Plemiona Izraelskie
Protoplaści plemion izraelskich

21Oto synowie Izraela: Ruben, Symeon, Lewi i Juda, Issachar i Zabulon, 2Dan, Józef i Beniamin, Neftali, Gad i Aser.

Plemiona południowe
Plemię Judy

3Oto trzej synowie Judy: Er, Onan i Szela, których urodziła mu Bat-Szua, Kananejka. Er, pierworodny Judy, okazał się zły i dlatego Pan ukarał go śmiercią.4Tamar, synowa Judy, urodziła mu Peresa i Zeracha. Razem Juda miał pięciu synów.

5Synami Peresa byli Chesron i Chamul. 6Pięciu synów Zeracha to: Zimri, Etan, Heman, Kalkol i Dara. 7Syn Karmiego Akar sprowadził nieszczęście na Izraela, ponieważ dopuścił się kradzieży przedmiotów obłożonych klątwą. 8Synem Etana był Azariasz. 9Synowie Chesrona, którzy zostali przez niego spłodzeni: Jerachmeel, Ram, Kelubaj. 10Ram był ojcem Amminadaba, Amminadab – Nachszona, który był przywódcą Judejczyków. 11Nachszon był ojcem Szalmy, a Szalma – Booza. 12Booz był ojcem Obeda, Obed był ojcem Jessego. 13Pierworodnym synem Jessego był Eliab, po nim Jessemu urodzili się: Abinadab – jako drugi, Szimei – jako trzeci, 14Netaneel – jako czwarty, Raddaj – jako piąty, 15Osem – jako szósty i jako siódmy – Dawid. 16Córkami Jessego były Seruja i Abigail. Seruja miała trzech synów: Abiszaja, Joaba i Asahela. 17Abigail zaś urodziła Amasę; ojcem Amasy był Jeter, Izmaelita.

18Kaleb, syn Chesrona, miał z żoną Azubą Jeriotę, której synami byli: Jeszer, Szobab i Ardon. 19Gdy Azuba zmarła, Kaleb ożenił się z Efratą, która urodziła mu Chura. 20Chur był ojcem Uriego, a Uri – Besaleela.

21Gdy Chesron miał sześćdziesiąt lat, poszedł do córki Makira, ojca Gileada i wziął ją za żonę, a ona urodziła mu syna imieniem Segub. 22Segub był ojcem Jaira, do którego należały dwadzieścia trzy miasta na terytorium Gileadu. 23Geszur i Aram odebrali im osiedla Jaira i Kenat wraz z przynależnymi do nich sześćdziesięcioma miejscowościami. Wszystkie one należały do potomków Makira, ojca Gileada. 24Po śmierci Chesrona w Kaleb Efrata, jego żona Abijja urodziła Chesronowi Aszchura, ojca Tekoa.

25Potomkowie Jerachmeela, pierworodnego Chesrona: Ram był pierworodnym, po nim urodzili się: Buna, Oren, Osem i Achiasz. 26Jerachmeel miał również drugą żonę, o imieniu Atara. Była ona matką Onama. 27Ram, pierworodny Jerachmeela, miał trzech synów: Maasa, Jamina i Ekera. 28Onam miał synów Szammaja i Jada. Synami Szammaja byli Nadab i Abiszur. 29Żona Abiszura miała na imię Abihajil i urodziła mu Achbana i Molida. 30Synami Nadaba byli Seled, który zmarł bezpotomnie, i Appaim. 31Synem Appaima był Jeszi, a Jesziego – Szeszan. Synem Szeszana był Achlaj. 32Jada, brat Szammaja, miał dwóch synów: Jetera, który umarł bezdzietnie, i Jonatana. 33Synami Jonatana byli Pelet i Zaza. To są potomkowie Jerachmeela.

34Szeszan nie miał synów, tylko córki. Miał on sługę, Egipcjanina, o imieniu Jarcha. 35Jemu to, swemu słudze Jarsze, dał Szeszan za żonę jedną ze swych córek, która urodziła mu Attaja. 36Attaj był ojcem Natana, a Natan – Zabada. 37Zabad był ojcem Eflala, a Eflal – Obeda. 38Obed był ojcem Jehu, a Jehu – Azariasza. 39Azariasz był ojcem Chelesa, Cheles – Eleasy. 40Eleasa był ojcem Sismaja, a Sismaj – Szalluma. 41Szallum był ojcem Jekamiasza, a Jekamiasz – Eliszamy.

