91Nie ciesz się, Izraelu, nie raduj się jak inne narody!

Ponieważ cudzołożyłeś wobec swojego Boga.

Ukochałeś zapłatę na wszystkich klepiskach zbożowych.

2Klepisko i tłocznia nie będą ich żywiły,

a młodego wina zabraknie.

3Nie pozostaną w domu Pana.

Efraim powróci do Egiptu,

a w Asyrii jeść będą pokarmy nieczyste.

4Nie będą Mu składali ofiar,

nie będą Mu składali ofiar całopalnych.

Ich chleb będzie chlebem żałoby:

każdy, kto go spożyje, stanie się nieczysty.

Ich chleb będzie tylko dla nich,

nie znajdzie się w domu Pana.

5Cóż uczynicie w dzień świąteczny

i w uroczysty dzień Pana?

6Bo oto muszą iść do Asyrii.

Egipt ich zbierze, a Memfis pogrzebie.

Ich srebrne kosztowności pokryje oset,

a ich namioty porosną cierniami”.

Prześladowanie proroka

7Nadchodzą dni nawiedzenia,

nadchodzą dni zapłaty.

Niech Izrael je pozna!

„Głupcem jest prorok,

szaleńcem człowiek natchniony”.

Tak jest z powodu twojej wielkiej winy i wielkiej przewrotności.

8Efraim czyha przy namiocie proroka.

Zastawiono sidła na wszystkich jego drogach

i pułapkę w domu jego Boga.

9Pogrążyli się w nieprawości

jak niegdyś w Gibea.

On pamięta ich winy

i ukarze ich grzechy.

Dawne i obecne wiarołomstwa Izraela
Dotkliwość kary Bożej

10„Znalazłem Izraela

jak winne grona na pustyni.

Patrzyłem na waszych ojców

jak na wczesną figę na wierzchołku drzewa.

A oni przyszli do Baal-Peor i okryli się hańbą,

stali się wstrętni jak to, co ukochali.

11Jak ptak uleci chwała Efraima.

Nie będzie urodzin, ciąży ani poczęcia.

12Nawet jeśli wychowają swoich synów,

zostaną ich pozbawieni, zanim ci dorosną.

Biada także im samym, kiedy się od nich odwrócę.

13Efraim – jak widzę –

czyni swoich synów zwierzyną łowną.

Efraim wyda swoich synów na rzeź.

14«Daj im Panie , co masz dać;

daj im bezpłodne łono i wyschnięte piersi».

15Wszelkie ich zło okazało się w Gilgal,

tam ich znienawidziłem.

Z powodu ich złych uczynków

wypędzę ich z mojego domu.

Nie będę ich już kochał!

Wszyscy ich książęta są buntownikami.

16Efraim jest powalony,

wyschły jego korzenie.

Nie wydadzą więcej owocu,

a nawet gdyby wydali, sprawię,

że umrze wyczekiwany owoc ich łona”.

17Mój Bóg ich odrzuci,

ponieważ Go nie słuchali.

Będą się błąkać wśród narodów.


Chodzi o święto dziękczynienia za udane zbiory. Miejscem świątecznego zgromadzenia, podczas którego ucztowano i tańczono, często było klepisko (Krl 22,10). Łaskę urodzaju Izraelici przypisywali jednak nie Bogu, lecz pogańskiemu Baalowi, co Ozeasz opisuje w kategoriach niewierności małżeńskiej. W miejscach, gdzie odbywały się święta związane ze zbiorami, często przebywały nierządnice kultowe. Stąd Izrael zostaje ukazany jako nierządnica wśród zboża, oddająca się bóstwom, którym przypisywała pomyślne żniwa.


chleb żałoby – symbol przyszłego losu Izraelitów na wygnaniu: smutek i stan nieczystości. Kontakt z ciałem zmarłego sprowadzał nieczystość rytualną na ludzi, dom i wszystko, co się w nim znajdowało, także na żywność (Lb 19,11; Ag 2,13). Skażonych pokarmów nie wolno było składać Bogu w ofierze.


Memfis – niegdyś stolica Dolnego Egiptu, położona ok. 21 km na południe od dzisiejszego Kairu. Wspomnienie dawnej niewoli w Egipcie jest obrazem zbliżającego się wygnania Izraelitów do Asyrii.


