121Wypowiedź prorocka. Słowo Pana o Izraelu. WyroczniaPana, który rozpostarł niebiosa, położył fundamenty ziemi i dał życie człowiekowi:
2„Oto Ja uczynię z Jerozolimy kielich odurzenia dla wszystkich ludów dokoła. Ale także na Judę przyjdzie ucisk podczas oblężenia Jerozolimy. 3Kiedy przyjdzie ten dzień, uczynię z Jerozolimy ciężki kamień dla wszystkich ludów. Każdy, kto go będzie podnosił, ciężko się zrani. I zbiorą się przeciw niemu wszystkie ludy ziemi. 4W tym dniu – wyrocznia Pana – każdego konia porażę trwogą, a jego jeźdźca obłędem. Ślepotą dotknę wszystkie rumaki ludów, lecz na dom Judy otworzę moje oczy.5I pomyślą sobie wtedy przywódcy Judy: Mieszkańcy Jerozolimy czerpią swą moc od Pana Zastępów, swego Boga.6W tym dniu uczynię przywódców Judy podobnymi do garnka na płonącym stosie drewna i do pochodni zapalonej w słomie. Pożrą oni wszystkie ludy dokoła, tak z prawej, jak i z lewej strony. Lecz Jerozolima pozostanie nadal na swoim miejscu.
7Najpierw Pan ocali namioty Judy, aby sława domu Dawida i sława mieszkańców Jerozolimy nie przewyższała Judy.8W tym dniu Pan ochroni mieszkańców Jerozolimy. Najsłabszy wśród nich będzie w tym dniu jak Dawid, a dom Dawida będzie jak Bóg, jak aniołPana stojący na ich czele.9W tym dniu zadbam o to, by zniszczyć wszystkie narody, które wystąpią przeciw Jerozolimie. 10Ale na dom Dawida i na mieszkańców Jerozolimy wyleję ducha współczucia i błagania. Wtedy będą patrzeć na tego, którego przebili. Będą nad nim rozpaczać, jak się rozpacza nad jedynakiem, i będą gorzko płakać nad nim, jak gorzko płaczą nad pierworodnym.11W tym dniu wielki będzie lament w Jerozolimie, jak lament w Hadad-Rimmon na równinie Megiddo.
12Będzie lamentował kraj, z osobna każdy ród,
ród Dawida osobno i ich kobiety osobno,
ród Natana osobno i ich kobiety osobno,
13ród Lewiego osobno i ich kobiety osobno,
ród Szimei osobno i ich kobiety osobno,
14wszystkie pozostałe rody i ich kobiety osobno.
Wypowiedź prorocka – zob. Za 9,1+.
na tego – dosł. na mnie.
Hadad-Rimmon – nazwa tej miejscowości wiąże się z imieniem fenickiego boga burzy (Hadada) lub głównego boga Damaszku (Rimmona), którego śmierć opłakiwano co roku po ustaniu pory deszczowej.
PAN (hebr. Adonai - ‘pan’; gr. Kyrios - ‘władca’, ‘ten który ma władzę nad innym człowiekiem lub całym ludem’) - tytuł wyrażający dostojeństwo i cześć. W ST termin ten stosowano w zastępstwie imienia Boga, którego ze względu na jego świętość nie wypowiadano. W obecnym przekładzie tam, gdzie występuje słowo ”Pan”, w oryginale jest słowo JHWH (tzw. tetragram), wymawiane zazwyczaj jako Jahwe. W ST jest to najważniejsze imię Boga, które prawdopodobnie oznacza Tego, który jest, który wyzwala, który stwarza, który panuje ( Wj 3,14n). W Septuagincie - greckim przekładzie ST - tytuł Pan (Kyrios) stał się imieniem własnym Boga, najwyższego spośród wszystkich władców (Pwt 10,17). NT tytuł Kyrios odnosi do Jezusa. Upowszechnił się on w pierwszych wspólnotach chrześcijan, którzy oddając się pod panowanie Chrystusa, uznali Go za jedynego Pana, władcę życia i śmierci (Rz 14,9), tego, który powróci (1Tes 4,17), aby ostatecznie zatryumfować nad wszystkim (Flp 2,9-11). Rzeczywiste uznanie Jezusa za Pana jest warunkiem wystarczającym do otrzymania zbawienia (Rz 10,9; por. J 13,13n).