42Potomkowie Kaleba, brata Jerachmeela: pierworodnym Kaleba był Mesza, ojciec Zify i Mareszy, ojca Chebrona. 43Synami Chebrona byli: Korach, Tappuach, Rekem i Szema. 44Szema był ojcem Rachama, ojca Jorkeama, Rekem zaś ojcem Szammaja. 45Synem Szammaja był Maon, a synem Maona Bet-Sura. 46Efa, drugorzędna żona Kaleba, urodziła mu Charana, Mosę i Gazeza. Charan był ojcem Gazeza.

47Synami Jahdaja byli: Regem, Jotam, Geszan, Pelet, Efa i Szaaf. 48Maaka, drugorzędna żona Kaleba, urodziła mu Szebera i Tirchanę. 49Urodziła ona także Szaafę, ojca Madmanny, Szewę, ojca Makbeny i Gibea. Córką Kaleba była Aksa. 50Wszyscy oni są potomkami Kaleba.

Chur, pierworodny Efraty, miał trzech synów: Szobala, założyciela Kiriat-Jearim, 51Salmę, założyciela Betlejem, i Charefa, założyciela Bet-Gader. 52Szobal, założyciel Kiriat-Jearim, miał trzech synów: Reajasza, Chasriego i Manachata. 53Od niego wywodzą się również rody zamieszkujące Kiriat-Jearim, rody: Jetrytów, Putytów, Szumatytów i Miszraitów. Od nich też wywodzą się Soreatyci i Esztaulici. 54Potomkami Salmy są: Betlejemici, Netofatyci, Atrot-Bet-Joab, połowa Manachtytów, Soreici, a 55także rody pisarzy mieszkających w Jabbes: Tireatyci, Szimeatyci i Sukatyci. Są oni Kenitami wywodzącymi się od Chammata, założyciela domu Rekaba.


Er… okazał się zły – zob. Rdz 38,7.


Potomkowie Zeracha byli inicjatorami śpiewów liturgicz-nych w Jerozolimie (Ps 88,1; 89,1). Powszechnie znana była także ich mądrość porównywana z mądrością Salomona (1Krl 5,11).


Akar – tu zaledwie wspomniany przez kronikarza. Opis jego przewinienia znajduje się w Joz 7. Tam jego imię brzmi Akan.


Jerachmeel… Kelubaj – ple-miona koczujące na południe od Hebronu (1Sm 25,3; 27,10; 30,14.29).


Szalma – według Rt 4,21 ojcem Booza jest Szalmon i pod takim imieniem występuje w rodowodzie Jezusa (Mt 1,4).


Wykaz synów Jessego podany w ww. 13-15 różni się od 1Sm 17,12. Być może pominięto tutaj wspominanego w 1Krn 27,18 Elihu, który bywa utożsamiany z Eliabem.


Besaleel – wspomnienie Besaleela ma związek z budową Namiotu Spotkania, który był zapowiedzią świątyni jerozolimskiej (Wj 31,2-11; 35,9). Temat świątyni jest bardzo ważny dla kronikarza.


Gilead – tutaj nazwa ta oznacza wszystkie tereny zajmowane przez Izraelitów w Zajordaniu.


Geszur – małe królestwo aramejskie położone w południowej części Golanu, na wschód od Jeziora Galilejskiego (Joz 12,5; 13,1n).


Kenat – ważne miasto Baszanu, położone 80 km na południowy wschód od Damaszku.


Makir – pochodził z plemienia Manassesa (Lb 26,29; 32,39-42) i był ogniwem łączącym plemię Manassesa z mieszkańcami zajętych przez nie terenów Gileadu, które rozciągały się na północny wschód od Jordanu.


Wersety 21-23 przerywają ciąg genealogii; łączą się z w. 9.


Tekoa – chodzi o osiedle położone wysoko w górach na krańcu Pustyni Judzkiej, ok. 10 km od Betlejem.


Potomkowie Jerachmeela – lud zamieszkujący część Judy wysuniętą najdalej na południe.


Jeter... umarł bezdzietnie – w 1Krn 2,17 znajdujemy notatkę, że był on ojcem Amasy. Z 2Sm 20,10 dowiadujemy się jednak, że Amasa w młodym wieku został zamordowany przez Joaba. Autor słusznie więc pisze, że Jeter umarł bezdzietnie.


Sismaj – imię pochodzenia egipskiego.


