31¹Czuwanie nad bogactwem wyniszcza ciało, niepokój o nie oddala sen.

²Niepokój bezsenności zakłóca odpoczynek,

odpędza sen jak ciężka choroba.

³Bogacz się trudzi, aby gromadzić dobra,

odpoczywa, by się nasycić przyjemnościami.

⁴Biedak się trudzi, żyjąc w niedostatku,

odpoczywając, popada w nędzę.

⁵Kto kocha złoto, nie będzie usprawiedliwiony,

zgubią go pieniądze, za którymi gonił.

⁶Złoto doprowadziło wielu do ruiny,

stali się oni świadkami własnego bankructwa.

⁷Złoto jest zasadzką dla tych, którzy się nim zachwycają,

przez nie ginie każdy nierozumny.

⁸Szczęśliwy człowiek, który jest bez winy

i który się nie uganiał za złotem.

⁹Kim on jest, byśmy mogli go pochwalić?

Dokonał wielkiej rzeczy w swoim narodzie.

¹⁰Kto przeszedł taką próbę i został uznany za doskonałego,

ten ma się czym pochwalić.

Bo mógł zgrzeszyć, ale nie upadł,

mógł popełnić zło, ale tego nie uczynił.

¹¹Przez to utrwalił swoje dobra,

a zgromadzenie będzie wychwalać jego dobre czyny.

¹²Gdy siadasz przy suto zastawionym stole,

nie otwieraj nad nim swojego gardła,

nie mów też: „Jak dużo jest na nim!”.

¹³Pamiętaj, że złe jest oko zachłanne.

Czy zostało stworzone coś gorszego niż oko?

Ono bowiem musi płakać nad wszystkim.

¹⁴Nie wyciągaj ręki tam, gdzie ono spojrzy,

i opanuj się nad półmiskiem.

¹⁵Staraj się poznać pragnienia bliźniego

i zastanawiaj się nad każdą czynnością.

¹⁶Jedz jak człowiek to, co zostało ci podane,

nie bądź żarłoczny, a nie będziesz znienawidzony.

¹⁷Zakończ jeść pierwszy, będzie to znak ogłady,

nie bądź łakomy, abyś się nie potknął.

¹⁸Gdy jesteś wśród biesiadników,

nie wyciągaj pierwszy ręki.

¹⁹Człowiekowi wychowanemu wystarczy niewiele

i przy stole nie wzdycha.

²⁰Ma zdrowy sen, jeśli się nie przejadł,

wstaje wcześnie i jest pełen życia.

Kolki, bezsenność i mdłości,

bóle wnętrzności są utrapieniem żarłoka.

²¹Jeśli jesteś przymuszony do jedzenia,

idź zwymiotować, a odczujesz ulgę.

²²Posłuchaj mnie, synu, i mnie nie lekceważ,

na końcu docenisz moje słowa:

Bądź przezorny w całym swym postępowaniu,

a nie spotka cię żadna choroba.

²³Chwali się tego, kto urządza wystawne uczty,

a świadectwo jego hojności jest prawdziwe.

²⁴Miasto szemrze o tym, kto skąpi chleba,

i wierne jest świadectwo jego skąpstwa.

²⁵Nie udawaj bohatera przy piciu wina,

bo wino zgubiło wielu.

²⁶Piec sprawdza metal podczas hartowania,

a wino – serca pyszałków podczas kłótni.

²⁷Wino jest pożyteczne dla ludzi,

jeżeli pije się je w sposób umiarkowany.

Cóż to za życie, gdy brakuje wina,

od początku zostało ono stworzone dla radości.

²⁸Radość serca i wesołość

daje picie wina w czasie odpowiednim.

²⁹ Po nadużyciu wina duch gorzknieje,

człowiek staje się agresywny i kłótliwy.

³⁰Pijaństwo pomnaża złość głupca aż do upadku,

pomniejsza siły i ran mu przysparza.

³¹Nie karć bliźniego, gdy z nim pijesz,

nie znieważaj go, gdy jest wesoły,

nie zwracaj się do niego obelżywym słowem,

nie zasmucaj go w obecności innych.