101Roboam udał się do Sychem, ponieważ przybyli tam wszyscy Izraelici, aby ustanowić go królem. 2Jeroboam, syn Nebata, usłyszał o tym, kiedy przebywał w Egipcie, dokąd uciekł przed królem Salomonem. 3Posłano więc po niego. A gdy Jeroboam przybył, zwrócił się wraz z całym Izraelem do Roboama: 4 „Twój ojciec włożył na nas ciężkie jarzmo. Teraz ty ulżyj nam w ciężkiej pracy, do której zmuszał nas twój ojciec, i uczyń lżejszym jarzmo, które na nas nałożył, a będziemy ci służyć”. 5Roboam odparł: „Wróćcie do mnie za trzy dni”. Po tych słowach lud się oddalił.
6Król Roboam radził się starszych, którzy byli doradcami jego ojca Salomona, gdy jeszcze żył: „Jak, waszym zdaniem, mam odpowiedzieć ludowi?”. 7Oni doradzili mu tak: „Jeśli będziesz dla tego ludu łaskawy, okażesz mu życzliwość i będziesz rozmawiał z nim łagodnie, to przez całe życie będzie ci służył”. 8Roboam jednak odrzucił radę, której udzielili mu starsi, i zwrócił się do młodych ludzi, którzy razem z nim wzrastali i byli jego osobistymi doradcami. 9Zapytał ich: „Co waszym zdaniem mam odpowiedzieć temu ludowi, który skierował do mnie prośbę: «Zmniejsz ciężar, który nałożył na nas twój ojciec»?”. 10Młodzi ludzie, którzy razem z nim wzrastali, dali mu taką odpowiedź: „Temu ludowi, który zwrócił się do ciebie z prośbą: «Twój ojciec nałożył na nas ciężkie jarzmo, ty więc zdejmij z nas trochę tego ciężaru», powiesz tak: «Mój mały palec jest grubszy niż biodra mojego ojca! 11Mój ojciec włożył na was ciężkie jarzmo, a ja teraz jeszcze do niego dołożę. Mój ojciec karcił was biczami, a ja będę was smagał skorpionami»”.
12Trzeciego dnia przybył więc Jeroboam wraz z całym ludem do Roboama, zgodnie z rozkazem króla: „Przyjdźcie do mnie z powrotem za trzy dni”. 13Wtedy król Roboam odpowiedział z całą surowością, gdyż odrzucił radę, której mu udzielili starsi. 14Zgodnie z radą młodych doradców oświadczył: „Mój ojciec włożył na was ciężkie jarzmo, a ja jeszcze dołożę do niego. Mój ojciec karcił was biczami, a ja będę was smagał skorpionami”. 15Tak więc król nie wysłuchał ludu, gdyż to Bóg pokierował wydarzeniami, aby spełniło się słowo Pana skierowane do Jeroboama, syna Nebata, przez Achiasza z Szilo.16Ponieważ król ich nie wysłuchał, wszyscy Izraelici dali królowi taką odpowiedź:
„Czy mamy jakieś wspólne dziedzictwo z Dawidem?
Nie mamy przecież żadnej części u syna Jessego!.
Do swoich namiotów, Izraelu!
A ty, Dawidzie, pilnuj teraz swego domu!”. Tak więc wszyscy Izraelici rozeszli się do swoich namiotów. 17Roboam zaś panował tylko nad tymi Izraelitami, którzy mieszkali w miastach Judy.
18Gdy potem król Roboam wysłał Hadorama, stojącego na czele robotników pracujących przymusowo, Izraelici kamienowali go, aż umarł. Wtedy król Roboam w pośpiechu wsiadł na rydwan i uciekł do Jerozolimy. 19Tak oto Izrael zbuntował się przeciwko domowi Dawida i trwa to aż po dzień dzisiejszy.