Opinia wrogów proroka, którzy usiłują go zdyskredytować (Am 7,10). Człowieka natchnionego przez Ducha Bożego często utożsamiano z człowiekiem obłąkanym (np. 2Krl 9,4.11).


Efraim – zob. Oz 4,17+.


dom jego Boga – wyrażenie użyte w sensie szerszym, na oznaczenie całego królestwa Izraela.


Gibea – zob. Oz 5,8+.


Metafora winogron znalezionych na pustyni symbolizuje fakt nieoczekiwanej przyjemności i radości. Na suchych terenach Negebu uprawiano karłowate krzewy winorośli, które rodziły bardzo słodkie owoce. Chętnie spożywano także wcześnie dojrzewające słodkie figi. Bóg przypomina, jak wielką miłością darzył Izraela i z jakim upodobaniem ku niemu się zwracał podczas jego wędrówki przez pustynię.


Baal-Peor – bóstwo moabickie oraz miejscowość w Moabie, gdzie Izraelici, jeszcze przed wejściem do Kanaanu, dopuścili się bałwochwalstwa: uprawiali nierząd z pogankami i oddawali cześć ich bożkom (Lb 25,1-5).


Efraim – zob. Oz 4,17+.


wydać... synów na rzeź – prawdopodobnie chodzi o kult Baala, w czasie którego bożkom składano dzieci w ofierze (Pwt 12,31; 2Krl 17,17). Zapowiadana kara, którą Izraelici odbiorą z ręki najeźdźcy (Asyrii), będzie polegała także na rzezi ludności.


Gilgal – zob. Oz 4,15+.


CZYSTOŚĆ, CZYSTY - biblijne pojęcie określające stan, który pozwala człowiekowi nawiązać kontakt z Bogiem (np. Rdz 35,2n; Joz 3,5; Jk 4,8). W kulturach Bliskiego Wschodu powszechnie stosowano różne praktyki mające na celu uzyskanie rytualnej czystości. Wśród Izraelitów również istniało przekonanie, że świętość Boga domaga się, aby człowiek, który pragnie nawiązać z Nim kontakt, był wolny od wszystkiego, co mogło go uczynić nieczystym. Nieczystość człowieka, według ówczesnej wiedzy, mogła być spowodowana np. przez kontakt ze zmarłym (np. Kpł 21,1n) lub przez kontakt z przedmiotami albo zwierzętami, które zawierały w sobie niebezpieczne siły (np. Kpł 11). Mogła też być związana z pewnymi stanami człowieka (np. menstruacją u kobiet, polucją u mężczyzn, chorobami itp.). Za nieczyste uważano również terytoria zajmowane przez pogan, dlatego łupy tam zdobyte były obłożone klątwą i najczęściej je niszczono (np. Joz 6,18.21; 7,1; 8,26n). Czystość rytualna pozwalała Izraelitom uczestniczyć w kulcie i w życiu społecznym. W stosowaniu przepisów odnoszących się do czystości, Izraelici popadali często w formalizm religijny, któremu ostro sprzeciwiali się prorocy ST. Według ich nauczania (np. Iz 10,1-17; Oz 6,6; Am 5,21-25) praktyki oczyszczające nie mogą ograniczać się do odprawiania zewnętrznych rytuałów, lecz powinny prowadzić do posłuszeństwa Bożym przykazaniom, czego wyrazem jest pełnienie uczynków miłosierdzia, p obożność i sprawiedliwość. Myśl proroków została podjęta i rozwinięta w NT. Według Jezusa, jedynie czystość moralna ma wartość religijną (np. Mk 7,1-23). Zob.

KLĄTWA,

POŚWIĘCENIE.

