraelitom ziemię Kanaan do zamieszkania, nie oznacza, że zajmą ją bez wysiłku. Zaangażowanie Izraelitów będzie wyrazem ich wiary w obietnice Boga, a także konkretną odpowiedzią na łaskę, którą otrzymali.
Księga Jozuego
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Bezpośrednią kontynuacją Pięcioksięgu, kończącego się opisem śmierci Mojżesza, jest Księga Jozuego. Ukazuje ona realizację obietnic, które Izrael otrzymał za pośrednictwem Mojżesza. Ostateczna redakcja tej księgi pozostaje w ścisłym związku z ideami teologicznymi rozwiniętymi w Księdze Powtórzonego Prawa. Izraelici ukazani są w niej jako jeden naród, zjednoczony wokół jedynej świątyni, który wspólnym wysiłkiem, podjętym w posłuszeństwie Bożej woli, pokonuje wszystkich swoich wrogów i wchodzi w posiadanie ziemi obiecanej przez Boga. Izraelici doświadczyli już wypełnienia wszystkich obietnic danych przez Boga (Joz 21,45), ale utrzymanie owoców obietnicy wciąż pozostaje uzależnione od ich wierności (Joz 23,12-15; 24,20). Taka refleksja nad tożsamością Izraela i jego historią rozwinęła się dopiero po upadku jego państwowości w 586 r. przed Chr., dlatego przyjmuje się, że Księga Jozuego została zredagowana nie wcześniej niż po powrocie z wygnania babilońskiego (538 r. przed Chr.). Jej autor korzystał jednak ze źródeł i tradycji o wiele starszych, które mogły zostać zebrane w starożytnych ośrodkach kultu w Gilgal, Gabaonie, Sychem i Szilo. Wspólną cechą tych różnych opowiadań jest ich związek z politycznymi i militarnymi przedsięwzięciami poszczególnych plemion, które utworzyły wspólnotę ludu Izraela.
Treść i teologia
Księga Jozuego składa się z trzech głównych części: 1) Podbój Kanaanu (Joz 1 – 12); 2)Podział Ziemi Obiecanej (Joz 13 – 21); 3) Potwierdzenie jedności ludu Izraela i jego zobowiązanie do służby Bogu (Joz 22 – 24). Układ księgi związany jest z problemami, jakimi żyła wspólnota Izraelitów po powrocie z wygnania babilońskiego po 539 r. przed Chr. Opowiadania dotyczące podboju Kanaanu zebrane są w jedną całość, co ma podkreślać rzeczywistą kontrolę Izraelitów nad zdobytą ziemią oraz wciąż aktualne skutki podboju (Joz 4,9; 5,9; 6,25; 7,26; 8,28; 9,27). Autor księgi pragnie w ten sposób zaakcentować prawo Izraelitów do ziemi, która w tamtym czasie była częściowo zajęta przez ludność sprowadzoną przez Babilończyków z innych krajów na miejsce wysiedleńców. Ziemia Kanaanu została tymczasem dana Izraelitom przez Boga i podzielona między plemiona Izraela. Autor zaznacza, że zdobycie Ziemi Obiecanej nie było problemem militarnym, gdyż Izraelici zajęli ją zgodnie z wolą Boga i dzięki Jego mocy. Niebezpieczeństwem natomiast, które zagrażało Izraelowi i które stawało na drodze jego sukcesu, było tolerowanie obecności ludów nieizraelskich i przejmowanie ich obyczajów. Temat ten związany jest z występującym po powrocie z wygnania babilońskiego problemem walki o zachowanie tożsamości Izraelitów, która wyrażała się między innymi w zakazie wchodzenia w związki małżeńskie z poganami (Ezd 9 – 10).
Opis zdobycia Kanaanu i jego podziału między Izraelitów połączony zostaje z osobą Jozuego, który był sługą Mojżesza (Wj 33,11; Pwt 31,7; 34,9; Joz 1,1; 3,7). Na przykładzie Jozuego autor księgi wskazuje, że cechą przywódcy Izraela powinny być nie tyle zdolności militarne czy administracyjne, ile posłuszeństwo prawu, które Bóg przez Mojżesza przekazał swojemu ludowi. Naród Izraela w 586 r. przed Chr. utracił swoją ziemię z powodu nieposłuszeństwa Bogu i dlatego powinien wciąż odnawiać swoją wierność, ponieważ Pan, który wypełnił obietnice i obdarzył Izraelitów darem ziemi, jest także Bogiem świętym i zazdrosnym (Joz 24,19), gotowym do wypełnienia swoich gróźb (Joz 23,15n; 24,20). Chociaż autor Księgi Jozuego w opisie realizacji obietnic danych Mojżeszowi korzysta z różnych dostępnych mu starożytnych źródeł, jego celem nie jest przedstawienie wydarzeń historycznych, które dokonywały się ok. 700 lat wcześniej, ale pouczenie o potrzebie posłuszeństwa Bogu i o niebezpieczeństwie utraty otrzymanych od Niego darów.