IZRAEL (hebr. Israel - ‘ten który walczył z Bogiem’) - imię nadane przez Boga patriarsze Jakubowi (Rdz 32,29), które stało się później określeniem dwunastu plemion jego potomków, a z czasem zaczęło funkcjonować jako określenie całego narodu (Joz 24). Najstarsza pozabiblijna wzmianka o Izraelu datowana jest na ok. 1230 r. przed Chr. i pochodzi z hymnu napisanego na cześć egipskiego faraona Merenptaha. Plemiona izraelskie były mocno ze sobą powiązane więzami krwi i licznymi traktatami. Jednolitą i zjednoczoną organizacją państwową, istniejącą pod nazwą Izrael, stały się w latach panowania króla Dawida. Po śmierci króla Salomona, w 922 r. przed Chr., nastąpił rozłam na Królestwo Północne (Izrael) i Królestwo Południowe (Juda). Autorzy biblijni mianem Izrael określają dziesięć plemion Królestwa Północnego. Pozostałe dwa plemiona południowe nazywają Judą. W tekstach pisanych po przesiedleniu babilońskim (586 r. przed Chr.) termin Izrael przyjmuje różne znaczenia. Może oznaczać osobę patriarchy Jakuba lub pochodzący od niego naród, zjednoczone królestwo, Królestwo Północne oraz Królestwo Południowe. W NT słowem Izrael określa się naród żydowski (np. Rz 11,26; 2Kor 3,12), a czasem Kościół Boży (np. Ga 6,16). Zob.
JUDA.
WYROCZNIA - w Piśmie Świętym jest to informacja lub przesłanie, które Bóg kieruje do człowieka lub do całej społeczności. Często wyrocznia jest odpowiedzią na postawione przez człowieka pytanie lub stanowi szczególną interwencję Boga, który objawiając swoją wolę, kieruje losami świata. W Piśmie Świętym mamy ukazane trzy sposoby otrzymywania wyroczni: 1) w czasie snu (np. Rdz 40,8nn; 1Sm 15,16; Mt 1,20-24); 2) pod wpływem natchnienia lub w widzeniu (np. 1Sm 8,21n; 9,17; Ez 2,1nn; Dz 9,10nn); 3) przez rzucanie losów (np. Wj 28,30; Joz 7,16nn; 1Sm 14,41nn; Dz 1,26). W ciągu dziejów Izraela istniały wyznaczone miejsca i osoby umożliwiające otrzymanie wyroczni od Boga. Szczególnymi przekazicielami Bożych wyroków byli charyzmatyczni prorocy. Władcy na dworach mieli zazwyczaj kogoś, kto przekazywał Bożą wolę i głos takiego człowieka brano pod uwagę na przykład w organizacji wypraw wojennych (np. 2Krn 18,3nn). Prawo zabraniało Żydom stosowania jakichkolwiek praktyk magicznych, którymi często posługiwali się ludzie przekazujący wyrocznie w społecznościach pogańskich. Bóg sam przekazywał swoje objawienie w sposób pewny i jednoznaczny i nie miało to nic wspólnego z praktyką magiczną czy wróżbiarską.