IZRAEL (hebr. Israel - ‘ten który walczył z Bogiem’) - imię nadane przez Boga patriarsze Jakubowi (Rdz 32,29), które stało się później określeniem dwunastu plemion jego potomków, a z czasem zaczęło funkcjonować jako określenie całego narodu (Joz 24). Najstarsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu datowana jest na ok. 1230 r. przed Chr. i pochodzi z hymnu napisanego na cześć egipskiego faraona Merenptaha. Plemiona izraelskie były mocno ze sobą powiązane więzami krwi i licznymi traktatami. Jednolitą i zjednoczoną organizacją państwową, istniejącą pod nazwą Izrael, stały się w latach panowania króla Dawida. Po śmierci króla Salomona, w 922 r. przed Chr., nastąpił rozłam na Królestwo Północne (Izrael) i Królestwo Południowe (Juda). Autorzy biblijni mianem Izrael określają dziesięć plemion Królestwa Północnego. Pozostałe dwa plemiona południowe nazywają Judą. W tekstach pisanych po przesiedleniu babilońskim (586 r. przed Chr.) termin Izrael przyjmuje różne znaczenia. Może oznaczać osobę patriarchy Jakuba lub pochodzący od niego naród, zjednoczone królestwo, Królestwo Północne oraz Królestwo Południowe. W NT słowem Izrael określa się naród żydowski (np. Rz 11,26; 2Kor 3,12), a czasem Kościół Boży (np. Ga 6,16). Zob.

JUDA.

PROROK (hebr. nawi - ‘nawoływać’, ‘zwiastować’) - człowiek przemawiający w imieniu Boga i z Jego polecenia. Profetyzm był praktyką znaną także w innych religiach starożytnego Wschodu. Proroków izraelskich wyróżnia jednak fakt odejścia przez nich od praktyk zmierzających do uzyskania stanów ekstatycznych przy pomocy muzyki, tańca lub środków odurzających. W czasach ST zjawisko profetyzmu było bardzo rozpowszechnione, a nawet zinstytucjonalizowane. Władcy mieli swoich urzędowych proroków, istniały też całe grupy proroków (np. uczniowie Eliasza), a nawet szkoły prorockie. Największe znaczenie dla Izraela mieli prorocy charyzmatyczni, niezwiązani z żadną instytucją, niezależni od królów i od miejsc kultu. Ich charakterystyczną cechą był fakt powołania przez Boga i świadomość powierzonej im misji (np. Wj 7,1n, Jr 15,19). Zadaniem proroków było przekazywanie słów, które otrzymali od Boga. Głoszenie woli Bożej odbywało się ustnie, a księgi prorockie ST są późniejszym, w stosunku do działalności proroków, zapisem danego im objawienia. W okresie przesiedlenia babilońskiego teksty zapisanych objawień zaczęto łączyć w jeden zbiór nazwany Prorocy. W NT tytuł proroka odnoszony jest do Jana Chrzciciela i do samego Jezusa (np. J 6,14). Dar proroctwa jest również jednym z darów Ducha świętego, wyrażającym się w objawianiu tajemnic, napominaniu, pocieszaniu i budowaniu wspólnoty (1Kor 12,28n).


GRZECH - postawa człowieka przeciwna woli, jaką Bóg ma wobec swojego stworzenia, którą przekazał człowiekowi w prawie naturalnym i objawił w ustanowionych przez siebie przykazaniach. Autorzy ksiąg biblijnych stosują wiele pojęć, za pomocą których opisują rzeczywistość grzechu. Grzech jest rozumiany przede wszystkim jako akt buntu przeciwko Bogu, wyrażający się w świadomym i dobrowolnym zanegowaniu Jego panowania (Rdz 3,1-7). Zawsze towarzyszy mu próba postawienia kogoś lub czegoś na miejscu Boga. Dlatego każdy przejaw grzechu w swojej istocie jest aktem bałwochwalstwa (Rz 1,18 - 3,20). Konsekwencją buntu przeciwko Bogu jest pogwałcenie Jego praw, co księgi Pisma Świętego oddają obrazowym wyrażeniem: chybienie celu. Inny sposób opisywania rzeczywistości grzechu w Piśmie Świętym polega na przedstawianiu go w kategoriach obrazy Boga, przestępstwa, które pociąga za sobą winę i karę. Autorzy NT rozumieją grzech również jako dług, który człowiek zaciąga względem Boga (np. Mt 6,12-15; Łk 7,40-43; Kol 2,14). Apostoł Paweł, omawiając w Liście do Rzymian (Rz 5 - 7) genezę grzechu i śmierci, odwołuje się do obrazów zawartych w Księdze Rodzaju (Rdz 3,1nn). Powszechne nieposłuszeństwo ludzi, ukazane w grzechu Adama, zostało odkupione Męką i Śmiercią Jezusa. Tryumf Chrystusa nad grzechem i śmiercią otworzył ludziom drogę do Boga i życia wiecznego. Zob.

ADAM.

