151Część, która w wyniku losowania przypadła poszczególnym rodom plemienia Judy, sięgała aż do granic Edomu, obejmując na południu pustynię Sin po jej najdalszy kraniec. 2Ich granica na południu zaczyna się od końca Morza Słonego, przy półwyspie zwróconym ku południowi, 3biegnie dalej na południe do Wzgórza Skorpionów, przechodzi przez Sin, potem wznosi się po południowej stronie Kadesz-Barnea, przemierza Chesron, biegnie ku Addar i zawraca do Karka. 4Dalej przechodzi przez Asmon i biegnie wzdłuż Potoku Egipskiego, aż do jego ujścia w morze. Taka jest ich granica na południu. 5Granicę wschodnią stanowi Morze Słone aż do ujścia Jordanu. Granica północna biegnie od półwyspu przy ujściu Jordanu, 6dalej wznosi się do Bet-Chogla, przechodzi po stronie północnej Bet-Araba, potem wznosi się do Kamienia Bohana, syna Rubena. 7Następnie granica ta wznosi się do Debiru powyżej Doliny Akor, potem zwraca się na północ w stronę Gilgal poprzez południową dolinę leżącą obok wzgórza Adummim, dalej biegnie wzdłuż wód En-Szemesz aż do ich ujścia do En-Rogel. 8Potem granica ta przemierza dolinę Ben-Hinnom po południowym stoku Jebusytów, czyli Jerozolimy, a następnie prowadzi na szczyt góry, która się wznosi ponad doliną Hinnom na zachodzie, przy północnym krańcu doliny Refaim.9Później granica ta zmierza ze szczytu góry w kierunku źródła Wód Naftoach, a stąd ku miastom góry Efron. Potem kieruje się ku Baala, czyli Kiriat-Jearim. 10Od Baala granica ta skręca ku zachodowi, ku górze Seir, przebiega po północnym stoku góry Jearim, czyli Kesalon, zniża się do Bet-Szemesz, a następnie przechodzi przez Timnę, 11po czym kieruje się ku północnym stokom Ekronu, skręca do Szikronu, biegnie przez górę Baali, dochodzi do Jabneel i kończy się przy morzu. 12Zachodnią granicę stanowi Wielkie Morze. Taka jest granica wokół posiadłości potomków Judy, odpowiednio do ich rodów.
Kalebici zajmują terytorium Hebronu
13Kaleb, syn Jefunnego, otrzymał swoją część wśród potomków Judy, według polecenia Pana , które dał Jozuemu. Otrzymał Kiriat-Arba, czyli Hebron, które należało do ojca Anaka.14Kaleb wypędził z tego miejsca trzech synów Anaka: Szeszaja, Achimana, Talmaja, potomków Anaka. 15Stamtąd wyruszył przeciwko mieszkańcom Debiru, który wcześniej nazywał się Kiriat-Sefer. 16Wtedy Kaleb powiedział: „Temu, kto zdobędzie Kiriat-Sefer i zajmie je, dam za żonę moją córkę Aksę”. 17Zdobył je Otniel, syn Kenaza, brata Kaleba, jemu więc dał za żonę swoją córkę, Aksę. 18Kiedy przybyła do swojego męża, nakłaniała go, aby prosił jej ojca o pole. Gdy zsiadła z osła, Kaleb zapytał ją: „Czego sobie życzysz?”. 19Odpowiedziała: „Okaż mi łaskę. Skoro dałeś mi ziemię Negeb, daj mi także źródła wód”. I dał jej źródła w górach i na nizinie.
