Plemię Beniamina

8¹Pierworodnym synem Beniamina był Bela, drugim – Aszbel, trzecim – Achrach,²czwartym – Nocha, a piątym – Rafa.

³Potomkami Beli byli: Addar, Gera, ojciec Ehuda, ⁴Abiszua, Naaman i Achoach, ⁵Gera, Szefufan i Churam.

⁶Oto potomkowie Ehuda, którzy przewodzili rodom mieszkających w Geba, przesiedlonym następnie do Manachat: ⁷Naaman, Achiasz i Gera, który ich przesiedlił, ojciec Uzzy i Achichuda. ⁸Kiedy Szacharaim odprawił żony Chuszim i Baarę, nowa żona urodziła mu w Moabie tych synów: ⁹Jobaba, Sibię, Meszę, Malkoma, ¹⁰Jeusa, Sakiasza i Mirmę. Byli oni przywódcami rodów. ¹¹Chuszim urodziła mu Abituba i Elpaala. ¹²Synami Elpaala byli: Eber, Miszam i Szemed. To on zbudował Ono, Lod z przysiółkami.

¹³Beria i Szema byli przywódcami rodów mieszkających w Ajjalonie. To oni wypędzili mieszkańców Gat. ¹⁴Achio, Szaszak, Jeremot, ¹⁵Zebadiasz, Arad, Eder, ¹⁶Mikael, Jeszpa i Jocha byli potomkami Berii. ¹⁷Zebadiasz, Meszullam, Chizki, Cheber, ¹⁸Jeszmeraj, Jezlia i Jobab byli potomkami Elpaala. ¹⁹Jakim, Zikri, Zabdi, ²⁰Elienaj, Silletaj, Eliel, ²¹Adajasz, Berajasz, Szimrat byli potomkami Szimeiego. ²²Jeszpan, Eber, Eliel, ²³Abdon, Zikri, Chanan, ²⁴Chananiasz, Elam, Antotiasz, ²⁵Jefdejasz i Peniel byli potomkami Szaszaka. ²⁶Szamszeraj, Szechariasz, Ataliasz, ²⁷Jaareszjasz, Eliasz i Zikri byli potomkami Jerochama. ²⁸Oni byli przywódcami rodów zgodnie ze spisami. Zamieszkali w Jerozolimie.

Ród Saula

²⁹W Gabaonie mieszkał ojciec Gabaona, założyciel miasta, wraz ze swą żoną o imieniu Maaka. ³⁰Jego pierworodnym synem był Abdon, a następni to: Sur, Kisz, Baal, Ner, Nadab, ³¹Gedor, Achio, Zeker i Miklot. ³²Miklotowi urodził się Szima. Oni również mieszkali w Jerozolimies ze swymi braćmi. ³³Ner był ojcem Kisza, a Kisz – Saula. Saul był ojcem Jonatana, Malkiszuy, Abinadaba i Eszbaala. ³⁴Synem Jonatana był Meribbaal, a synem Meribbaala – Mika. ³⁵Synami Miki byli: Piton, Melek, Tarea i Achaz. ³⁶Achaz był ojcem Joaddy, a Joadda – Alemeta, Azmaweta i Zimriego. Zimri zaś był ojcem Mosy. ³⁷Mosa był ojcem Binei. Binea – ojcem Rafajasza. Rafajasz – ojcem Eleasy. Eleasa zaś – ojcem Asela. ³⁸Asel miał sześciu synów, oto ich imiona: Azrikam, Bokru, Izmael, Szeariasz, Obadiasz i Chanan. Wszyscy oni byli synami Asela. ³⁹Synami jego brata Eszeka byli: pierworodny Ulam, a po nim Jeusz i Elifelet jako trzeci. ⁴⁰Synowie Ulama byli doskonałymi wojownikami i świetnymi łucznikami. Mieli wielu synów i wnuków – w sumie stu pięćdziesięciu. Wszyscy oni byli Beniaminitami.