Mesza – imię króla Moabitów, zbuntowanego lennika Izraela (2Krl 3).


drugorzędna żona – zob. 1Krn 1,32+.


Kiriat-Jearim – miasto oddalone o 18 km na zachód od Jerozolimy.


Netofatyci – mieszkańcy wioski judzkiej położonej w górach w pobliżu Betlejem.


Kenici – nazwa plemienia wywodzi się od Kaina. Poprzez małżeństwo Mojżesza z córką Kenity (Sdz 1,16) Kenici weszli w krąg przyjaciół Izraela.


dom Rekaba – grupa wywodząca się od Rekaba, ojca Jonadaba, który wspierał spisek Jehu (2Krl 10,15). Jeremiasz widział w Rekabitach przeciwieństwo niewiernych mieszkańców Judy (Jr 35).


PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.


PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).


KARA BOŻA - w Piśmie Świętym obecny jest obraz Boga rozgniewanego, który karze człowieka za jego złe czyny (np. Ps 94,2). Aby właściwie zrozumieć sens kary Bożej, należy odczytać ją w perspektywie teologicznej. Wskazywanie na karę Bożą uzmysławia człowiekowi trzy ważne rzeczywistości: człowiek jest istotą grzeszną, w życiu ludzkim konieczne jest nawracanie się, Bóg jest sędzią i zbawcą stworzenia. Chociaż Bóg jest najwyższym sędzią ludzkiego postępowania i gwarantem sprawiedliwości, to jednak rozumienie Jego działania nie może być sprowadzone do prostego nagradzania lub karania człowieka przez zapewnienie mu ziemskiego powodzenia za dobre postępowanie albo sprowadzenie na niego nieszczęścia w życiu osobistym, rodzinnym czy społecznym, gdy popełnił on zło. Boże działanie zawsze pozostaje tajemn icą (np. Prz 30,2-5; Iz 29,13n; 1Kor 1,19-21). Istotą kary Bożej jest pozwolenie na to, aby człowiek poniósł konsekwencje swoich złych wyborów. Kara Boża nie może być więc rozumiana jako odwet Boga na człowieku. Jej cel jest przede wszystkim wychowawczy, aby człowiek uświadomił sobie swoje oddalenie od Boga i na przyszłość zaniechał czynienia zła. Bóg w swojej mądrości przede wszystkim prowadzi człowieka do pełnego rozwoju i na różne sposoby uczy go, jak poznawać prawdę, dobro i piękno oraz jak żyć według zasad miłości i sprawiedliwości (np. Łk 13,1-9; 19,2-10; J 8,3-11). Bóg objawia się człowiekowi przede wszystkim jako miłosierny Stwórca. W zależności od nastawienia człowieka doświadczającego kary, może mieć ona dwojaki skutek: albo człowiek biernie przyjmie potępiający wyrok i nie wyciągnie żadnych wniosków z doświadczenia, które go spotkało, albo zobaczy w karze wezwanie do przemiany i powróci do Boga (np. Łk 15,14-20). Kara Boża, wpisana w zbawczy plan Boga, jest więc skutecznym środkiem pomagającym człowiekowi trwać przy Nim i mimo grzechu nieustannie do Niego wracać. W oparciu o Pismo σwięte wykształciła się idea kary, która trwa nawet po śmierci człowieka (np. Mt 10,28; 18,9; 25,41; J 5,29; Jud 4). Może być ona czasowa, aby człowiek dopełnił swojego oczyszczenia ze zła popełnionego za życia ziemskiego (np. 1Kor 3,12-15), ale też może trwać wiecznie, jeśli człowiek w sposób świadomy i bezwzględny odrzuca Boga i Jego miłosierdzie (np. Mk 9,47n). Zob.

GNIEW BOŻY.