Wykaz miast należących do plemienia Judy
20Oto dziedzictwo plemienia Judy odpowiednio do ich rodów. 21Miasta, które znajdowały się w Negebie na krańcu plemienia Judy, w pobliżu granicy z Edomem, były następujące: Kabseel, Eder, Jagur,22Kina, Dimona, Adada, 23Kedesz, Chasor-Jetnan, 24Zif, Telam, Bealot, 25Chasor-Chadatta, Keriot-Chesron – czyli Chasor, 26Amam, Szema, Molada, 27Hasar-Gadda, Cheszmon, Bet-Pelet, 28Chasar-Szual, Beer-Szebas, Bizjota, 29Baala, Ijjim, Esem, 30Eltolad, Kesil, Chorma, 31Siklag, Madmanna, Sansanna, 32Lebaot, Szilchim, En-Rimmon. Razem dwadzieścia dziewięć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
33W Szefeli: Esztaol, Sora, Aszna, 34Zanoach, En-Gannim, Tappuach, Enam, 35Jarmut, Adullam, Soko, Azeka, 36Szaaraim, Aditaim, Gedera, Gederotaim: czternaście miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
37Senan, Chadasza, Migdal-Gad, 38Dilan, Mispe, Jokteel, 39Lakisz, Boskat, Eglon, 40Kabon, Lachmas, Kitlisz, 41Gederot, Bet-Dagon, Naama, Makkeda: szesnaście miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
42Libna, Eter, Aszan, 43Jeftach, Aszna, Nesib, 44Keila, Akzib, Maresza: dziewięć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
45Ekron wraz z przyległymi miastami i wioskami, 46od Ekronu natomiast aż do morza – wszystkie miasta leżące w pobliżu Aszdodu wraz z przyległymi do nich wioskami. 47Aszdod z przyległymi miastami i wioskami; Gaza z przyległymi miastami i wioskami – aż do Potoku Egipskiego i Wielkiego Morza, które jest granicą.
48W górach: Szamir, Jattir, Soko, 49Danna, Kiriat-Sanna, czyli Debir, 50Anab, Esztemoa, Anim, 51Goszen, Cholon, Gilo: jedenaście miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
52Arab, Duma, Eszan, 53Janum, Bet-Tappuach, Afeka, 54Chumta, Kiriat-Arba, czyli Hebron, Sijor: dziewięć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
55Maon, Karmel, Zif, Jutta, 56Jezreel, Jokdeam, Zanoach, 57Kain, Gibea, Timna: dziesięć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
58Chalchul, Bet-Sur, Gedor, 59aMaarat, Bet-Anot, Eltekon: sześć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
59bTekoa, Efrata, czyli Betlejem, Peor, Etam, Kulon, Tatam, Sores, Kerem, Gallim, Manocho: jedenaście miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
60Kiriat-Baal, czyli Kiriat-Jearim, Rabba: dwa miasta wraz z przyległymi do nich wioskami.
61Na pustyni: Bet-Araba, Middin, Sekaka, 62Nibszan, Ir-Melach, Engaddi: sześć miast wraz z przyległymi do nich wioskami.
63Potomkowie Judy nie zdołali jednak wypędzić Jebusytów mieszkających w Jerozolimie, dlatego mieszkają oni w Jerozolimie z Izraelitami do dnia dzisiejszego.
Morze Słone – zob. Joz 12,3+.
Kadesz---Barnea – zob. Joz 10,41+.
Potok Egipski – zob. Rdz 15,18+.
Debir – zob. Joz 10,38+.
Dolina Akor – zob. Joz 7,24+.
Gilgal – zob. Joz 4,19+.
Ben-Hinnom – dolina ta miała w ST złą opinię. Według Jr 7,31 było to miejsce bałwochwalczych kultów, a nawet składania ofiar z dzieci dla bożka Molocha (Kpł 20,1-5; 2Krl 23,10). W jęz. gr. nazwa tej doliny brzmi Gehenna i jest synonimem miejsca wiecznego potępienia (zob. Słownik).
Jerozolima – zdobył ją król Dawid (2Sm 5,6-9).
Kiriat-Jearim – zob. Joz 9,17+.
Seir – zob. Joz 11,17+.
Wielkie Morze – in. Morze Śródziemne.
Kiriat-Arba – zob. Joz 14,15+.
Hebron – zob. Joz 10,3+.
Anak – przodek Anakitów (zob. Słownik).
Debir – zob. Joz 10,38+.
Kiriat-Sefer – nazwa ta znaczy ‘miasto księgi’. Przypuszcza się, że był to naukowy ośrodek Anakitów (zob. Słownik), pierwotnych mieszkańców tego regionu.
Negeb – zob. Joz 10,40+.
Negeb – zob. Joz 10,40+.