JEROZOLIMA, JERUZALEM - starożytne miasto położone w górach Judei (ok. n.p.m.), na wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego. Pierwsze ślady osadnictwa datowane są tam na ok. 3200 r. przed Chr. Wielkiego znaczenia miasto nabrało po zdobyciu go przez Dawida w X w. przed Chr., który uczynił z niego stolicę zjednoczonego i rosnącego w siłę Izraela (2Sm 5,6). Po sprowadzeniu tam Arki Przymierza i wybudowaniu przez Salomona okazałej świątyni na górze Moria (1Krl 6) Jerozolima stała się centrum życia religijnego całego narodu. W 586 r. przed Chr. król babiloński Nabuchodonozor zburzył miasto, a ludność deportował do Babilonii. Po powrocie z wygnania Żydzi odbudowali świątynię, a miasto odzyskało swoje dawne znaczenie. W 63 r. przed Chr. Jerozolima dostała się pod panowanie Rzymian. Po nieudanym powstaniu żydowskim w 70 r. po Chr. została zniszczona, a jej świątynia doszczętnie spłonęła. Jerozolima jest centralnym miejscem historii zbawienia, gdyż tam właśnie miały miejsce najważniejsze wydarzenia zbawcze dokonane przez Jezusa: Jego nauczanie, Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie. Tam też swój początek wzięła wspólnota Kościoła. Już ST zapowiada Nowe Jeruzalem (Iz 2,2; Mi 4,1-3), miejsce, w którym na końcu czasów Bóg zamieszka wraz ze wszystkimi narodami. Nowa Jerozolima będzie miejscem ostatecznego zjednoczenia zbawionej przez Chrystusa ludzkości ( Ap 21). Pojawiający się w księgach NT termin Jeruzalem (np. Mt 23,37; Łk 2,25; Dz 1,8; Rz 15,19; 1Kor 16,3; Ga 4,25; Hbr 12,22; Ap 3,12) jest archaiczną formą nazwy Jerozolima stosowaną w Septuagincie (greckim przekładzie ksiąg ST). W niniejszym przekładzie zachowano rozróżnienie występujące w oryginale. Zob.
SYJON.
JUDA - termin posiadający w Piśmie Świętym wiele znaczeń. Może oznaczać region w Palestynie (np. Ps 60,9), nazwę jednego z plemion izraelskich, które wzięło swoją nazwę od Judy, czwartego syna patriarchy Jakuba (np. Rdz 29,35), a także terytorium powstałe po śmierci Salomona i rozpadzie monarchii izraelskiej na dwa królestwa (1Krl 14,21.29; 15,1.7; Jr 1,2). Przy podziale ziemi Kanaan pomiędzy plemi ona, które powróciły z niewoli egipskiej, plemieniu Judy przypadły znaczne obszary na południu Palestyny ( Joz 15) z głównymi ośrodkami w Hebronie i Betlejem. Pozycja plemienia Judy znacznie wzrosła, kiedy wywodzący się z niego król Dawid zjednoczył plemiona izraelskie i przeniósł stolicę do Jerozolimy. Po odłączeniu się dziesięciu plemion północnych, przy plemieniu Judy pozostało jedynie plemię Beniamina. W ten sposób powstało Królestwo Południowe. Po powrocie z wygnania babilońskiego Juda, a szczególnie Jerozolima, w której znajdowała się świątynia, stała się miejscem powrotu wygnańców. Według zapowiedzi prorockich ST w Judzie miał się narodzić przyszły Mesjasz. Autorzy NT widzą spełnienie tych obietnic w Jezusie, którego nazywają lwem z plemienia Judy i synem Dawida (np. Mt 1,2n.16; Hbr 7,14; Ap 5,5). Zob.
IZRAEL.
ANIOŁ (hebr. mal’ak, gr. angelos - ‘zwiastun’, ‘posłaniec’) - istota duchowa, podporządkowana Bogu, któremu służy w różny sposób, zależny od potrzeby konkretnej sytuacji. W księgach ST nie wspomina się często o aniołach jako pośrednikach między Bogiem a ludźmi. Według opisów biblijnych Bóg najczęściej zwracał się do ludzi w sposób bezpośredni. Rozwój myśli religijnej sprawił, że Izraelici coraz mocniej podkreślali wszechmoc Boga i tym samym stawał się On dla nich coraz bardziej niedostępny, odległy. Wówczas w świadomości religijnej Żydów ugruntowało się przekonanie o istnieniu aniołów - istot pośredniczących w kontakcie Boga z człowiekiem. Biblia nie zawiera żadnych informacji na temat ich natury. Tożsamość aniołów określa ich misja, w której oznajmiają ludziom wolę Boga. Zadaniem aniołów jest również troska o ludzi (np. Ps 91,11). Bóg posłał swojego anioła, który przeprowadził Izraelitów z Egiptu do Ziemi Obiecanej (Wj 23,20nn). Obecność aniołów pośród ludu była potwierdzeniem i symbolem realnej obecności samego Boga. Mogli też pełnić misję niszczycielską (np. Rdz 19,1nn - zniszczenie Sodomy; 2Krl 19,35 - zniszczenie armii asyryjskiej) lub zwiastować nieszczęście (Ps 78, 49). Niekiedy nazywani są świętymi (Hi 5, 1; Ps 89, 6; Dn 4, 10) albo synami Bożymi (Ps 29, 1; 89, 7). W imię Boga aniołowie mogą także odpuszczać ludziom grzechy. W NT aktywność aniołów widoczna jest szczególnie na początku Nowego Przymierza w kontekście poczęcia, narodzenia i pierwszych lat życia Jezusa na ziemi (Mt 1,20.24; 2,13.19; Łk 1 - 2). Anioł towarzyszył Jezusowi także w czasie kuszenia na pustyni oraz przed Męką w czasie modlitwy w Ogrodzie Oliwnym (np. Mt 4,11; Łk 22,43). Autorzy NT ukazują również istotną rolę aniołów w przekazie Bożego orędzia oraz w rozszerzaniu się i wzroście Kościoła (np. Dz 8,26; 10,3nn). Dopiero w czasach NT nastąpiło wyraÉne rozróżnienie aniołów na tych, którzy są wysłannikami Boga, oraz na demony - uosabiające zło, szkodzące człowiekowi. Zob.