IZRAEL (hebr. Israel - ‘ten który walczył z Bogiem’) - imię nadane przez Boga patriarsze Jakubowi (Rdz 32,29), które stało się później określeniem dwunastu plemion jego potomków, a z czasem zaczęło funkcjonować jako określenie całego narodu (Joz 24). Najstarsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu datowana jest na ok. 1230 r. przed Chr. i pochodzi z hymnu napisanego na cześć egipskiego faraona Merenptaha. Plemiona izraelskie były mocno ze sobą powiązane więzami krwi i licznymi traktatami. Jednolitą i zjednoczoną organizacją państwową, istniejącą pod nazwą Izrael, stały się w latach panowania króla Dawida. Po śmierci króla Salomona, w 922 r. przed Chr., nastąpił rozłam na Królestwo Północne (Izrael) i Królestwo Południowe (Juda). Autorzy biblijni mianem Izrael określają dziesięć plemion Królestwa Północnego. Pozostałe dwa plemiona południowe nazywają Judą. W tekstach pisanych po przesiedleniu babilońskim (586 r. przed Chr.) termin Izrael przyjmuje różne znaczenia. Może oznaczać osobę patriarchy Jakuba lub pochodzący od niego naród, zjednoczone królestwo, Królestwo Północne oraz Królestwo Południowe. W NT słowem Izrael określa się naród żydowski (np. Rz 11,26; 2Kor 3,12), a czasem Kościół Boży (np. Ga 6,16). Zob.

JUDA.

KLĄTWA - w Piśmie Świętym określenie ”obłożyć klątwą” oznacza m.in. wykluczenie ze świeckiego użytku osób, zwierząt i przedmiotów, by oddać je na własność Bogu (np. Kpł 27,28). Badania archeologiczne potwierdzają, że wśród ludów starożytnego Bliskiego Wschodu stosowano w czasie wojen tzw. prawo klątwy, polegające na eksterminacji przeciwnika i na zniszczeniu jego majętności (np. 1Mch 5,4n). Klątwa oznaczała wówczas ofiarę dla bogów, którym zawdzięczano powodzenie i zwycięstwo. W ST pojęcie klątwy służy głównie do ukazania sądu Bożego nad Kananejczykami, którego wykonawcami byli Izraelici. Przejęcie przez nich Kanaanu zostało przedstawione jako kara wymierzona zamieszkującym go ludom za ich przestępstwa (Kpł 18,24-25; Pwt 9,4n; 18,12). Opis postawy, do której Izraelici byli zobowiązani (Pwt 7,16), nawiązuje do sformułowań ukazujących zadanie sędziego, który nie może układać się z przestępcą, ale ma skrupulatnie wypełnić ciążący na nim obowiązek przywrócenia sprawiedliwości. Biblijne opisy nakładania klątwy przez Izraelitów na poszczególne ludy czy miejscowości nie mają charakteru historycznego, ale służą do przekazania prawdy o tym, że Bóg nie toleruje zła (Joz 24,19) i oczekuje od wszystkich ludzi wierności Jego prawu i zachowywania Jego nakazów. Zob.

GNIEW BOŻY,

KARA BOŻA,

POŚWIĘCENIE.

BETLEJEM - niewielkie miasto, leżące na południe od Jerozolimy. Nazwę Betlejem (‘dom Lahmu’), pojawiającą się już w korespondencji z Amarna (XIV w. przed Chr.), odczytano jako ‘dom chleba’ (hebr. lechem - ‘chleb’), ale pochodzi ona najprawdopodobniej od sanktuarium bóstwa akadyjskiego Lahmu (albo bogini Lahamy). Miasto położone jest na wysokości n.p.m. przy drodze biegnącej z północy na południe przez główne wzgórza Palestyny. Od zachodu sąsiaduje z żyznymi stokami, a od południa z Pustynią Judzką. Przy podziale Kanaanu przypadło plemieniu Judy. Z niego pochodził król Dawid (1Sm 16,1-13). Z miastem tym wiązano nadzieje, że tutaj przyjdzie na świat przyszły Mesjasz (Mi 5,1-4). Ewangeliści Mateusz i Łukasz podają, że Jezus narodził się w Betlejem, co pierwszy z nich interpretuje jako wypełnienie się proroctwa Micheasza (Mi 5,2; Mt 2,1). Tradycja chrześcijańska lokalizuje narodzenie Jezusa w grocie, nad którą cesarz Konstantyn wzniósł ok. 338 r. Bazylikę Narodzenia.