Chasor – zob. Joz 11,1+.
Szefela – urodzajna nizina pomiędzy górami Judy i równiną przybrzeżną Morza Śródziemnego. W czasach biblijnych słynęła z uprawy oliwek i daktyli.
Lakisz – zob. Joz 10,3+.
Eglon – zob. Joz 10,3+.
Makkeda – zob. Joz 10,10+.
Libna – zob. Joz 10,29+.
Aszdod – zob. Joz 11,22+.
Gaza – zob. Joz 10,41+.
Potok Egipski – zob. Rdz 15,18+.
Wielkie Morze – zob. Joz 1,4+.
Debir – zob. Joz 10,38+.
Hebron – zob. Joz 10,3+.
Gibea – miasto utożsamiane z dzisiejszym Tell el Ful, położone ok. 10 km na północ od Jerozolimy. Stanowiło rezydencję króla Saula (1Sm 10,26). W nim także Beniaminici dopuścili się haniebnego czynu, który wywołał oburzenie w całym Izraelu (Sdz 19 – 20).
Werset zachowany w greckim przekładzie ST (LXX).
Kiriat-Jearim – zob. Joz 9,17+.
Ir-Melach – nazwa ta znaczy ‘miasto soli’. Uważa się je za późniejsze Chirbet Qumran, gdzie w latach 1947-56 znaleziono w 11 grotach ważne teksty esseńczyków.
RÓD - społeczna jednostka organizacyjna, oparta na więzach krwi. Rody łączyły się w większe grupy zwane plemionami lub szczepami, odwołującymi się do wspólnego przodka (np. 1Sm 10,21). Ród jest pojęciem szerszym niż rodzina rozumiana jako wspólnota zamieszkania. Poszczególne rodziny izraelskie łączyły się w rody, na czele których stała jedna osoba (np. Lb 36,1). Przynależność do danego rodu pociągała za sobą konieczność przyjęcia tej samej tradycji religijnej, czyli wyznawanie wiary w Boga swoich przodków (np. Rdz 26,24).
EDOM, EDOMICI - górzysta kraina rozciągająca się od Morza Martwego po zatokę Akaba, zamieszkana przez Edomitów, potomków Edoma-Ezawa, syna patriarchy Jakuba. Edomici przybyli z Pustyni Syro-arabskiej na przełomie XIV i XIII w. przed Chr. i zamieszkali po obu stronach doliny Araba na południe od potoku Zared (Lb 21,12) aż do zatoki Akaba. Skupili się w kilku niezależnych grupach, z których każda miała swojego władcę. W tekstach biblijnych Edom jest utożsamiany z ziemią Seir (Rdz 32,4; Sdz 5,4). Edomickie porty nad Morzem Czerwonym w Elat i Esjon-Geber oraz bogate złoża rudy przyczyniły się do dużego znaczenia Edomitów w ówczesnym handlu. Dawid podporządkował sobie Edomitów (2Sm 8,13-15), ale w połowie IX w. przed Chr. odzyskali oni niezależność. Mimo krótkich okresów ponownego podp orządkowania Edomu Izraelowi, zachował on suwerenność. W 552 r. przed Chr. ostatni król babiloński Nabonid najechał i zdobył Edom, który już nigdy się nie odrodził.
JORDAN - najdłuższa i największa rzeka Palestyny, a także najniżej położona rzeka świata. Znaczna część koryta Jordanu znajduje się poniżej poziomu morza. Swój początek bierze z czterech Źródeł znajdujących się u stóp Hermonu, których wody łączą się ze sobą w północnej części doliny Hule. Jordan wpada do Jeziora Galilejskiego, a następnie meandrycznymi zakolami płynie na południe, by znaleŹć swoje ujście w Morzu Martwym (np. Rdz 14,3). Na odcinku , który w linii prostej łączy Jezioro Galilejskie i Morze Martwe, Jordan ma długości. Rzeka ta stanowi główne Źródło życiodajnej wody i centralny element palestyńskiego krajobrazu. Nad Jordanem rozegrało się wiele wydarzeń istotnych dla historii zbawienia, z których najważniejsze to wejście do Ziemi Obiecanej Izraelitów wracających z niewoli egipskiej (Joz 3 - 4) oraz chrzest Jezusa, który oznaczał rozpoczęcie przez Niego publicznej działalności (np. Mt 3,13-17).