IZRAEL (hebr. Israel - ‘ten który walczył z Bogiem’) - imię nadane przez Boga patriarsze Jakubowi (Rdz 32,29), które stało się później określeniem dwunastu plemion jego potomków, a z czasem zaczęło funkcjonować jako określenie całego narodu (Joz 24). Najstarsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu datowana jest na ok. 1230 r. przed Chr. i pochodzi z hymnu napisanego na cześć egipskiego faraona Merenptaha. Plemiona izraelskie były mocno ze sobą powiązane więzami krwi i licznymi traktatami. Jednolitą i zjednoczoną organizacją państwową, istniejącą pod nazwą Izrael, stały się w latach panowania króla Dawida. Po śmierci króla Salomona, w 922 r. przed Chr., nastąpił rozłam na Królestwo Północne (Izrael) i Królestwo Południowe (Juda). Autorzy biblijni mianem Izrael określają dziesięć plemion Królestwa Północnego. Pozostałe dwa plemiona południowe nazywają Judą. W tekstach pisanych po przesiedleniu babilońskim (586 r. przed Chr.) termin Izrael przyjmuje różne znaczenia. Może oznaczać osobę patriarchy Jakuba lub pochodzący od niego naród, zjednoczone królestwo, Królestwo Północne oraz Królestwo Południowe. W NT słowem Izrael określa się naród żydowski (np. Rz 11,26; 2Kor 3,12), a czasem Kościół Boży (np. Ga 6,16). Zob.

JUDA.

CHWAŁA (hebr. kawod - ‘znaczenie’, ‘waga’, ‘szacunek’, ‘blask’) - w ST chwała oznaczała przymiot Boga, który objawiał się przede wszystkim w dziełach stworzenia (np. Iz 6,3) i zbawienia (np. Iz 35,1-4). Ukazywała się również w sposób dostrzegalny przez człowieka jako obłok (np. Wj 14,24) lub słup ognia (np. Pwt 4,36). Czasami słowo to oznaczało obecność Boga (Wj 40,34n). W NT chwała Boża w sposób pełny objawiła się w osobie i dziele Jezusa Chrystusa (np. J 1,14; 17,1.4). Oddawać chwałę Bogu oznacza czcić Go, uwielbiać, adorować i być wdzięcznym za otrzymane łaski (np. Łk 17,18; 1Kor 10,31). Dzięki Jezusowi Chrystusowi ludzie będą mieli udział w chwale Boga (Rz 2,7; 8,17; 2Tes 2,14), co nastąpi przy Jego powtórnym przyjściu na ziemię (Kol 3,4).


PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).


Prześladowanie proroka
Napomnienia Ozeasza oraz wygłaszane przez niego zapowiedzi bliskiego w czasie sądu i nieuchronnej kary natrafiały na silny sprzeciw rodaków. Wyrażał się on w lekceważeniu i ośmieszaniu proroka, a w pewnych okolicznościach także w dotkliwym prześladowaniu. Im cięższe były występki napiętnowanych, tym boleśniejszy stawał się los proroka. Nawet w miejscu świętym czyhały na niego rozmaite zasadzki, które miały mu uniemożliwić dalszą działalność.


Dotkliwość kary Bożej
Występki i niegodziwości Izraelitów silnie kontrastują z wieloma przejawami Bożej dobroci, których naród wybrania doświadczył, poczynając od wyprowadzenia z Egiptu i wędrówki przez pustynię. Początek wiarołomstwa miał miejsce w Baal-Peor (Lb 25,1n), jeszcze przed wejściem do Kanaanu, a następnie, po wejściu do Ziemi Obiecanej, w Gilgal. Te niewierności zaciążyły nad całą historią, gdyż odtąd zepsucie stawało się coraz większe. Jego skutkiem jest dotkliwa kara Boża, jej apogeum zaś stanowi wygnanie z ziemi ojców. Brak posłuszeństwa Bogu i Jego woli to najważniejsza przyczyna rozproszenia Izraelitów wśród narodów.