Achrach – być może chodzi tu o Achirama (Lb 26,38).

Addar – zmienione imię Ard (Rdz 46,21; Lb 26,40); w licz-nych manuskryptach greckich Ared i Naaman wymienieni są wcześniej jako synowie Beli (Lb 26,40).

Geba – zob. 1Krn 6,45+.

Manachat – miasto na południu Palestyny, występujące już w listach z Tell el-Amarna (ok. 1370 r. przed Chr.).

Ono – miasto położone w pobliżu południowego krańca wyżyny Szaron, 12 km na południowy wschód od Jafy, utożsamiane z dzisiejszym Kefer Ana.

Lod – miasto położone ok. 20 km na południowy wschód od Joppe, w okresie hellenistycz-nym zwane Liddą.

Ajjalon – miejscowość położona w noszącej tę samą nazwę dolinie na pograniczu Filistei, 23 km na północny zachód od Jerozolimy.

Gat – zob. 1Krn 7,20+.

Szimei – prawdopodobnie chodzi o osobę, która w w. 13 nosi imię Szema. Trudno ustalić, który zapis tego imienia jest poprawny.

Jerocham – prawdopodobnie chodzi o osobę, która w w. 14 nosi imię Jeremot.

Trudno przypuszczać, aby wszyscy tu wymienieni mieszkali w Jerozolimie (w. 13). Być może jest to odzwierciedlenie sytuacji z okresu po przesiedleniu babilońskim.

Gabaon – dzisiejsze El-Dżib, miasto położone 12 km na północny zachód od Jerozolimy. Słynna sadzawka, o której mówi także Jeremiasz (Jr 41,12), jak i kanał doprowadzający do niej wodę ze źródła, istnieją do dziś.

PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.

MOAB, MOABICI - lud wywodzący się od Moaba, syna Lota (Rdz 19,30-33.37), zamieszkujący królestwo Moabu, którego terytorium obejmowało równinę położoną na południowy wschód od Morza Martwego. Granice Moabu wyznaczają rzeki: Arnon od północy i Zared od południa. Kraina ta ma charakter rozległego, dobrze nawodnionego płaskowyżu. Moabici byli ludem rolniczym. Zajmowali się uprawą zbóż i pasterstwem. Izraelici na jakiś czas podporządkowali sobie królestwo Moabu. Następnie stało się ono wasalem Asyrii. Kres politycznej historii Moabu położył prawdopodobnie w VI w. przed Chr. babiloński władca Nabuchodonozor.

PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.

Plemię Beniamina
Najwięcej uwagi w opisie plemion północnych autor poświęca Beniaminitom. Podana genealogia znacznie odbiega jednak od innych przekazów biblijnych, poświęconych temu plemieniu (Rdz 46,21; Lb 26,38-41). Autor wymienia tu tylko trzech synów Beniamina, w innym miejscu – pięciu (1Krn 8,1), a według Księgi Rodzaju było ich aż dziesięciu (Rdz 46,21).

Ród Saula
Kronikarz podaje rodowód Saula, aby pokazać, że ród Beniamina jest rodem królewskim. Nie przez przypadek rodzinę Saula, który był wielkim prześladowcą Dawida, wymienia na ostatnim miejscu wśród wszystkich izraelskich rodów. Jest to pewna prawidłowość Pierwszej Księgi Kronik, że wszystko to, co odnosi się do Dawida, autor sytuuje na pierwszym miejscu, a to, co dotyczy Saula – na ostatnim. Liczba potomków Saula różni się od liczby podanej w 1Sm 9,1, co jest wynikiem korzystania przez autorów z różnych źródeł.