JEBUSYCI - jedna z grup etnicznych zamieszkujących Palestynę przed przybyciem Izraelitów do Kanaanu (np. Rdz 15,21; Lb 13,29). Niektórzy autorzy ksiąg ST twierdzą, że byli oni spokrewnieni z Kananejczykami (Rdz 10,15n; 1Krn 1,14), inni natomiast te dwa ludy zdecydowanie odróżniają ( Wj 33,2; 34,11; Joz 11,3; 12,6). Najważniejszym ich miastem było Jebus (Sdz 19,10; 1Krn 11,4) - późniejsza Jerozolima. Po podboju Kanaanu przez plemiona Izraelskie, Jebusyci długo zachowywali niezależność. Dopiero król Dawid zdobył ich twierdzę Syjon, którą uczynił swoją rezydencją, a Jerozolimę stolicą swojego królestwa (2Sm 5,6n; 1Krn 11,4-7). Dawid prawdopodobnie pozwolił im pozostać w mieście, o czym może świadczyć zakup terenu pod przyszłą świątynię, którego król dokonał u niejakiego Arauny Jebusyty (2Sm 24,18-24). Według proroka Zachariasza Jebusyci zostali zasymilowani przez ludność Judy (Za 9,7). Zob.
JEROZOLIMA.
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
RÓD - społeczna jednostka organizacyjna, oparta na więzach krwi. Rody łączyły się w większe grupy zwane plemionami lub szczepami, odwołującymi się do wspólnego przodka (np. 1Sm 10,21). Ród jest pojęciem szerszym niż rodzina rozumiana jako wspólnota zamieszkania. Poszczególne rodziny izraelskie łączyły się w rody, na czele których stała jedna osoba (np. Lb 36,1). Przynależność do danego rodu pociągała za sobą konieczność przyjęcia tej samej tradycji religijnej, czyli wyznawanie wiary w Boga swoich przodków (np. Rdz 26,24).
EDOM, EDOMICI - górzysta kraina rozciągająca się od Morza Martwego po zatokę Akaba, zamieszkana przez Edomitów, potomków Edoma-Ezawa, syna patriarchy Jakuba. Edomici przybyli z Pustyni Syro-arabskiej na przełomie XIV i XIII w. przed Chr. i zamieszkali po obu stronach doliny Araba na południe od potoku Zared (Lb 21,12) aż do zatoki Akaba. Skupili się w kilku niezależnych grupach, z których każda miała swojego władcę. W tekstach biblijnych Edom jest utożsamiany z ziemią Seir (Rdz 32,4; Sdz 5,4). Edomickie porty nad Morzem Czerwonym w Elat i Esjon-Geber oraz bogate złoża rudy przyczyniły się do dużego znaczenia Edomitów w ówczesnym handlu. Dawid podporządkował sobie Edomitów (2Sm 8,13-15), ale w połowie IX w. przed Chr. odzyskali oni niezależność. Mimo krótkich okresów ponownego podp orządkowania Edomu Izraelowi, zachował on suwerenność. W 552 r. przed Chr. ostatni król babiloński Nabonid najechał i zdobył Edom, który już nigdy się nie odrodził.
BETLEJEM - niewielkie miasto, leżące na południe od Jerozolimy. Nazwę Betlejem (‘dom Lahmu’), pojawiającą się już w korespondencji z Amarna (XIV w. przed Chr.), odczytano jako ‘dom chleba’ (hebr. lechem - ‘chleb’), ale pochodzi ona najprawdopodobniej od sanktuarium bóstwa akadyjskiego Lahmu (albo bogini Lahamy). Miasto położone jest na wysokości n.p.m. przy drodze biegnącej z północy na południe przez główne wzgórza Palestyny. Od zachodu sąsiaduje z żyznymi stokami, a od południa z Pustynią Judzką. Przy podziale Kanaanu przypadło plemieniu Judy. Z niego pochodził król Dawid (1Sm 16,1-13). Z miastem tym wiązano nadzieje, że tutaj przyjdzie na świat przyszły Mesjasz (Mi 5,1-4). Ewangeliści Mateusz i Łukasz podają, że Jezus narodził się w Betlejem, co pierwszy z nich interpretuje jako wypełnienie się proroctwa Micheasza (Mi 5,2; Mt 2,1). Tradycja chrześcijańska lokalizuje narodzenie Jezusa w grocie, nad którą cesarz Konstantyn wzniósł ok. 338 r. Bazylikę Narodzenia.