Plemię Judy
W rozdziale drugim autor przedstawia listę: synów Jakuba (ww. 1-2), potomków Judy (ww. 3-8), przodków Dawida (ww. 9-17). Do tego dodaje jeszcze dwa wykazy potomków Kaleba (ww. 18-24 i 42-55) i jeden Jerachmeela (ww. 42-55). Listy te są bardzo szczegółowe, ale często brak im spójności, występują powtórzenia, a nawet przeciwieństwa, brakuje im także zgodności z tekstami Ksiąg Samuela i Królewskich. Autor, układając dostępne sobie dane genealogiczne, nie trzyma się rygorystycznie faktów historycznych. Przyświeca mu cel teologiczny, czyli wykazanie, że plemię Judy, do którego należał Dawid, założyciel dynastii jerozolimskiej, jest najważniejszym spośród dwunastu plemion Izraela. Dlatego, opisując genealogie innych plemion, traktuje je bardzo pobieżnie, plemieniu Judy natomiast poświęca aż 102 wersety swojego dzieła. Przedstawienie rodów Kalebitów i Jerachmeelitów ma na celu ukazanie związków Dawida i plemienia Judy z ludami, które zamieszkiwały Kanaan przed przybyciem tam Izraela, a które teraz uznają jego panowanie.

Pierwsza i Druga Księga Kronik
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Pierwotnie Pierwsza i Druga Księga Kronik stanowiły jedno dzieło i nosiły tytuł Dibre Hajjamim, który można tłumaczyć jako ‘wydarzenia dni’, ‘roczniki’ czy ‘kroniki’. Dzieło to umieszczono na końcu żydowskiego zbioru Pism prawdopodobnie dlatego, że uważano je za powtórzenie opisu wydarzeń przedstawionych obszernie w Księgach Samuela i Księgach Królewskich. Podział dzieła kronikarskiego na dwie księgi wprowadzili tłumacze Septuaginty (LXX), którzy opatrzyli je tytułem Paralipomenon a, b, czyli ‘pierw-sza i druga księga rzeczy opuszczonych w księgach Samuela i Królewskich’. Tłumacze LXX zmienili także miejsce dzieła kronikarskiego w kanonie ST i umieścili je w zbiorze ksiąg historycznych, zaraz po Księgach Królewskich i przed Księgą Ezdrasza. Stosowany dziś tytuł Księgi Kronik pochodzi od św. Hieronima, który w dziele Prologus Galeatus po raz pierwszy nazwał je Kroniką całej historii Bożej (Chronicon totius divinae historiae).
Ponieważ początkowo Księgi Kronik stanowiły część jednego większego dzieła, obejmującego także Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza, w tradycji żydowskiej uważano, że autorem Ksiąg Kronik jest Ezdrasz. Pod koniec XIX w. upowszechniło się przekonanie, że Księgi Kronik oraz Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza napisał jeden, nieznany autor, zwany kronikarzem. Analizując jego dzieło, możemy powiedzieć, że autor był gorliwym Żydem, bardzo dobrze znającym historię Izraela, a także tradycję prorocką i mądrościową. Prawdopodobnie wywodził się z grona lewitów, o czym świadczy jego zainteresowanie świątynią i sprawowanym w niej kultem, który opisuje nadzwyczaj szczegółowo. Na jego lewickie pochodzenie wskazuje również obojętność, a czasem wręcz niechęć do środowiska kapłanów oraz przebijające się przez całe dzieło zainteresowanie śpiewem liturgicznym, co może świadczyć o tym, iż wywodził się on z kręgu lewitów zajmujących się śpiewem.
Kronikarz, komponując swoje dzieło, korzystał z wielu dokumentów. Do źródeł, o których pochodzeniu nic nie mówi, a które z pewnością wykorzystał, należą kanoniczne księgi: Rodzaju, Wyjścia, Liczb, Jozuego i Rut. Najważniejszymi dokumentami były dla niego księgi Samuela i Królewskie. W dziele kronikarskim nie brak również śladów biblijnej tradycji prorockiej (księgi: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela, Zachariasza i Aggeusza), a także nawiązań do Księgi Psalmów. Ważnym źródłem dla autora Ksiąg Kronik były także dzieła pozabiblijne, szczególnie historyczne. Kronikarz korzystał również z dokumentów sporządzanych na dworze królewskim, a także z tradycji ustnej przekazywanej przez Izraelitów, którzy powrócili z wygnania babilońskiego (538 r. przed Chr.). Autor Ksiąg Kronik nie był jednak niewolniczo przywiązany do dostępnych mu źródeł, lecz korzystając z nich w dość dowolny sposób, przedstawił własną wizję i interpretację dziejów, którą podporządkował omawianym przez siebie tematom teologicznym.