Jeroboam – pierwszy król Królestwa Północnego, był Efratyjczykiem z Saredy. Zaczął budować swoją pozycję, gdy Salomon ustanowił go nadzorcą robót, do których zmuszani byli ludzie z plemion Efraima i Manassesa (1Krl 11,26-28). Z czasem stanął w opozycji do Salomona i zmuszony był uciekać do Egiptu. Po śmierci Salomona wrócił do Izraela (1Krl 11,40). Odegrał główną rolę w procesie, który doprowadził do odłączenia się plemion północnych.
cały Izrael – chodzi o dziesięć plemion, zamieszkujących północną część Izraela, które w przeciwieństwie do plemion południowych: Judy i Beniamina, nie uznawały Roboama jako króla całego Izraela.
ciężkie jarzmo – mówiąc o jarzmie nałożonym przez Salomona, lud miał na myśli przede wszystkim wysokie podatki i przymusowe roboty publiczne.
Rada przekazana przez starszych odzwierciedlała nadzieje ludu, który od nowego króla oczekiwał polepszenia warunków życia. Wyrażała ona tradycyjne przekonanie, że król nie powinien traktować swoich poddanych w sposób wyniosły, ale sprawując swój urząd, powinien służyć wspólnemu dobru (Pwt 17,20).
ciężar – dosł. jarzmo.
skorpiony – chodzi o rodzaj biczów, jakimi smagano ludzi zmuszanych do wykonywania robót publicznych. Bicze te, zakończone kawałkami ostrej miedzi, znacznie bardziej kaleczyły ciało niż tradycyjne bicze sporządzone z rzemieni.
Arogancka i pełna buty decyzja Roboama zapowiada ponurą rzeczywistość niesprawiedliwości społecznej, w wyniku której sytuacja Izraelitów coraz bardziej będzie przypominać tę, w jakiej znaleźli się ich przodkowie zmuszani do pracy w Egipcie (Wj 1 – 9).
Powołując się na wydarzenia opisane w Pierwszej Księdze Królewskiej, autor umieszcza tutaj swój komentarz, w którym minimalizuje rolę Roboama w rozpadzie królestwa Salomona, ponieważ według słów proroka Achiasza skierowanych do Jeroboama, rozpad ten zgodny był z wolą Boga (1Krl 11,29-31).
Powiedzenie to wyraża prawdopodobnie odrzucenie roszczeń dynastii Dawida do władzy nad całym Izraelem.
SYCHEM - starożytne miasto leżące ok. na północ od Jerozolimy. W XIX w. przed Chr. miało już fortyfikację i kompleks pałacowo-świątynny, które w ciągu wieków były przebudowywane i odnawiane. Przez Sychem przebiegał ważny szlak handlowy. Tam zatrzymał się Abraham, gdy przybył z Charanu (Rdz 12,6). W pobliżu Sychem został pochowany Jakub (Rdz 49,29nn). Po podboju Kanaanu przez Izraelitów Sychem stało się dla nich ważnym ośrodkiem religijnym. W X w. przed Chr. miasto przez jakiś czas było stolicą Królestwa Północnego (1Krl 12,25). W 722 r. przed Chr. Asyryjczycy zaatakowali Królestwo Północne i zniszczyli Sychem. Ok. 350 r. przed Chr. miasto odbudowano i stało się ono głównym ośrodkiem Samarii. W niedalekiej odległości od niego, na górze Garizim, znajdowała się świątynia i centrum kultu Samarytan. W 107 r. przed Chr. prawdopodobnie Jan Hirkan zniszczył Sychem, którego już nigdy nie odbudowano.
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
IZRAEL (hebr. Israel - ‘ten który walczył z Bogiem’) - imię nadane przez Boga patriarsze Jakubowi (Rdz 32,29), które stało się później określeniem dwunastu plemion jego potomków, a z czasem zaczęło funkcjonować jako określenie całego narodu (Joz 24). Najstarsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu datowana jest na ok. 1230 r. przed Chr. i pochodzi z hymnu napisanego na cześć egipskiego faraona Merenptaha. Plemiona izraelskie były mocno ze sobą powiązane więzami krwi i licznymi traktatami. Jednolitą i zjednoczoną organizacją państwową, istniejącą pod nazwą Izrael, stały się w latach panowania króla Dawida. Po śmierci króla Salomona, w 922 r. przed Chr., nastąpił rozłam na Królestwo Północne (Izrael) i Królestwo Południowe (Juda). Autorzy biblijni mianem Izrael określają dziesięć plemion Królestwa Północnego. Pozostałe dwa plemiona południowe nazywają Judą. W tekstach pisanych po przesiedleniu babilońskim (586 r. przed Chr.) termin Izrael przyjmuje różne znaczenia. Może oznaczać osobę patriarchy Jakuba lub pochodzący od niego naród, zjednoczone królestwo, Królestwo Północne oraz Królestwo Południowe. W NT słowem Izrael określa się naród żydowski (np. Rz 11,26; 2Kor 3,12), a czasem Kościół Boży (np. Ga 6,16). Zob.