Opis podboju Kanaanu różni się więc zasadniczo zarówno od świadectw zawartych w Księdze Sędziów, w której została ukazana samodzielna walka poszczególnych plemion Izraela o swoje terytoria, jak i od dostępnych nam dziś świadectw archeologicznych, które potwierdzają stopniowe zasiedlanie Kanaanu, dokonujące się nie przez błyskawiczną kampanię militarną, ale w wyniku długotrwałego i w znacznej mierze pokojowego procesu. Izraelici przybyli z Egiptu stanowili tylko niewielką część ludu, który ukształtował się jako naród Izraela. Doświadczenie wyzwolenia z niewoli Egiptu, jakie przeżyła grupa związana z Jozuem, dopiero z czasem stało się fundamentem tożsamości religijnej i narodowej plemion izraelskich. Było to efektem długiego procesu dojrzewania wiary, naznaczonego działalnością proroków, ale także spotkaniem z wiarą miejscowej ludności Kanaanu.
Przez chrześcijan Księga Jozuego rozumiana była zawsze jako zapowiedź dzieła Jezusa, który doprowadził do pełni wyzwolenie z niewoli rozpoczęte przez Mojżesza i obdarzył lud Boży odpoczynkiem przygotowanym dla niego przez Boga (Hbr 4,8). Imię Jezus jest greckim tłumaczeniem hebrajskiego imienia Jozue. Jezus Chrystus ukazywany był jako nowy Jozue, który w pewien sposób powtórzył, ale przede wszystkim dopełnił dzieło swojego imiennika. Podobnie jak historia opisana w Księdze Jozuego rozpoczęła się od przejścia przez Jordan, tak i publiczna działalność Jezusa rozpoczęła się od chrztu w Jordanie (Mk 1,9-11). Przez chrzest w imię Jezusa chrześcijanie prowadzeni są do walki z siłami zła i do odpoczynku w nowej ziemi obiecanej. Nierządnica Rachab wspomniana jest w rodowodzie Jezusa Chrystusa (Mt 1,5) na potwierdzenie, że Jezus jest zbawicielem wszystkich ludzi. Przynależność do wspólnoty zbawienia nie zależy bowiem od pochodzenia ani od postępowania w przeszłości, ale od wiary, która wyraża się w posłuszeństwie Bożej woli (Hbr 12,31) i w czynach, które wypływają z wiary (Jk 2,25). Autor Listu do Hebrajczyków nawiązuje do Księgi Jozuego, kiedy przestrzega chrześcijan przed odstępstwem od wiary. Podobnie jak Izraelici, którzy otrzymali obiecane przez Boga dary, a potem utracili je przez swoją niewierność, tak i chrześcijanie muszą strzec darów Ducha Świętego, które otrzymali dzięki ofierze Chrystusa (Hbr 6,4-6).
Specyficznym problemem pojawiającym się przy lekturze Księgi Jozuego, jest zawarta w niej idea świętej wojny oraz przypisywane Bogu żądanie bezlitosnego wytępienia rdzennej ludności Kanaanu. Wymaganie to nie oznacza jednak negacji przesłania innych tekstów ST, które podkreślają sprawiedliwość Boga oraz Jego troskę o zapewnienie wolności każdemu człowiekowi, ale wypływa z rozumienia historii podboju Kanaanu jako sądu Boga nad ludami, które oddają się bałwochwalstwu i przemocy (Pwt 9,3n; 18,13; Kpł 18,24-30). Dla Izraelitów sąd nad Kanaanem ma być dodatkowym ostrzeżeniem, że mogą bezpowrotnie utracić dary, które otrzymali. Ruiny Jerycha i twierdz opuszczonych przez Chiwwitów i Amorytów wciąż mają im przypominać o mocy i sprawiedliwości Boga (Iz 17,9-11).
Podbój Kanaanu rozpoczyna się od wysłania zwiadowców. Ich misja nie ma jednak charakteru wojskowego. Chodziło głównie o przekonanie samych Izraelitów do podjęcia działania, którego żąda od nich Bóg (Lb 13 – 14). Kiedy zwiadowcy powrócą z misji zwiadowczej, przekażą Izraelitom swoją pewność, że Pan oddał w ich ręce cały ten kraj i że nikt nie jest w stanie im się oprzeć (Joz 2,24). Spotkanie zwiadowców z kananejską prostytutką Rachab ukazuje, że Bóg nie działa tylko przez wybitne postaci, jak Mojżesz czy Jozue, ale przemawia i działa także przez osoby, od których nikt nie spodziewałby się Bożego przesłania. Rachab uznaje w Bogu Izraela Pana nieba i ziemi (Joz 2,11), a dzięki swojej wierze ocala życie zwiadowców i swoje. Przede wszystkim jednak jej słowa, przekazane Jozuemu, stają się hasłem do wymarszu dla całego ludu Bożego. Wiara Rachab ukazywana jest w NT jako przykład zawierzenia, które wyraża się w konkretnych czynach, i stawiana jest zaraz obok przykładu wiary Abrahama (Jk 2,20-26; por. Hbr 11,31).