JEBUSYCI - jedna z grup etnicznych zamieszkujących Palestynę przed przybyciem Izraelitów do Kanaanu (np. Rdz 15,21; Lb 13,29). Niektórzy autorzy ksiąg ST twierdzą, że byli oni spokrewnieni z Kananejczykami (Rdz 10,15n; 1Krn 1,14), inni natomiast te dwa ludy zdecydowanie odróżniają ( Wj 33,2; 34,11; Joz 11,3; 12,6). Najważniejszym ich miastem było Jebus (Sdz 19,10; 1Krn 11,4) - późniejsza Jerozolima. Po podboju Kanaanu przez plemiona Izraelskie, Jebusyci długo zachowywali niezależność. Dopiero król Dawid zdobył ich twierdzę Syjon, którą uczynił swoją rezydencją, a Jerozolimę stolicą swojego królestwa (2Sm 5,6n; 1Krn 11,4-7). Dawid prawdopodobnie pozwolił im pozostać w mieście, o czym może świadczyć zakup terenu pod przyszłą świątynię, którego król dokonał u niejakiego Arauny Jebusyty (2Sm 24,18-24). Według proroka Zachariasza Jebusyci zostali zasymilowani przez ludność Judy (Za 9,7). Zob.
JEROZOLIMA.
JEROZOLIMA, JERUZALEM - starożytne miasto położone w górach Judei (ok. n.p.m.), na wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego. Pierwsze ślady osadnictwa datowane są tam na ok. 3200 r. przed Chr. Wielkiego znaczenia miasto nabrało po zdobyciu go przez Dawida w X w. przed Chr., który uczynił z niego stolicę zjednoczonego i rosnącego w siłę Izraela (2Sm 5,6). Po sprowadzeniu tam Arki Przymierza i wybudowaniu przez Salomona okazałej świątyni na górze Moria (1Krl 6) Jerozolima stała się centrum życia religijnego całego narodu. W 586 r. przed Chr. król babiloński Nabuchodonozor zburzył miasto, a ludność deportował do Babilonii. Po powrocie z wygnania Żydzi odbudowali świątynię, a miasto odzyskało swoje dawne znaczenie. W 63 r. przed Chr. Jerozolima dostała się pod panowanie Rzymian. Po nieudanym powstaniu żydowskim w 70 r. po Chr. została zniszczona, a jej świątynia doszczętnie spłonęła. Jerozolima jest centralnym miejscem historii zbawienia, gdyż tam właśnie miały miejsce najważniejsze wydarzenia zbawcze dokonane przez Jezusa: Jego nauczanie, Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie. Tam też swój początek wzięła wspólnota Kościoła. Już ST zapowiada Nowe Jeruzalem (Iz 2,2; Mi 4,1-3), miejsce, w którym na końcu czasów Bóg zamieszka wraz ze wszystkimi narodami. Nowa Jerozolima będzie miejscem ostatecznego zjednoczenia zbawionej przez Chrystusa ludzkości ( Ap 21). Pojawiający się w księgach NT termin Jeruzalem (np. Mt 23,37; Łk 2,25; Dz 1,8; Rz 15,19; 1Kor 16,3; Ga 4,25; Hbr 12,22; Ap 3,12) jest archaiczną formą nazwy Jerozolima stosowaną w Septuagincie (greckim przekładzie ksiąg ST). W niniejszym przekładzie zachowano rozróżnienie występujące w oryginale. Zob.
SYJON.