DEMON,
OPĘTANIE.
DUCH BOŻY, DUCH PAŃSKI - Bóg przez swojego Ducha działa w świecie i w ten sposób jest Panem historii. W ST Ducha Bożego rozumiano nie jako osobę, ale jako moc. W NT mówi się o działaniu Ducha Bożego, który zstępuje na ludzi i uzdalnia ich do życia w prawdzie, wolności i miłości (J 16,5nn). Duch Boży w sposób szczególny zstąpił na Syna Bożego Jezusa Chrystusa. Całe Jego życie naznaczone było mocą Ducha, który działał w Nim od momentu poczęcia (Łk 1,35), poprzez chrzest w Jordanie (Mt 3,16), aż do wypełnienia na krzyżu ofiary odkupienia (Hbr 9,14). Chrystus przekazał swojego Ducha uczniom i uzdolnił ich do kontynuowania swojej misji w świecie (J 16,5-15).
PIERWORODNY, PIERWORÓDZTWO- Izraelici, podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu, wierzyli, że to, co pierwsze, a więc najważniejsze, należy się Bogu. Dotyczyło to zwierząt, plonów ziemi (pierwocin), a także wszelkiego rodzaju wytworów ludzkiej pracy. W sposób szczególny prawo pierworództwa odnosiło się do ludzi. Najstarszy, pierworodny syn w rodzinie należał do Boga. Przynależność ta ma swoje uzasadnienie teologiczne w tym, że Bóg, zanim wyprowadził Izraelitów z Egiptu, wyniszczył tam wszystko, co pierworodne, nie oszczędzając nawet ludzi (Wj 12,29). Ocalił jednak pierworodnych z Izraela, którzy stali się odtąd Jego własnością (np. Wj 13,2; Lb 3,13). To tłumaczy genezę stosowanej przez Żydów praktyki wykupywania każdego pierworodnego syna za pieniądze lub stosowne ofiary składane Bogu ( Wj 13,13). W rodzinach żydowskich pierworodni mieli uprzywilejowaną pozycję. Uważano ich za dziedziców i spadkobierców siły i mocy ojca (Rdz 49,3). Naród izraelski uważał siebie za pierworodnego syna Boga (Wj 4,22). Również Jezus podlegał prawu pierworództwa (Łk 2,22-24). W NT mówi się o Nim jako o Pierworodnym Boga (Hbr 1,6), pierworodnym spośród umarłych (Kol 1,18), pierworodnym wobec całego stworzenia (Kol 1,15), pierworodnym pośród wielu braci (Rz 8,29). Stosując te wyrażenia autorzy NT podkreślają wyjątkową więź Jezusa z Bogiem Ojcem, Jego synowską godność oraz Jego pierwszeństwo jako pośrednika w dziele zbawienia świata i człowieka.
RÓD - społeczna jednostka organizacyjna, oparta na więzach krwi. Rody łączyły się w większe grupy zwane plemionami lub szczepami, odwołującymi się do wspólnego przodka (np. 1Sm 10,21). Ród jest pojęciem szerszym niż rodzina rozumiana jako wspólnota zamieszkania. Poszczególne rodziny izraelskie łączyły się w rody, na czele których stała jedna osoba (np. Lb 36,1). Przynależność do danego rodu pociągała za sobą konieczność przyjęcia tej samej tradycji religijnej, czyli wyznawanie wiary w Boga swoich przodków (np. Rdz 26,24).