JUDA.
JUDA - termin posiadający w Piśmie Świętym wiele znaczeń. Może oznaczać region w Palestynie (np. Ps 60,9), nazwę jednego z plemion izraelskich, które wzięło swoją nazwę od Judy, czwartego syna patriarchy Jakuba (np. Rdz 29,35), a także terytorium powstałe po śmierci Salomona i rozpadzie monarchii izraelskiej na dwa królestwa (1Krl 14,21.29; 15,1.7; Jr 1,2). Przy podziale ziemi Kanaan pomiędzy plemi ona, które powróciły z niewoli egipskiej, plemieniu Judy przypadły znaczne obszary na południu Palestyny ( Joz 15) z głównymi ośrodkami w Hebronie i Betlejem. Pozycja plemienia Judy znacznie wzrosła, kiedy wywodzący się z niego król Dawid zjednoczył plemiona izraelskie i przeniósł stolicę do Jerozolimy. Po odłączeniu się dziesięciu plemion północnych, przy plemieniu Judy pozostało jedynie plemię Beniamina. W ten sposób powstało Królestwo Południowe. Po powrocie z wygnania babilońskiego Juda, a szczególnie Jerozolima, w której znajdowała się świątynia, stała się miejscem powrotu wygnańców. Według zapowiedzi prorockich ST w Judzie miał się narodzić przyszły Mesjasz. Autorzy NT widzą spełnienie tych obietnic w Jezusie, którego nazywają lwem z plemienia Judy i synem Dawida (np. Mt 1,2n.16; Hbr 7,14; Ap 5,5). Zob.
IZRAEL.
JEROZOLIMA, JERUZALEM - starożytne miasto położone w górach Judei (ok. n.p.m.), na wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego. Pierwsze ślady osadnictwa datowane są tam na ok. 3200 r. przed Chr. Wielkiego znaczenia miasto nabrało po zdobyciu go przez Dawida w X w. przed Chr., który uczynił z niego stolicę zjednoczonego i rosnącego w siłę Izraela (2Sm 5,6). Po sprowadzeniu tam Arki Przymierza i wybudowaniu przez Salomona okazałej świątyni na górze Moria (1Krl 6) Jerozolima stała się centrum życia religijnego całego narodu. W 586 r. przed Chr. król babiloński Nabuchodonozor zburzył miasto, a ludność deportował do Babilonii. Po powrocie z wygnania Żydzi odbudowali świątynię, a miasto odzyskało swoje dawne znaczenie. W 63 r. przed Chr. Jerozolima dostała się pod panowanie Rzymian. Po nieudanym powstaniu żydowskim w 70 r. po Chr. została zniszczona, a jej świątynia doszczętnie spłonęła. Jerozolima jest centralnym miejscem historii zbawienia, gdyż tam właśnie miały miejsce najważniejsze wydarzenia zbawcze dokonane przez Jezusa: Jego nauczanie, Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie. Tam też swój początek wzięła wspólnota Kościoła. Już ST zapowiada Nowe Jeruzalem (Iz 2,2; Mi 4,1-3), miejsce, w którym na końcu czasów Bóg zamieszka wraz ze wszystkimi narodami. Nowa Jerozolima będzie miejscem ostatecznego zjednoczenia zbawionej przez Chrystusa ludzkości ( Ap 21). Pojawiający się w księgach NT termin Jeruzalem (np. Mt 23,37; Łk 2,25; Dz 1,8; Rz 15,19; 1Kor 16,3; Ga 4,25; Hbr 12,22; Ap 3,12) jest archaiczną formą nazwy Jerozolima stosowaną w Septuagincie (greckim przekładzie ksiąg ST). W niniejszym przekładzie zachowano rozróżnienie występujące w oryginale. Zob.