Księga Ozeasza
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
Nazwa księgi pochodzi od imienia proroka Ozeasza, które znaczy: ‘Pan ocala/zbawia’. Z tytułu (Oz 1,1) dowiadujemy się, że Ozeasz był synem Beeriego i tuż po 750 r. przed Chr. działał w Królestwie Północnym (Izrael). W jego nauczaniu, silnie osadzonym w realiach narodu, przewija się mnóstwo nawiązań do życia rolniczego i pasterskiego, a także do jego tradycji i kultury. Doskonale znał pełną dramatycznych wydarzeń sytuację polityczną oraz najważniejsze epizody wcześniejszych dziejów Izraela. Zasadniczym tematem księgi są żarliwe nawoływania do wierności przymierzu Izraela z Bogiem. Termin „przymierze” (hebr. berith) wyraża szczególną więź między Bogiem a wybranym przez Niego ludem, a także więź między małżonkami. Dlatego symbolika małżeńska idealnie pasuje do przedstawiania zobowiązań przymierza zawartego na Synaju. Rozmaite kulty pogańskie oraz sojusze polityczne z ziemskimi potęgami prorok nazywa cudzołóstwem i nierządem.
Lektura Księgi Ozeasza nie jest łatwa, przede wszystkim dlatego, że zawiera ona wiele odniesień do ówczesnej skomplikowanej sytuacji politycznej i społecznej. Dominują ponure nastroje wynikające z narastającej presji Asyrii. Nasilenie konfliktu przypadło na lata trzydzieste i dwudzieste VIII w. przed Chr., gdy Asyryjczycy wyprawiali się przeciwko Izraelowi, niszcząc miasta, ograbiając ludność i deportując ją do Mezopotamii. Królowie Izraela często się zmieniali. Liczne zamachy stanu i zbrodnie królobójstwa powodowały ogólny zamęt i brak szacunku dla władzy. Również kapłani sprzeniewierzali się swojemu posłannictwu i ulegali obcym wpływom, wskutek czego w kraju panoszyły się kulty pogańskie, zwłaszcza Baala i Asztarty, a wraz z nimi bałwochwalstwo i nadużycia seksualne. Nieudolna polityka oraz pogłębiający się kryzys wewnętrzny sprawiły, że w 722 r. przed Chr. Królestwo Północne ze stolicą w Samarii zostało zdobyte i splądrowane przez Asyryjczyków, a tysiące mieszkańców, którzy nie zbiegli do Królestwa Południowego bądź do Egiptu, skazano na wygnanie. Ozeasz traktuje uprowadzenie do Asyrii jako zasłużoną karę za wiarołomstwo. Podobnie jak w małżeństwie izraelskim mąż ma prawo oddalić wiarołomną żonę, tak Bóg zrywa więź z narodem, który Mu się sprzeniewierzał, wskutek czego władzę nad nim zdobywają wrogowie. Mimo to prorok naucza, że wygnanie nie jest sytuacją ostateczną, ponieważ Bóg pozostaje wierny obietnicom, które dał, oraz przymierzu, którym się związał.
Ozeasz był prorokiem słowa i nie wydaje się, by sam zapisywał głoszone orędzie. Jest bardzo prawdopodobne, że w okresie niszczycielskich najazdów asyryjskich udał się na południe i znalazł schronienie w Judzie, gdzie przygotował – zapewne też ustne – streszczenie swoich najważniejszych mów. Niedługo potem całość nauczania proroka zebrał, połączył i w pewnych miejscach zaktualizował (np. Oz 1,1.7; 5,5; 6,11; 12,3) anonimowy redaktor, który pochodził z kręgów bardzo mu bliskich, być może nawet z tzw. szkoły Ozeasza.
Księga jest dosyć trudna również dlatego, że wiele zawartych w niej wypowiedzi ma formę krótkich, poetyckich obrazów, słabo związanych z kontekstem. W pewnych miejscach tekst hebrajski nastręcza niemałe kłopoty, wskutek czego bywał różnie tłumaczony. Dosadny wypowiedzi proroka, próbowano też niekiedy złagodzić lub wygładzić.
Treść i teologia