RÓD - społeczna jednostka organizacyjna, oparta na więzach krwi. Rody łączyły się w większe grupy zwane plemionami lub szczepami, odwołującymi się do wspólnego przodka (np. 1Sm 10,21). Ród jest pojęciem szerszym niż rodzina rozumiana jako wspólnota zamieszkania. Poszczególne rodziny izraelskie łączyły się w rody, na czele których stała jedna osoba (np. Lb 36,1). Przynależność do danego rodu pociągała za sobą konieczność przyjęcia tej samej tradycji religijnej, czyli wyznawanie wiary w Boga swoich przodków (np. Rdz 26,24).
Zwycięstwo, ocalenie i oczyszczenie Jerozolimy
Ostatnia część księgi, wyróżniona specjalnym tytułem (w. 1; por. Za 9,1), opowiada o czasach ostatecznych, na co wskazuje wielokrotnie powracający zwrot: ten dzień (np. ww. 3.4.6). Zapowiedź, za którą stoi autorytet Boga Stwórcy, wypełni się nieuchronnie. Prorok w imieniu Pana zapowiada ostateczne zwycięstwo Judy i szczególną pozycję Jerozolimy, używając wymownych symboli kielicha odurzenia (w. 2) i ciężkiego kamienia (w. 3). Każdy, kto będzie próbował zagrozić świętemu miastu, okaże się bezradny jak człowiek odurzony alkoholem i poniesie wielką szkodę. Siłę przywódców stolicy autor porównuje do wszechogarniającego ognia, a potęgę jej mieszkańców do mocy samego Boga (w. 8). On napełni swój lud również duchem nawrócenia, aby opłakiwał swoją grzeszną przeszłość oraz tajemniczą postać tego, którego przebili (w. 10). Wprawdzie trudno sprecyzować, kogo konkretnie ma na myśli autor, jednak wydaje się, że chodzi o odrzuconego posłańca Bożego, którego śmierć stała się osobistą tragedią każdego Judejczyka. Lament ogarnie wszystkie warstwy ówczesnego społeczeństwa, od arystokracji po prosty lud, łącznie z członkami stanu kapłańskiego i królewskiego (ww. 12-14). Z kolei zapowiadane wytryśnięcie w Jerozolimie źródła, którego wody obmywają wszystkich z grzechu (Za 13,1), wydaje się konsekwencją śmierci tego, którego przebili. Niewątpliwie ten fragment proroctwa Zachariasza miał przed oczami ewangelista Jan, kiedy w opisie ukrzyżowania Chrystusa podkreślił, że z Jego przebitego włócznią boku wypłynęły krew i woda (J 19,34.37; por. J 7,37-39).
Księga Zachariasza
Wprowadzenie
Okoliczności powstania
W zbiorze Dwunastu Proroków (mniejszych) Księga Zachariasza jest najdłuższa. Imię Zachariasz w języku hebrajskim znaczy ‘oby Pan wspomniał’ i występuje dość często w ST, szczególnie jako imię własne różnych kapłanów i lewitów w okresie po przesiedleniu babilońskim. Prorok Zachariasz był synem Berekiasza, syna Iddo (Za 1,1; por. Ezd 5,1; 6,14). Działał on w tym samym czasie, co prorok Aggeusz, i prawdopodobnie wywodził się ze środowiska lewickiego skupionego wokół świątyni jerozolimskiej odbudowanej po powrocie Izraelitów z przesiedlenia babilońskiego. Ze względu na duże różnice literackie i teologiczne między Za 1 – 8 a 9 – 14, przyjmuje się, że są to dwa odrębne dzieła, napisane przez różnych autorów, określanych czasem jako Pierwszy i Drugi Zachariasz.
Pierwsza część zawiera wypowiedzi proroka pochodzące z okresu, który można dokładnie określić dzięki wzmiankom obecnym w tekście. Obejmuje on dwa lata od momentu podjęcia odbudowy świątyni w 520 r. do końca 518 r. przed Chr. Druga część natomiast składa się z dwóch sekcji, które powstały prawdopodobnie w późniejszych czasach. Biorąc pod uwagę wzmiankę o Grekach (Za 9,13) oraz o zdobywaniu kolejnych ziem (Za 9,1-8), można sądzić, że nastąpiło to w okresie podbojów Aleksandra Wielkiego (333-300 przed Chr.) lub nawet później.