SYJON.
Panowanie Roboama
W tym miejscu rozpoczyna się opis okresu panowania królów Judy, od chwili powstania dwóch odrębnych królestw aż do edyktu Cyrusa (539 r. przed Chr.), który pozwolił Izraelitom przesiedlonym do Babilonii na powrót do ojczyzny. Kronikarz opisuje dzieje dziewiętnastu królów Judy wywodzących się z dynastii Dawida i zupełnie pomija władców Królestwa Północnego. Jeżeli już wspomina Królestwo Północne, to nie szczędzi mu krytyki, zarzucając brak wierności Bogu i ustanowionej przez Niego dynastii panującej na południu. Rozłam, do którego doszło, był schizmą polityczno‑religijną, ponieważ powstały dwie odrębne struktury państwowe i dwa ośrodki kultu. Stało się tak, ponieważ Jeroboam zerwał więź ze świątynią jerozolimską, wybudował sanktuaria w Betel i Dan, a także ustanowił kapłanów spośród Izraelitów niebędących lewitami (1Krl 12,25 – 13,10). Bezpośrednią przyczyną podziału królestwa Salomona było odrzucenie przez Roboama żądań postawionych przez dziesięć plemion zamieszkujących północną część Izraela, które domagały się zmniejszenia podatków i ograniczenia skali robót publicznych, do których zmuszali ich urzędnicy Salomona. Decyzja Roboama spotkała się z oporem plemion północnych, które nie uznały jego władzy królewskiej. W ten sposób podział królestwa stał się faktem. Roboam powziął jeszcze zamiar podjęcia próby narzucenia swojej władzy siłą, ale przekonany przez proroka, że to, co się wydarzyło, jest wolą Boga, zrezygnował z tego planu i zadowolił się panowaniem nad Judą i Beniaminem.
Pierwsza i Druga Księga Samuela
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
W Biblii hebrajskiej Pierwsza i Druga Księga Samuela stanowiły jedno dzieło. Ich podział wywodzi się od Septuaginty (LXX). Tłumacze greccy połączyli te księgi z Pierwszą i Drugą Księgą Królewską, nadając czteroczęściowemu dziełu wspólny tytuł Księgi Królestw, za czym poszła też Wulgata. Hebrajski tytuł Księgi Samuela ma uzasadnienie w starożytnym przekonaniu, że autorem dzieła był Samuel, ostatni sędzia w Izraelu. Jednakże Samuel, który jest bohaterem zaledwie pierwszej części dzieła, nie może być jego autorem i dlatego autorstwo przypisuje się anonimowemu historykowi i teologowi, którego umownie nazwano Deuteronomistą. Wiele wskazuje na to, że ów anonimowy autor pod koniec VII w. lub na początku VI w. przed Chr. skomponował tzw. historię deuteronomistyczną obejmującą: Księgę Jozuego, Księgę Sędziów, Pierwszą i Drugą Księgę Samuela i Pierwszą i Drugą Księgę Królewską.
Autor Ksiąg Samuela w swojej kompozycji połączył różne źródła. Do historii rodziny Helego (1Sm 1 – 3) posłużyły mu kapłańskie tradycje sanktuarium w Szilo. Dzieje Arki Przymierza (1Sm 4 – 7) pochodzą z odrębnego źródła związanego z tradycją kultyczną. Wspomnienia o Samuelu mogły zostać stworzone i być przekazywane w ustnej tradycji w kręgach prorockich. Nie ma wątpliwości, że dzieje Saula i Dawida opierają się na licznych źródłach pisanych. Autor miał do dyspozycji przynajmniej dwa cykle opowiadań o Saulu i historię dotyczącą rodziny Dawida. Nie wiemy, kiedy poszczególne wątki historii zostały ze sobą powiązane i kiedy utrwalono je na piśmie. W różnych źródłach i tradycjach autor znajdował nie tylko pierwotne informacje o faktach, ale także zapis wielowiekowej refleksji nad nimi.