Księga Ozeasza składa się z trzech części. Głównym tematem pierwszej części (Oz 1 – 3) są osobiste przeżycia proroka, związane z dramatycznymi losami jego małżeństwa z nierządnicą Gomer. Małżeństwo to miało znaczenie symboliczne, tak samo jak imiona trojga dzieci, które się narodziły z tego związku. Były to przejmujące symbole upadku życia religijnego Izraelitów oraz ich losu w niedalekiej przyszłości. Część druga (Oz 4,1 – 9,9) zawiera surowe potępienie niewierności oraz występków religijnych i politycznych Izraela. Prorok piętnuje złych kapłanów i lud, a także skorumpowanych przywódców cywilnych. Ogólne zepsucie było rezultatem rosnącego w potęgę kultu obcych bożków i zawierania zgubnych sojuszy politycznych. Ich efektem były zmiany kulturowe (pod wpływem obcych idei), duchowe i obyczajowe (rozwiązłość). W części trzeciej (Oz 9,10 – 14,10) Ozeasz piętnuje dawne i obecne wiarołomstwa Izraela. Czyni to, odwołując się do historii narodu: wyprowadzenia z Egiptu, a nawet czasów patriarchy Jakuba. Potępia liczne grzechy narodu wybranego, podkreślając rozdźwięk między wierną miłością i łaskawością Boga a niewiernością ludzi, z którymi związał się On przymierzem. Poważne odstępstwa, niewdzięczność, pycha i brak zaufania wymagają surowej kary, która właśnie się dokonuje. Narzędziami kary Bożej są wrogowie Izraela, przede wszystkim Asyria. Pod koniec Księgi Ozeasza pojawiają się żarliwe nawoływania do szczerego nawrócenia, dzięki któremu sprawiedliwość Boga ustąpi miejsca Jego miłości i miłosierdziu.
Ozeasz chętnie posługuje się metaforami i porównaniami. Przykładowo, Bóg został przez niego ukazany jako oblubieniec (Oz 2,4), ojciec (Oz 11,1), lekarz (Oz 14,5), lew (Oz 13,7). Znajdujemy też wiele metafor z życia pasterskiego i rolniczego (Oz 10,1; 14,8). Prorok nierzadko stosuje formę rozprawy prawnej, przedstawiając Boga jako oskarżyciela wytaczającego proces krnąbrnemu ludowi (Oz 2,4nn; 4,1.4; 12,3). Ozeasz wypowiada również zatrważające groźby (Oz 13,7nn), zanosi modlitwy pokutne (Oz 6,1nn; 14,3n) i pełne patosu elegie (Oz 9,1-6) oraz ogłasza pomyślne obietnice Boże (Oz 11,8n; 14,5-9). Perspektywa sądu i kary stale przeplata się z zapowiedziami ocalenia i uzdrowienia Izraela. Dzieje się tak, ponieważ w postępowaniu Boga wobec ludzi miłość ciągle przeważa nad sprawiedliwością oraz miłosierdzie nad surowością. Izraelici byli wielokrotnie niewierni Bogu, ale Bóg jest zawsze wierny sobie. Ta prawda będzie dominowała w Liście do Rzymian (rozdziały 9 – 11), w którym pojawia się nowotestamentowa ocena niewierności Izraela wobec Boga.
Ozeasz był pierwszym prorokiem, który opisując relację między Bogiem i narodem przez Niego wybranym, posłużył się symboliką małżeńską. Później pojawiała się ona w nauczaniu Jeremiasza i Ezechiela oraz w drugiej części Księgi Izajasza, a także w Pieśni nad Pieśniami, natomiast w NT – w pismach apostołów Pawła i Jana. Ozeasz w orędziu przypomina, że Bóg nakłada na swój niewierny lud surowe kary, jednocześnie podkreślając, że jest On pełen łaskawości i miłosierdzia. Wbrew ustawicznej niewierności właśnie miłość skłania Boga do niewyczerpanej cierpliwości oraz do nieustającego przebaczania. Dlatego trwale odnowi On swoje przymierze: Poślubię cię sobie na wieki (Oz 2,21). Zapowiedź Nowego Przymierza stanie się odtąd jednym z wiodących tematów ST. Bóg darzy Izraela głęboką miłością, wierną i nieodwołalną. Ma On więc prawo oczekiwać wzajemności, czyli całkowitego zaufania, wierności i posłuszeństwa. Prorok często nazywa Boga Panem, nawiązując w ten sposób do tradycji Mojżeszowej: Ja Jestem Panem, twoim Bogiem, począwszy od wyjścia z ziemi egipskiej (Oz 12,10; 13,4). Bóg jest ponad wszelkimi ludzkimi ocenami i kategoriami: Bo jestem Bogiem, nie człowiekiem! Pośrodku ciebie jestem Ja – Święty (Oz 11,9).