Treść i teologia
W pierwszej części autor Księgi Zachariasza podkreśla przede wszystkim konieczność odbudowy świątyni oraz wznowienia kultu, co wydaje się nieodzownym warunkiem nadejścia epoki mesjańskiej. Po krótkim prologu (Za 1,1-6) następuje seria ośmiu nocnych widzeń proroka, skonstruowanych według stałego schematu: wprowadzenie, opis, pytanie proroka i odpowiedź anioła, w której wyjaśnia on symbolikę wizji (Za 1,7 – 6,8). Sam Bóg nie ukazuje się wprost, ale jedynie przekazuje prorokowi swoje słowa za pośrednictwem anioła, który pełni także rolę przewodnika. Uzupełnieniem tych widzeń jest opis symbolicznej koronacji arcykapłana Jozuego, który reprezentuje zapowiadanego Mesjasza (Za 6,9-15), a także wypowiedzi proroka, w których wzywa on do przestrzegania prawa (Za 7), przekazuje obietnicę szczęśliwej przyszłości i zapowiada nawrócenie pogan (Za 8).
Dzieło Pierwszego Zachariasza (Za 1 – 8) ma wyraźny koloryt apokaliptyczny. Niezwykły język pełen obrazów literackich i symboli, bogactwo elementu wizjonerskiego, rozbudowana angelologia, operowanie motywami mitologicznymi, idea odnowienia świata zbliżają Zachariasza do apokaliptyki. Wydaje się jednak, że Zachariasz wyraźnie umieszcza owe wydarzenia zbawcze w najbliższej perspektywie historycznej. Można więc w Zachariaszu widzieć jedynie prekursora nurtu apokaliptycznego.
Nauczanie Zachariasza jest zdominowane przez świadomość bliskości królestwa mesjańskiego. Wszystkie pouczenia, upomnienia i zachęty podporządkowano jednemu celowi: przygotować lud, pośród którego Bóg mógłby zamieszkać. Istotnym elementem tego przygotowania jest odbudowanie świątyni na Syjonie. Ponowne zamieszkanie Boga wśród swego ludu sprowadzi uświęcenie na kraj i rozleje błogosławieństwo mesjańskie zarówno na Izraela, jak i na pogańskie narody. Narzędziami tego mesjańskiego królestwa na Syjonie są dwaj przedstawiciele władzy świeckiej i religijnej – Zorobabel i Jozue, obaj opromienieni Bożym blaskiem i działający zgodnie dla dobra ludu mesjańskiego.
W drugiej części księgi móżna wyróżnić dwie grupy proroctw. W rozdziałach 9 – 11 autor zawarł zapowiedzi zwycięstwa Pana nad wrogami Izraela, nadejścia króla pokoju, powrotu Żydów z diaspory, czyli rozproszenia wśród innych narodów, i odrodzenia Izraela. Zamykający tę grupę obraz złego pasterza (Za 11,4-17) stanowi krytykę ludzi sprawujących władzę. Z kolei w rozdziałach 12 – 14 pojawia się obietnica wyzwolenia Jerozolimy i ukarania jej wrogów, zapowiedź moralno-religijnego oczyszczenia narodu oraz nadejścia Dnia Pańskiego i nowych czasów, w których również ludy pogańskie staną się wyznawcami prawdziwego Boga. Styl drugiej części jest bardziej poetycki, wykazuje wiele związków z Księgą Jeremiasza i Księgą Ezechiela.