Księga Jozuego
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Bezpośrednią kontynuacją Pięcioksięgu, kończącego się opisem śmierci Mojżesza, jest Księga Jozuego. Ukazuje ona realizację obietnic, które Izrael otrzymał za pośrednictwem Mojżesza. Ostateczna redakcja tej księgi pozostaje w ścisłym związku z ideami teologicznymi rozwiniętymi w Księdze Powtórzonego Prawa. Izraelici ukazani są w niej jako jeden naród, zjednoczony wokół jedynej świątyni, który wspólnym wysiłkiem, podjętym w posłuszeństwie Bożej woli, pokonuje wszystkich swoich wrogów i wchodzi w posiadanie ziemi obiecanej przez Boga. Izraelici doświadczyli już wypełnienia wszystkich obietnic danych przez Boga (Joz 21,45), ale utrzymanie owoców obietnicy wciąż pozostaje uzależnione od ich wierności (Joz 23,12-15; 24,20). Taka refleksja nad tożsamością Izraela i jego historią rozwinęła się dopiero po upadku jego państwowości w 586 r. przed Chr., dlatego przyjmuje się, że Księga Jozuego została zredagowana nie wcześniej niż po powrocie z wygnania babilońskiego (538 r. przed Chr.). Jej autor korzystał jednak ze źródeł i tradycji o wiele starszych, które mogły zostać zebrane w starożytnych ośrodkach kultu w Gilgal, Gabaonie, Sychem i Szilo. Wspólną cechą tych różnych opowiadań jest ich związek z politycznymi i militarnymi przedsięwzięciami poszczególnych plemion, które utworzyły wspólnotę ludu Izraela.
Treść i teologia
Księga Jozuego składa się z trzech głównych części: 1) Podbój Kanaanu (Joz 1 – 12); 2)Podział Ziemi Obiecanej (Joz 13 – 21); 3) Potwierdzenie jedności ludu Izraela i jego zobowiązanie do służby Bogu (Joz 22 – 24). Układ księgi związany jest z problemami, jakimi żyła wspólnota Izraelitów po powrocie z wygnania babilońskiego po 539 r. przed Chr. Opowiadania dotyczące podboju Kanaanu zebrane są w jedną całość, co ma podkreślać rzeczywistą kontrolę Izraelitów nad zdobytą ziemią oraz wciąż aktualne skutki podboju (Joz 4,9; 5,9; 6,25; 7,26; 8,28; 9,27). Autor księgi pragnie w ten sposób zaakcentować prawo Izraelitów do ziemi, która w tamtym czasie była częściowo zajęta przez ludność sprowadzoną przez Babilończyków z innych krajów na miejsce wysiedleńców. Ziemia Kanaanu została tymczasem dana Izraelitom przez Boga i podzielona między plemiona Izraela. Autor zaznacza, że zdobycie Ziemi Obiecanej nie było problemem militarnym, gdyż Izraelici zajęli ją zgodnie z wolą Boga i dzięki Jego mocy. Niebezpieczeństwem natomiast, które zagrażało Izraelowi i które stawało na drodze jego sukcesu, było tolerowanie obecności ludów nieizraelskich i przejmowanie ich obyczajów. Temat ten związany jest z występującym po powrocie z wygnania babilońskiego problemem walki o zachowanie tożsamości Izraelitów, która wyrażała się między innymi w zakazie wchodzenia w związki małżeńskie z poganami (Ezd 9 – 10).
Opis zdobycia Kanaanu i jego podziału między Izraelitów połączony zostaje z osobą Jozuego, który był sługą Mojżesza (Wj 33,11; Pwt 31,7; 34,9; Joz 1,1; 3,7). Na przykładzie Jozuego autor księgi wskazuje, że cechą przywódcy Izraela powinny być nie tyle zdolności militarne czy administracyjne, ile posłuszeństwo prawu, które Bóg przez Mojżesza przekazał swojemu ludowi. Naród Izraela w 586 r. przed Chr. utracił swoją ziemię z powodu nieposłuszeństwa Bogu i dlatego powinien wciąż odnawiać swoją wierność, ponieważ Pan, który wypełnił obietnice i obdarzył Izraelitów darem ziemi, jest także Bogiem świętym i zazdrosnym (Joz 24,19), gotowym do wypełnienia swoich gróźb (Joz 23,15n; 24,20). Chociaż autor Księgi Jozuego w opisie realizacji obietnic danych Mojżeszowi korzysta z różnych dostępnych mu starożytnych źródeł, jego celem nie jest przedstawienie wydarzeń historycznych, które dokonywały się ok. 700 lat wcześniej, ale pouczenie o potrzebie posłuszeństwa Bogu i o niebezpieczeństwie utraty otrzymanych od Niego darów.
