201Bywa nagana, ale nie w porę, wtedy milczy ten, kto jest mądry.
2Lepiej upomnieć, niż się gniewać.
3Kto przyznaje się do winy, uchroni się od szkody.
4Jak eunuch, który pragnie zgwałcić dziewicę,
tak ten, kto siłą wprowadza sprawiedliwość.
5Ten kto milczy, jest uznawany za mądrego,
a kto dużo mówi, jest znienawidzony.
6Jeden milczy, bo nie zna odpowiedzi,
inny milczy, gdyż czeka na stosowną chwilę.
7Człowiek rozsądny milczy do pewnego czasu,
gaduła i głupiec nie liczą się z czasem.
8Kto mnoży słowa, wzbudzi odrazę,
a zuchwalec zostanie znienawidzony.
9Bywa, że pomyślność wynika z nieszczęścia człowieka,
a rzecz znaleziona przynosi szkodę.
10Czasem ofiarowujesz dar, lecz nie masz z tego korzyści,
ale bywa podarunek, który ci się zwróci dwukrotnie.
11Czasem z powodu sławy doznaje się poniżenia,
a bywa i tak, że po upokorzeniu ktoś podnosi głowę.
12Ktoś za niewiele kupuje dużo,
inny przepłaca siedmiokrotnie.
13Mądry daje się lubić dzięki niewielkim rzeczom,
lecz uprzejmości głupich będą odrzucone.
14Dar nierozumnego nie przyniesie ci korzyści,
u wszystkich będzie wypatrywał odwzajemnienia daru.
15Dając niewiele, robi mnóstwo wymówek,
otwiera swe usta jak herold.
Dzisiaj pożycza, a jutro domaga się zwrotu;
taki człowiek jest nienawidzony.
16Głupi mówi: „Nie mam przyjaciela,
nie ma wdzięczności za moje podarunki,
a ci, którzy jedzą mój chleb, mają złośliwe języki”.
17Jakże często naśmiewają się z niego,
bo nie zatrzymuje tego, co słusznie mieć powinien,
a nie jest mu obojętne to, czego mieć nie musi.
18Lepiej potknąć się o coś leżącego na ziemi niż z powodu języka,
dlatego upadek przewrotnych rychło nastąpi.
19Wypowiedzi przykrego człowieka w niestosownym czasie
będą ciągle na ustach ludzi niewychowanych.
20Przysłowie płynące z ust głupiego jest bez wartości,
bo nie mówi go w odpowiednim czasie.
21Bywa, że ktoś nie grzeszy, bo cierpi niedostatek,
i podczas odpoczynku nie ma wyrzutów.
22Bywa, że z powodu wstydu doprowadza się do zguby,
zatraca się na widok nierozumnego.
23Bywa taki, który ze wstydu obiecuje przyjacielowi
i czyni go sobie wrogiem bez powodu.
24Przykrą skazą w człowieku jest kłamstwo,
w ustach niewychowanych jest ono nieustannie.
25Lepszy złodziej niż ten, który kłamie bez przerwy,
dziedzictwem obydwu jest zatracenie.
26Nawyk kłamstwa hańbi człowieka,
a wstyd zawsze z nim pozostanie.
27Mądremu powodzi się dzięki jego słowom,
a roztropny człowiek podoba się władcom.
28Kto uprawia ziemię, wznosi kopiec z jej plonów,
kto się podoba władcom, znajduje usprawiedliwienie.
29Uczty i dary zaślepiają mędrca,
powstrzymują naganę jak kaganiec na ustach.
30Mądrość ukrywana i skarb schowany –
jaka korzyść z obydwu?
31Więcej wart człowiek ukrywający swoją głupotę,
niż ten, który ukrywa mądrość.
32Lepsza jest wytrwała cierpliwość w szukaniu Prawa,
niż bezład i nieporządek w życiu.
Wartość mowy i milczenia zależy od duchowego poziomu człowieka i od okoliczności, w jakich się wypowiada. Zarówno mowa, jak i milczenie mogą mieć dobre i złe strony, dlatego należy ich używać roztropnie i z umiarem, zawsze uwzględniając okoliczności (ww. 1-8). Mowa i milczenie mają ważne znaczenie w życiu człowieka, które zależy także od wielu nieprzewidzianych zdarzeń. Kto więc nie potrafi mówić mądrze, ten więcej osiąga milczeniem (ww. 9-17). Mowa człowieka nierozważnego i złego zdradza wady jego osobowości i naraża go na zniesławienie (ww. 18-26).