Tekst hebrajski Ksiąg Samuela jest bardzo źle zachowany, a wersja Septuaginty (LXX) przekazuje tekst znacznie różniący się od hebrajskiego. Wersja ta znajduje potwierdzenie we fragmentach hebrajskich odkrytych w XX w. w Qumran, co dowodzi, że w III-II w. przed Chr. istniały różne wersje tekstu hebrajskiego tych ksiąg. Proces redakcji dzieła był więc długi i trwał niemal do końca epoki Starego Testamentu.
Treść i teologia
Księgi Samuela opowiadają dzieje Izraela od momentu ustanowienia monarchii aż do końca panowania króla Dawida. Opis wydarzeń nie ma charakteru systematycznego wykładu, lecz stanowi raczej serię połączonych ze sobą historii i epizodów, odnoszących się do postaci Samuela, Saula i Dawida. Autor stworzył zwartą kompozycję literacką, której bieg wyznaczają trzej następujący po sobie przywódcy oraz nieustanne działanie Boga, który troszczy się o swój lud i kieruje nim poprzez specjalnie wybranych ludzi. Namaszczenie Saula na króla (1Sm 9) dało początek instytucji monarchii w Izraelu. Panowanie Saula, z powodu jego niewierności Bogu, było krótkie. Na nowego władcę namaszczony został Dawid (1Sm 16). Tak rozwijającą się historię możemy zatem podzielić na siedem części: 1) powołanie Samuela (1Sm 1 – 3); 2) dzieje Arki Przymierza (1Sm 4 – 7); 3) Saul, pierwszy król Izraela (1Sm 8 – 15); 4) Saul i Dawid (1Sm16 – 31); 5) walka o królestwo (2Sm 1 – 8); 6) Dawid królem Izraela (2Sm 9 – 20); 7) dodatki (2Sm 21 – 24).
Pierwszą i Drugą Księgę Samuela można nazwać historią o ustanowieniu monarchii w Izraelu. Jej początkiem było namaszczenie Saula, natomiast swój definitywny kształt otrzymała za panowania Dawida. Izrael, w porównaniu z narodami ościennymi, dość późno przyjął strukturę państwa monarchicznego. Po zdobyciu Kanaanu na równinie nadmorskiej osiedlili się Filistyni, którzy stali się dla Izraela wielkim zagrożeniem. W tej sytuacji zaistniała potrzeba silnej, centralnej władzy. Przeciwko Filistynom wystąpił najpierw Saul, a jego dzieło poprowadził dalej Dawid, który ostatecznie złamał ich potęgę i objął władzę nad plemionami południa i północy Izraela. Ustanowienie jednej dla całego Izraela stolicy politycznej i religijnej w Jerozolimie oraz rozciągnięcie kontroli nad narodami zajordańskimi czy aramejskimi południowej Syrii, przyniosło królestwu bezpieczeństwo, pokój i dobrobyt. Jednakże wybuchające już za życia Dawida bunty wewnętrzne ujawniały dawne antagonizmy między północą a południem i zapowiadały schizmę, która nastąpiła po śmierci Salomona.
Hebrajczycy, zaliczając Księgi Samuela do części kanonu zwanej „prorocy wcześniejsi”, wskazywali na religijny charakter przedstawionej tu historii. Przy wyborze Saula z całą ostrością postawiono problem, czy królem Izraela ma być Bóg, czy człowiek. Ustanowiony przez namaszczenie król miał panować nad Izraelem jako pełnomocnik Jahwe. Saul nie sprostał temu ideałowi i został odrzucony. Ucieleśnieniem tej idei stał się natomiast Dawid (1Sm 13,13n).