Opis podboju Kanaanu różni się więc zasadniczo zarówno od świadectw zawartych w Księdze Sędziów, w której została ukazana samodzielna walka poszczególnych plemion Izraela o swoje terytoria, jak i od dostępnych nam dziś świadectw archeologicznych, które potwierdzają stopniowe zasiedlanie Kanaanu, dokonujące się nie przez błyskawiczną kampanię militarną, ale w wyniku długotrwałego i w znacznej mierze pokojowego procesu. Izraelici przybyli z Egiptu stanowili tylko niewielką część ludu, który ukształtował się jako naród Izraela. Doświadczenie wyzwolenia z niewoli Egiptu, jakie przeżyła grupa związana z Jozuem, dopiero z czasem stało się fundamentem tożsamości religijnej i narodowej plemion izraelskich. Było to efektem długiego procesu dojrzewania wiary, naznaczonego działalnością proroków, ale także spotkaniem z wiarą miejscowej ludności Kanaanu.
Przez chrześcijan Księga Jozuego rozumiana była zawsze jako zapowiedź dzieła Jezusa, który doprowadził do pełni wyzwolenie z niewoli rozpoczęte przez Mojżesza i obdarzył lud Boży odpoczynkiem przygotowanym dla niego przez Boga (Hbr 4,8). Imię Jezus jest greckim tłumaczeniem hebrajskiego imienia Jozue. Jezus Chrystus ukazywany był jako nowy Jozue, który w pewien sposób powtórzył, ale przede wszystkim dopełnił dzieło swojego imiennika. Podobnie jak historia opisana w Księdze Jozuego rozpoczęła się od przejścia przez Jordan, tak i publiczna działalność Jezusa rozpoczęła się od chrztu w Jordanie (Mk 1,9-11). Przez chrzest w imię Jezusa chrześcijanie prowadzeni są do walki z siłami zła i do odpoczynku w nowej ziemi obiecanej. Nierządnica Rachab wspomniana jest w rodowodzie Jezusa Chrystusa (Mt 1,5) na potwierdzenie, że Jezus jest zbawicielem wszystkich ludzi. Przynależność do wspólnoty zbawienia nie zależy bowiem od pochodzenia ani od postępowania w przeszłości, ale od wiary, która wyraża się w posłuszeństwie Bożej woli (Hbr 12,31) i w czynach, które wypływają z wiary (Jk 2,25). Autor Listu do Hebrajczyków nawiązuje do Księgi Jozuego, kiedy przestrzega chrześcijan przed odstępstwem od wiary. Podobnie jak Izraelici, którzy otrzymali obiecane przez Boga dary, a potem utracili je przez swoją niewierność, tak i chrześcijanie muszą strzec darów Ducha Świętego, które otrzymali dzięki ofierze Chrystusa (Hbr 6,4-6).
Specyficznym problemem pojawiającym się przy lekturze Księgi Jozuego, jest zawarta w niej idea świętej wojny oraz przypisywane Bogu żądanie bezlitosnego wytępienia rdzennej ludności Kanaanu. Wymaganie to nie oznacza jednak negacji przesłania innych tekstów ST, które podkreślają sprawiedliwość Boga oraz Jego troskę o zapewnienie wolności każdemu człowiekowi, ale wypływa z rozumienia historii podboju Kanaanu jako sądu Boga nad ludami, które oddają się bałwochwalstwu i przemocy (Pwt 9,3n; 18,13; Kpł 18,24-30). Dla Izraelitów sąd nad Kanaanem ma być dodatkowym ostrzeżeniem, że mogą bezpowrotnie utracić dary, które otrzymali. Ruiny Jerycha i twierdz opuszczonych przez Chiwwitów i Amorytów wciąż mają im przypominać o mocy i sprawiedliwości Boga (Iz 17,9-11).