Na religijne przesłanie dzieła Drugiego Zachariasza składa się cała mozaika tematów poruszanych już przez wcześniejszych proroków. Myślą przewodnią tej części dzieła jest temat zbawienia mesjańskiego. Wzorem proroka Joela Drugi Zachariasz rozwija ideę zbawienia, które dokona się podczas walki z narodami pogańskimi wokół Jerozolimy. Po bitwie nastanie uniwersalne królestwo Boże. Ale obok tej eschatologii, w której nie pojawia się postać Mesjasza, Drugi Zachariasz rozwija również mesjanizm osobowy, dodając do tradycyjnych rysów nowe cechy Mesjasza. Jest on na nowo ściśle związany z dynastią Dawida i z Syjonem, miastem Dawida, zatem jest to Mesjasz królewski. Charakteryzuje się on niezwykłą pokorą i ubóstwem (podobnie jak w Pieśniach o Słudze Pana w Księdze Izajasza), a jego misja ma polegać na proklamowaniu wszystkim narodom królestwa pokoju. Ten królewski Mesjasz jest dobrym pasterzem, w przeciwieństwie do dotychczasowych przywódców narodu, którzy przez swe okrucieństwo i chciwość doprowadzili lud do ruiny i rozproszenia. Ten dobry pasterz, Boży wysłannik do narodu, zostaje wydany na zabicie mieczem, przez co dokonuje się kara i oczyszczenie ludu izraelskiego. Pasterz uderzony mieczem jest identyczny z Wielkim Przebitym, nad którego męczeńską śmiercią ubolewa cały naród (Za 12,10). Widok Przebitego przemienia serca ludzi, wszyscy zostają obdarowani Duchem Bożym i zyskują odpuszczenie grzechów. Realizuje się więc dokładnie to, co prorocy Jeremiasz i Ezechiel mówili o Nowym Przymierzu.
Autorzy NT wiele razy cytują Za 9 – 14 w opisach męki Chrystusa Pana. Ewangeliści Mateusz (Mt 21,4n) i Jan (J 12,15) cytują Za 9,9 w opisie uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. We fragmentach Mt 26,31 i Mk 14,27 Pan Jezus posłużył się tekstem Za 13,7, aby przepowiedzieć ucieczkę apostołów po Jego aresztowaniu. Mówiąc o kupnie Pola Garncarza za srebrniki porzucone przez Judasza, ewangelista Mateusz (Mt 27,7) stwierdza wypełnienie się przepowiedni Za 11,13. Wreszcie ewangelista Jan (J 19,37), w opisie przebicia boku Chrystusa na krzyżu, nawiązuje do Za 12,10. Łatwo zauważyć, że Ewangeliści wybrali najpiękniejsze, ale i najtrudniejsze teksty Zachariasza, ukazując ich sens mesjański.
Ostatnia część księgi, wyróżniona specjalnym tytułem (w. 1; por. Za 9,1), opowiada o czasach ostatecznych, na co wskazuje wielokrotnie powracający zwrot: ten dzień (np. ww. 3.4.6). Zapowiedź, za którą stoi autorytet Boga Stwórcy, wypełni się nieuchronnie. Prorok w imieniu Pana zapowiada ostateczne zwycięstwo Judy i szczególną pozycję Jerozolimy, używając wymownych symboli kielicha odurzenia (w. 2) i ciężkiego kamienia (w. 3). Każdy, kto będzie próbował zagrozić świętemu miastu, okaże się bezradny jak człowiek odurzony alkoholem i poniesie wielką szkodę. Siłę przywódców stolicy autor porównuje do wszechogarniającego ognia, a potęgę jej mieszkańców do mocy samego Boga (w. 8). On napełni swój lud również duchem nawrócenia, aby opłakiwał swoją grzeszną przeszłość oraz tajemniczą postać tego, którego przebili (w. 10). Wprawdzie trudno sprecyzować, kogo konkretnie ma na myśli autor, jednak wydaje się, że chodzi o odrzuconego posłańca Bożego, którego śmierć stała się osobistą tragedią każdego Judejczyka. Lament ogarnie wszystkie warstwy ówczesnego społeczeństwa, od arystokracji po prosty lud, łącznie z członkami stanu kapłańskiego i królewskiego (ww. 12-14). Z kolei zapowiadane wytryśnięcie w Jerozolimie źródła, którego wody obmywają wszystkich z grzechu (Za 13,1), wydaje się konsekwencją śmierci tego, którego przebili. Niewątpliwie ten fragment proroctwa Zachariasza miał przed oczami ewangelista Jan, kiedy w opisie ukrzyżowania Chrystusa podkreślił, że z Jego przebitego włócznią boku wypłynęły krew i woda (J 19,34.37; por. J 7,37-39).