W centrum historii Dawida stoi Boża obietnica zawarta w proroctwie Natana (2Sm 7,10-16). Kierując się szczególną miłością do narodu, Bóg oznajmia łaskawe i bezwarunkowe związanie się z rodem Dawida. Ustanawia między sobą a potomkami Dawida więź na wzór tej, jaka łączy ojca i syna: „Ja będę mu Ojcem, a on będzie Mi synem”. Obietnicy Bożej nie zniweczy nawet ewentualna niewierność potomków Dawida. W taki sposób Dawid interpretuje obietnicę w swojej modlitwie dziękczynnej (2Sm 7,18-29), a zwłaszcza w tzw. „ostatnich słowach”, gdzie Boże obietnice wyraźnie nazywa się wiecznym przymierzem (2Sm 23,5). Dlatego proroctwo Natana stanowi teologiczny punkt kulminacyjny Ksiąg Samuela i najważniejszy tekst dla całego mesjanizmu królewskiego. Dzięki otrzymanej obietnicy Dawid stał się postacią kluczową w rozwoju myśli mesjańskiej ST. Późniejsi prorocy, szczególnie w najtrudniejszych momentach historii Izraela, często odwoływali się do obrazu „gałązki Jessego” (Iz 11,1), która była zapowiedzią nowego króla, mesjasza. Temat potomka Dawida, którym jest oczekiwany mesjasz, powraca także w NT. Potomkiem, do którego została skierowana obietnica dana Dawidowi, jest Jezus z Nazaretu, Syn Dawida (np. Mt 9,27), Syn Abrahama (Mt 1,1), oczekiwany Chrystus (np. Mt 16,16; Mk 8,29; J 20,31), który jest zarazem Synem Bożym (np. Mt 3,17; 17,5; Mk 3,11; Łk 3,22; J 1,34).
Ta ciągle aktualna historia uczy, że nie ma ani „świeckiej” historii, ani społeczeństwa laickiego, gdyż wszystko, co się rozgrywa na ziemi i między ludźmi, dzieje się przed Obliczem Pańskim (1Sm 10,25), tzn. w obecności Boga. Bóg pozwala ludziom działać jako istotom rozumnym i wolnym. Nie żyją oni w izolacji, lecz w określonej strukturze społecznej: są tu mężczyźni i kobiety, panujący i poddani, politycy i żołnierze, bogaci i biedni, obywatele i niewolnicy. W każdej z tych grup są ludzie prawi i chciwi, wielkoduszni i aroganccy, otwarci i podstępni. I choć wyraźny osąd moralny poszczególnych czynów czy osób pojawia się w Księgach Samuela rzadko, to domyślnie jest on zawsze obecny. Bóg wkracza w losy każdego człowieka i pomimo ludzkich grzechów oraz słabości ustanawia swoje królestwo, czyli panowanie.
W tym miejscu rozpoczyna się opis okresu panowania królów Judy, od chwili powstania dwóch odrębnych królestw aż do edyktu Cyrusa (539 r. przed Chr.), który pozwolił Izraelitom przesiedlonym do Babilonii na powrót do ojczyzny. Kronikarz opisuje dzieje dziewiętnastu królów Judy wywodzących się z dynastii Dawida i zupełnie pomija władców Królestwa Północnego. Jeżeli już wspomina Królestwo Północne, to nie szczędzi mu krytyki, zarzucając brak wierności Bogu i ustanowionej przez Niego dynastii panującej na południu. Rozłam, do którego doszło, był schizmą polityczno‑religijną, ponieważ powstały dwie odrębne struktury państwowe i dwa ośrodki kultu. Stało się tak, ponieważ Jeroboam zerwał więź ze świątynią jerozolimską, wybudował sanktuaria w Betel i Dan, a także ustanowił kapłanów spośród Izraelitów niebędących lewitami (1Krl 12,25 – 13,10). Bezpośrednią przyczyną podziału królestwa Salomona było odrzucenie przez Roboama żądań postawionych przez dziesięć plemion zamieszkujących północną część Izraela, które domagały się zmniejszenia podatków i ograniczenia skali robót publicznych, do których zmuszali ich urzędnicy Salomona. Decyzja Roboama spotkała się z oporem plemion północnych, które nie uznały jego władzy królewskiej. W ten sposób podział królestwa stał się faktem. Roboam powziął jeszcze zamiar podjęcia próby narzucenia swojej władzy siłą, ale przekonany przez proroka, że to, co się wydarzyło, jest wolą Boga, zrezygnował z tego planu i zadowolił się panowaniem nad Judą i Beniaminem.