Pierwsza i Druga Księga Kronik

Wprowadzenie

Okoliczności powstania

Pierwotnie Pierwsza i Druga Księga Kronik stanowiły jedno dzieło i nosiły tytuł Dibre Hajjamim, który można tłumaczyć jako ‘wydarzenia dni’, ‘roczniki’ czy ‘kroniki’. Dzieło to umieszczono na końcu żydowskiego zbioru Pism prawdopodobnie dlatego, że uważano je za powtórzenie opisu wydarzeń przedstawionych obszernie w Księgach Samuela i Księgach Królewskich. Podział dzieła kronikarskiego na dwie księgi wprowadzili tłumacze Septuaginty (LXX), którzy opatrzyli je tytułem Paralipomenon a, b, czyli ‘pierw-sza i druga księga rzeczy opuszczonych w księgach Samuela i Królewskich’. Tłumacze LXX zmienili także miejsce dzieła kronikarskiego w kanonie ST i umieścili je w zbiorze ksiąg historycznych, zaraz po Księgach Królewskich i przed Księgą Ezdrasza. Stosowany dziś tytuł Księgi Kronik pochodzi od św. Hieronima, który w dziele Prologus Galeatus po raz pierwszy nazwał je Kroniką całej historii Bożej (Chronicon totius divinae historiae).

Ponieważ początkowo Księgi Kronik stanowiły część jednego większego dzieła, obejmującego także Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza, w tradycji żydowskiej uważano, że autorem Ksiąg Kronik jest Ezdrasz. Pod koniec XIX w. upowszechniło się przekonanie, że Księgi Kronik oraz Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza napisał jeden, nieznany autor, zwany kronikarzem. Analizując jego dzieło, możemy powiedzieć, że autor był gorliwym Żydem, bardzo dobrze znającym historię Izraela, a także tradycję prorocką i mądrościową. Prawdopodobnie wywodził się z grona lewitów, o czym świadczy jego zainteresowanie świątynią i sprawowanym w niej kultem, który opisuje nadzwyczaj szczegółowo. Na jego lewickie pochodzenie wskazuje również obojętność, a czasem wręcz niechęć do środowiska kapłanów oraz przebijające się przez całe dzieło zainteresowanie śpiewem liturgicznym, co może świadczyć o tym, iż wywodził się on z kręgu lewitów zajmujących się śpiewem.

Kronikarz, komponując swoje dzieło, korzystał z wielu dokumentów. Do źródeł, o których pochodzeniu nic nie mówi, a które z pewnością wykorzystał, należą kanoniczne księgi: Rodzaju, Wyjścia, Liczb, Jozuego i Rut. Najważniejszymi dokumentami były dla niego księgi Samuela i Królewskie. W dziele kronikarskim nie brak również śladów biblijnej tradycji prorockiej (księgi: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela, Zachariasza i Aggeusza), a także nawiązań do Księgi Psalmów. Ważnym źródłem dla autora Ksiąg Kronik były także dzieła pozabiblijne, szczególnie historyczne. Kronikarz korzystał również z dokumentów sporządzanych na dworze królewskim, a także z tradycji ustnej przekazywanej przez Izraelitów, którzy powrócili z wygnania babilońskiego (538 r. przed Chr.). Autor Ksiąg Kronik nie był jednak niewolniczo przywiązany do dostępnych mu źródeł, lecz korzystając z nich w dość dowolny sposób, przedstawił własną wizję i interpretację dziejów, którą podporządkował omawianym przez siebie tematom teologicznym.

Jeśli przyjmiemy, że Księgi Kronik oraz Księgi Ezdrasza i Nehemiasza są dziełem jednego autora, to musiało ono powstać po ostatnich wydarzeniach opisanych w Księdze Nehemiasza, czyli po roku 400 przed Chr. Sposób przedstawiania tematów teologicznych, liczne arameizmy w języku oryginalnym i miejsce zajmowane w żydowskim kanonie ST sugerują, że dzieło kronikarskie powstało w późnym okresie powygnaniowym. Wcześniej jednak niż w 180 r. przed Chr., bo wówczas powstała Księga Syracydesa, która przedstawiając króla Dawida, jest wyraźnie zależna od Ksiąg Kronik (Syr 47,2-11). Księgę Kronik cytuje również historyk Eupolemos z Aleksandrii, który w 157 r. przed Chr. znał już jej grecki przekład. Ponieważ w dziele kronikarskim nie znajdujemy żadnej aluzji do Aleksandra Wielkiego (zm. w 323 r. przed. Chr), jego zasadnicze zręby prawdopodobnie powstały na przełomie IV i III w. przed Chr. Nie wyklucza to późniejszych redakcji lub uzupełnień, których dokonano nie później niż w pierwszej połowie II w. przed Chr.