Jeśli przyjmiemy, że Księgi Kronik oraz Księgi Ezdrasza i Nehemiasza są dziełem jednego autora, to musiało ono powstać po ostatnich wydarzeniach opisanych w Księdze Nehemiasza, czyli po roku 400 przed Chr. Sposób przedstawiania tematów teologicznych, liczne arameizmy w języku oryginalnym i miejsce zajmowane w żydowskim kanonie ST sugerują, że dzieło kronikarskie powstało w późnym okresie powygnaniowym. Wcześniej jednak niż w 180 r. przed Chr., bo wówczas powstała Księga Syracydesa, która przedstawiając króla Dawida, jest wyraźnie zależna od Ksiąg Kronik (Syr 47,2-11). Księgę Kronik cytuje również historyk Eupolemos z Aleksandrii, który w 157 r. przed Chr. znał już jej grecki przekład. Ponieważ w dziele kronikarskim nie znajdujemy żadnej aluzji do Aleksandra Wielkiego (zm. w 323 r. przed. Chr), jego zasadnicze zręby prawdopodobnie powstały na przełomie IV i III w. przed Chr. Nie wyklucza to późniejszych redakcji lub uzupełnień, których dokonano nie później niż w pierwszej połowie II w. przed Chr.
Treść i teologia
Księgi Kronik przedstawiają bardzo długi okres historii zbawienia od jej początku do momentu przesiedlenia Izraelitów do Babilonii. Dzieło to ze względu na opisane w nim wydarzenia historyczne można podzielić na cztery zasadnicze części: 1) prehistoria dynastii Dawida (1Krn 1 – 9), czyli okres od stworzenia do czasów panowania pierwszego króla Izraela Saula; 2) czasy panowania króla Dawida (1Krn 10 – 29); 3) okres panowania króla Salomona (2Krn 1 – 9); 4) czasy rządów królów Judy, od Roboama do Sedecjasza, którego panowanie zakończyło się przesiedleniem babilońskim (2Krn 10 – 36).
Księgi Kronik są owocem pogłębionej refleksji lewity nad długim okresem historii zbawienia. Ich treść można określić jako lewicką interpretację okresu monarchii. Autor miał na uwadze cel praktyczny i duszpasterski: umocnienie wiary i nadziei narodu w czasie, gdy Izrael był jedną z perskich prowincji. Nauczał, że przesiedlenie babilońskie było karą, ale nie unicestwieniem obietnic i przymierza zawartego z Dawidem. Chociaż po okresie wygnania na tronie w Jerozolimie nie zasiadał już monarcha, pozostały jeszcze inne ważne filary społeczności: wspólnota ludu Bożego, Prawo, świątynia, legalny kult oraz jego szafarze. Były one gwarancją aktualności przymierza i obietnic oraz przekonania, że Bóg realizuje plan zbawienia.
Bogate i głębokie nauczanie teologiczne zawarte w Księgach Kronik jest syntezą wiary narodu izraelskiego i pokazuje, jak wiara ta była przeżywana na przełomie IV i III w. przed Chr. Bóg w Księgach Kronik określany jest imieniem Elohim. Mieszka On w niebie, a na ziemi, w świątyni jerozolimskiej, obecne jest Jego imię. Bóg jest jedyny, poza Nim nie ma innych bogów, Jego wiedza obejmuje wszystko, On nad wszystkim panuje, dlatego aktywnie włącza się w wydarzenia dziejące się na ziemi. W swoim kontakcie z ludźmi posługuje się pośrednikami. Jest On Bogiem ojców, dochowującym obietnic, wiernym przymierzu i wspierającym Izraelitów w czasie ucisku. Jest sprawiedliwy i już tu, na ziemi, wynagradza za dobre postępowanie, a za złe karze. Kara jednak nie jest ostatnim słowem Boga, gdyż jest On Bogiem miłosierdzia. Jeżeli lud się upokorzy, będzie błagał o przebaczenie i powróci do Boga, wtedy On mu przebaczy.
W Księgach Kronik nie znajdziemy tak wyraźnych tekstów mesjańskich jak w pismach proroków czy psalmach. Autor skupia uwagę na osobach Dawida i Salomona, których przedstawia nie tyle jako władców politycznych czy przodków Mesjasza, lecz jako narzędzia, którymi Bóg posłużył się przy budowie świątyni i organizacji kultu w niej sprawowanego. Kładąc akcent na wieczne przymierze zawarte przez Boga z Dawidem i jego potomkami, podtrzymuje nadzieję trwałości dynastii Dawida oraz objawienia się Tego, który zapewni zbawienie ludowi Bożemu, to jest Chrystusa. Mesjanizm tych ksiąg jest więc dyskretny, ukryty, jednak zawsze obecny.