Treść i teologia

Księgi Kronik przedstawiają bardzo długi okres historii zbawienia od jej początku do momentu przesiedlenia Izraelitów do Babilonii. Dzieło to ze względu na opisane w nim wydarzenia historyczne można podzielić na cztery zasadnicze części: 1) prehistoria dynastii Dawida (1Krn 1 – 9), czyli okres od stworzenia do czasów panowania pierwszego króla Izraela Saula; 2) czasy panowania króla Dawida (1Krn 10 – 29); 3) okres panowania króla Salomona (2Krn 1 – 9); 4) czasy rządów królów Judy, od Roboama do Sedecjasza, którego panowanie zakończyło się przesiedleniem babilońskim (2Krn 10 – 36).

Księgi Kronik są owocem pogłębionej refleksji lewity nad długim okresem historii zbawienia. Ich treść można określić jako lewicką interpretację okresu monarchii. Autor miał na uwadze cel praktyczny i duszpasterski: umocnienie wiary i nadziei narodu w czasie, gdy Izrael był jedną z perskich prowincji. Nauczał, że przesiedlenie babilońskie było karą, ale nie unicestwieniem obietnic i przymierza zawartego z Dawidem. Chociaż po okresie wygnania na tronie w Jerozolimie nie zasiadał już monarcha, pozostały jeszcze inne ważne filary społeczności: wspólnota ludu Bożego, Prawo, świątynia, legalny kult oraz jego szafarze. Były one gwarancją aktualności przymierza i obietnic oraz przekonania, że Bóg realizuje plan zbawienia.

Bogate i głębokie nauczanie teologiczne zawarte w Księgach Kronik jest syntezą wiary narodu izraelskiego i pokazuje, jak wiara ta była przeżywana na przełomie IV i III w. przed Chr. Bóg w Księgach Kronik określany jest imieniem Elohim. Mieszka On w niebie, a na ziemi, w świątyni jerozolimskiej, obecne jest Jego imię. Bóg jest jedyny, poza Nim nie ma innych bogów, Jego wiedza obejmuje wszystko, On nad wszystkim panuje, dlatego aktywnie włącza się w wydarzenia dziejące się na ziemi. W swoim kontakcie z ludźmi posługuje się pośrednikami. Jest On Bogiem ojców, dochowującym obietnic, wiernym przymierzu i wspierającym Izraelitów w czasie ucisku. Jest sprawiedliwy i już tu, na ziemi, wynagradza za dobre postępowanie, a za złe karze. Kara jednak nie jest ostatnim słowem Boga, gdyż jest On Bogiem miłosierdzia. Jeżeli lud się upokorzy, będzie błagał o przebaczenie i powróci do Boga, wtedy On mu przebaczy.

W Księgach Kronik nie znajdziemy tak wyraźnych tekstów mesjańskich jak w pismach proroków czy psalmach. Autor skupia uwagę na osobach Dawida i Salomona, których przedstawia nie tyle jako władców politycznych czy przodków Mesjasza, lecz jako narzędzia, którymi Bóg posłużył się przy budowie świątyni i organizacji kultu w niej sprawowanego. Kładąc akcent na wieczne przymierze zawarte przez Boga z Dawidem i jego potomkami, podtrzymuje nadzieję trwałości dynastii Dawida oraz objawienia się Tego, który zapewni zbawienie ludowi Bożemu, to jest Chrystusa. Mesjanizm tych ksiąg jest więc dyskretny, ukryty, jednak zawsze obecny.